زینتی

مقدمه

تمامی گیاهان اعم از درختان، گیاهان زراعی و گیاهان زینتی برای رشد و نمو نیازمند عناصر غذایی در خاک یا بستر خود می باشند. این عناصر می توان بصورت طبیعی در خاک موجود باشد یا اینکه توسط ما تحت عنوان کود دهی به خاک افزوده شود. در سیستم کشاورزی با توجه به بالا بودن تراکم کشت گیاهان، خاک فاقد مقدار کافی عناصر مود نیاز برای رشد و نمو گیاهان می باشد بنابراین برای تامین این عناصر باید کود دهی صورت گیرد. در گیاهان گلدانی یا آپارتمانی معمولا عناصر غذایی موجود در خاک گلدان برای رشد گیاهان کافی نمی باشد با توجه به اینکه اغلب این گیاهان زینتی در تمام فصل سال سبز و دارای رشد می باشند نیاز به کود دهی دارند، برای آشنایی با نکات کلیدی در مورد کود دهی گیاهان زینتی آپارتمانی در ادامه ما را همراهی کنید.

آیا همه گیاهان زینتی نیاز کودی یکسانی دارند؟

هر گیاهی براساس شرایط رشد خود نیاز کودی متفاوتی می تواند داشته باشد. گیاهان زینتی خانگی را می تواند در سه گروه بررسی کرد: 1- گیاهان برگی: در این گیاهان، برگهای گیاه جنبه زینتی دارند مثل پوتوس، آگلونما، دیفن باخیا، فیکوس، بگونیا 2- گیاهان گلدار: این گیاهان در فصولی دارای گل می باشند مثل شمعدانی، گل حنا، ارکیده 3- کاکتوس ها و ساکولنت ها: این گیاهان دارای برگ های گوشتی یا بافت گیاهی گوشتی می باشند.

این سه گروه از نظر نیاز غذایی برای رشد تا حدودی باهم متفاوت هستند. گیاهان زینتی برگی برای رشد خود نیازمند تقربیا نسبت مساوی از سه عنصر اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم می باشد. کود های با فرمول 20-20-20 و 10-10-10 کود های مناسبی برای این گروه از گیاهان می باشند. همچنین استفاده از کود های که مقدار نیتروژن بالای داشته باشند مانند 10-10-30 می تواند تاثیر مناسبی در افزایش رشد این گیاهان برگی داشته باشد زیرا که این عنصر موجب افزایش رشد رویشی و افزایش تعداد برگها می گردد.

در گیاهان گلدار استفاده از کود های که دارای درصد بالای از عنصر غذایی فسفر و پتاسیم نسیت به نیتروژن دارند مناسب تر می باشد. در این گیاهان در مراحلی که گیاه در حال رشد رویشی می باشد استفاده از کود های دارای فسفر بالا مانند 10-52-10 همراه با هیومیک اسید و در مرحله گل دهی استفاده از کود دارای پتاسیم بالا مانند 36-12-12 همراه با مقداری کود حاوی روی توصیه می گردد.

کاکتوس ها و گیاهان با برگ های گوشتی به دلیل رشد کندی که دارند زیاد چندانی به کود دهی ندارند. در این گیاهان استفاده از کود های حاوی ازت بالا باعث افزایش مقدار آب در بافت می گردد که می توانند موجب خراب شدن کاکتوس یا ترک خوردگی آن شود. در این گیاهان بهتر است که از کود های که حاوی ازت کم و پتاس بالا مانند 36-11-3 استفاده کنید.
هیومیک اسید و عناصر ریز مغذی مانند آهن، روی، منگنز و بر نیز بایستی در رژیم غذایی گیاهان آپارتمانی گنجانده شود، گرچه اکثر کودهای موجود در بازیر که تحت عنوان کودهای کامل NPK شناخته می شوند، معمولا این عناصر را دارا می باشند.

اصول کلیدی در کود دهی گیاهان زینتی آپارتمانی

نکته اول:

در گیاهان زینتی آپارتمانی، شرایط محیطی مانند دما، نور، آبیاری و زهکشی بیشتر از عدم کودهی گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد و علاتم شرایط نامساعد محیطی بسیار سریعتر از کمبود عناصر غذایی در گیاه بروز می کند. از اینرو یکی از اشتباهاتی رایجی که صورت می گیرد این است به گیاه زینتی که تحت تنش شرایط نامساعد محیطی می باشد اقدام به کودهی به دفعات مکرر جهت بهبودی گیاه می کنند درحالی که خود این عمل به دلیل تجمع کود در خاک و سمومیت ناشی از آن موجب از بین رفتن گیاه می گردد. بنابراین اولین نکنه مهم فراهم کردن شرایط محیطی مناسب برای گیاهان زینتی آپارتمانی براساس نیاز های آن گیاه می باشد.

نکته دوم:

به گیاهانی که دچار ضعف عمومی می باشد سریعا اقدام به کود دهی نگردد اغلب این گیاهان ممکن است آلوده به آفات یا بیماریهای گیاهی باشند. بنابراین ابتدا باید گیاه مورد درمان قرار گرفته و پس از قرار گرفتن در شرایط عادی کود دهی صورت گیرد. گیاهی که ضعیف می باشد دارای سیستم ریشه ضعیف یا بیمار هستند و این ریشه با وجود کودهی قادر به جذب کود، عناصر غذایی و آب نمی باشد.
کود مناسب برای رشد برگ انجیری ، شفلرا، پتوس و یوکا

نکته سوم:

اجتناب از کوددهی بی رویه، یکی از تصورات اشتباه این است که استفاده بیشتر از کود و کوتاه کردن فواصل کود دهی باعث رشد بیشتر گیاه می گردد. گیاهان دارای ظریفیت محدود در جذب عناصر غذایی می باشند. بنابراین استفاده بی رویه از کود ها موجب سمومیت ناشی از تجمع بیش از اندازه عناصر در گیاه می شود. باید به یاد داشته باشید که کمبود عناصر غذایی موجب کاهش رشد، گلدهی و ضعف گیاه می شود ولی بندرت موجب مرگ گیاه می شود، در حالی که سمومیت ناشی از کود دهی زیاد باعث از بین رفتن ریشه و در نهایت مرگ گیاه می گردد.

از سوی دیگر در کود دهی بی رویه به دلیل تجمع تدریجی عناصر در خاک به تدریج خاک گلدان دچار شوری می گردد بطوری که گاهی بصورت نواحی سفید رنگ روی سطح خاک یا در زیر گلدان یا حاشیه گلدان های سفالی قابل رویت می باشد، در این حالت به دلیل فشار اسمزی که به ریشه وارد می شود آب از ریشه به خاک منتقل شده و ریشه خشک می گردد.

حتی در صورت آبیاری به دلیل اینکه این آب توسط املاح زیاد موجود در خاک گلدان جذب می شود گیاه علائم کمبود آب نشان می دهد. برای رفع این مشکل و خارج شدن باقیمانده کود از خاک گلدان حتما دوبار در سال خاک گلدان را شست و شو دهید. برای این کار 2 تا 3 برابر حجم خاک گلدان آب را بصورت کم کم در نیم الی یک ساعت به گیاه بدهید تا آب از منافذ زیر گلدان خارج و املاح اضافه را بشوید.

چه زمانی و چگونه به گیاهان زینتی آپارتمانی کود به دهیم؟

در صورتی که جدیدا گیاهی را خریداری کرده اید یا اینکه گلدان گیاه قبلی را تغییر داده اید توصیه می شود برای اینگه گیاه به شرایط محیطی جدید (خانه یا گلدان) عادت کند تا یک ماه کود دهی را به تاخیر بیندازید.

با توجه به اینکه اغلب گیاهان زینتی آپارتمانی اغلب سبز هستند و دارای رشد پیوسته می باشند می توان کود دهی را در تمامی فصول انجام داد. ولی عموما گیاهان در فصل بهار و تابستان دارای رشد بیشتری بوده بنابراین نیاز غذایی بیشتر دارند درحالی که در فصل پاییز و زمستان دارای رشد بسیار کم و به طبع نیاز کودی کمتری دارند. بطوری کلی برای گیاهان آپارتمانی توصیه می شود در فصل بهار و تابستان هر ماه یکبار از کود های مناسب و به مقدار توصیه شده توسط متخصص یا اطلاعات درج شده روی محصول مورد استفاده قرار گیرد ولی در پاییز و زمستان هر دو ماه یکبار اقدام به کود دهی گردد.

در مورد نحوه کودهی بهتر است کود های حاوی مواد آلی مانند هیومیک اسید و کود های فرموله حاوی سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم مانند 20-20-20 یا 36-12-12 در آب آبیاری استفاده شود و کود های حاوی سایر عناصر ریز مغذی را بصورت محلول پاشی یا اسپری کردن روی برگ ها استفاده شود.
آگلونما برفی، خرفه، دراسنا کامپکت، گل کاغذی و برگ قاشقی

جمع بندی

گیاهان زینتی آپارتمانی برای رشد و نمو مناسب در کنار فراهم بودن شرایط محیطی مناسب نیازمند کوددهی می باشد. همانطور که اشاره شد استفاده از کود های حاوی نسبت برابر سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم مثل 20-20-20 برای گیاهان زینتی برگی و کود های حاوی فسفر و پتاسیم بالا برای گیاهان گلدار و کود حاوی پتاس بالا و ازت کم مثل 36-11-3 برای گیاهان گوشتی وکاکتوس بصورت هر ماه یکبار در بهار و تابستان و دوماه یکبار در پاییز و زمستان مناسب می باشد. نکته مهمی دیگر اینکه حتما از استفاده بی رویه و خارج از دوز توصیه شده روی بسته بندی کودها به دلیل ایجاد سمومیت و وجود احتمال مرگ گیاهان خودداری کنید.