آشنایی با سموم

🔷🔷 مقدمه

این سم یک حشره کش (Insecticide) از دسته نئونیکوتینوئیدها است که به محافظت گیاهان در برابر حشرات مکنده و جونده مانند شته ها، تریپس و سوسک ها کمک می کند. این بدان معنی است که این ماده شیمیایی همانند داروی اعتیادآور نیکوتین رفتار می کند. نحوه عملکرد تیامتوکسام با ایجاد اختلال در سیستم عصبی حشره مورد نظر همراه است. هنگامی که حشره سم را وارد بدن خود می کند (از طریق خوردن) یا جذب می کند، کنترل اعصاب بدن خود را از دست می دهد و علائمی مانند انقباض و تشنج، فلج شدگی و در نهایت مرگ را تجربه می کند. در نتیجه این سم با تاثیر روی سیستم عصبی حشرات باعث مرگ آنها می شود. این آفت کش برای انواع محصولات زراعی از جمله ذرت و سویا استفاده می شود. تیامتوکسام همچنین برای محافظت از آغل دامها، مرغداری ها، زمین گلف، چمن، گیاهان خانگی و درختان باغی و زینتی استفاده می شود.

✅ این سم همچنین برای بذرمال کردن و حفاظت چوب از آفات چوبخوار نیز استفاده می شود. در طول دهه گذشته، استفاده از تیامتوکسام به طور چشمگیری در سراسر دنیا افزایش یافته است به نحوی که در بسیاری از مناطق جایگزین سموم نئونیکوتینوئید مانند ایمیداکلوپراید (کنفیدور) شده است.

🔻🔻🔻🔻🔻

❇️❇️ تاریخچه تیامتوکسام

این سم ابتدا توسط شرکت سینجنتا سوئیس و در سال 1991 کشف شد و 7 سال بعد (سال 1998) با نام تجاری آکتارا وارد بازار کشاورزی شد. از آنجایی که شرکت بایر آلمان در سال 2002 نمونه مشابهی از این سم را به ثبت رسانده بود، در همان سال شرکت سینجنتا حق تولید و توزیع سراسری و انحصاری این محصول را به مبلغ 120 میلیون دلار از شرکت بایر خریداری نمود.

🔆 نام شیمیایی تیامتوکسام 4H-1,3,5-oxadiazin-4-imine, 3-[(2-chloro-5-thiazolyl)methyl]tetrahydro-5-methyl-N-nitroamin است.

🔑نحوه اثر سم تیامتوکسام به چه صورت است؟

تیامتوکسام یک حشره کش سیستمیک با طیف اثر بسیار وسیع است، به این معنی که به سرعت توسط گیاهان جذب می شود و به تمام اندام های گیاهی حتی دانه های گرده منتقل می شود. با تغذیه حشره از اندام های گیاهی و یا از طریق تماس مستقیم سم با بدن حشره، ماده موثره با گیرنده های نیکوتین استیل کولین در سیستم عصبی مرکزی حشره جفت شده و مانع انتقال اطلاعات بین سلول های عصبی می شود و در نهایت عضلات حشرات را فلج می کند💯.

30 دقیقه پس از تماس حشره با تیامتوکسام، حشره شروع به تشنج کرده، سپس فلج شده و در نهایت میمیرد. تیامتوکسام برای بی مهرگان مانند حشرات بسیار سمی تر از پستانداران، پرندگان و سایر موجودات با رده بالاتر است. تیامتوکسام در تمام مراحل رشد حشرات، شامل تخم، لارو یا بالغ، تاثیر گذار است. حشرات عمدتاً در اثر بلع تحت تأثیر قرار می گیرند و ممکن است تحت تأثیر تماس با حشره کش نیز قرار بگیرند.

شرکت سازنده این سم ادعا می‌کند که تیامتوکسام با تحریک واکنش‌های فیزیولوژیکی در گیاه، مقاومت آنها را بهبود بخشیده و باعث تولید پروتئین‌های عملکردی خاص می شوند. این پروتئین ها موثر در ایجاد و تحریک مکانیسم‌های مختلف دفاعی از چمله مقابله با استرس های محیطی در گیاه است و به گیاهان اجازه می‌دهد تا در شرایط سخت رشدی، مانند خشکسالی و گرما بهتر دوام بیاورند. این شرایط استرس زا می تواند علاوه بر گرما، مواردی مانند pH نا مناسب و شوری بالای خاک، رادیکال های آزاد ناشی از اشعه ماوراء بنفش، سطوح سمی آلومینیوم و کلر در خاک، خردگی بافت توسط آفات، باد، تگرگ، حمله عوامل بیماری زا و … را نیز شامل شود.

🔑مزایای استفاده از تیامتوکسام چیست؟

تیامتوکسام به عنوان یک نئونیکوتینوئید در برابر طیف وسیعی از حشرات موثر است. همچنین احتمال کمتری دارد که مقاومت در برابر حشرات با استفاده از این سم ایجاد شود. این سم روی حشرات مکنده مانند شته، مگس سفید، شپشک، سپرداران و کنه ها اثر مطلوب تری داشته و با راندمان بالایی آنها را کنترل می کند. این سم  بخاطر خاصیت سیستمیکی بالا به سرعت در شیره گیاهی حرکت کرده و کل گیاه را پوشش می دهد و بنابراین میتواند هم به شکل پاششی و هم به شکل سم آبیاری مصرف شود.

اثر سیستمیک تیامتوکسام و اختصاصیت آن برای حشرات مکنده و برگخوار باعث می شود که این حشره کش تا حد زیادی برای حشرات مفید و غیر آفت بی خطر عمل کند و در نتیجه منافع زیست محیطی این سم نیز بالاتر است.

🔑معایب استفاده از تیامتوکسام

همانطور که ذکر شد، این سم میتواند به دانه های گرده نیز منتقل شود بنابراین برای حشراتی از جمله زنبور عسل که به دانه های گرده علاقه مند است به شدت سمی است. بنابراین باید مراقب باشید که آن را در کجا استفاده می کنید و مطمئن شوید که در جاهایی که زنبورها فعال هستند از این سم استفاده نکنید. علاوه بر این مانند هر حشره کش دیگر، تیامتوکسام نیز برای انسان مضر بوده و در صورت تماس مستقیم با آن مسموم خواهید شد. استفاده از ماسک، دستکش، عینک و لباس ایمنی تضمین کننده سلامت شما هنگام سمپاشی است. درجه سمیت تیامتوکسام II/IRAC=4A بوده و سمی و زیان آور است.

🔑موارد و مقدار مصرف

این حشره کش با طیف وسیعی روی حشرات مکنده و جونده موثر است و میزان مصرف آن نبایستی از نیم لیتر در هزار لیتر (نیم در هزار) تجاوز کند. در دنیا این سم برای آفات گوناگونی مانند شته، تریپس، سفید بالک، شپشک و پسیل به ثبت رسیده است.

‼️ دوره کارنس تیامتوکسام

دوره کارنس سم تیامتوکسام روی پسته 60 روز و روی سبزیجات و صیفی جات جالیزی 3 روز است.

❌❌ نکات ایمنی هنگام سمپاشی تیامتوکسام

⚠️ سمپاشی به دور از کندو های زبور عسل و یا منطقی انجام شود که احتمال حضور زنبور عسل وجود دارد.

⚠️ هنگام سمپاشی از ماسک، دستکش، لباس و عینک ایمنی استفاده کنید.

⚠️ هنگام سمپاشی در جهت باد سمپاشی کنید و سیگار نکشید.

⚠️ علایم مسمومیت با تیامتوکسام شامل سردرد، سرگیجه و منگی، حالت تهوع و دو بینی است و بلافاصله بعد از بروز علائم بایستی به مراکز درمانی مراجعه کرد.

⚠️ این سم پادزهر اختصاصی ندارد.

⚠️ در صورتی که سم روی پوست شما ریخت، محل را با آب و صابون فراوان بشوئید.

⚠️ از چرای دام و طیور در مناطق سمپاشی شده خودداری کنید.

⚠️ سمپاشی را به نحوی انجام دهید که سم وارد آبهای راکد، جاری یا زیرزمینی نشود.

🔑جمع بندی

تیامتوکسام یک سم تقریبا جدید است که با خاصیت سیستمیک خود روی طیف وسیعی از حشرات مکنده مانند شته ها، تریپس ها، شپشک ها، پسیل ها، سنک ها و سپرداران موثر است. این سم دوز مصرف پایینی داشته و برای محیط زیست ایمن تر است. از این حشره کش همچنین میتوان برای محافظت چوب های الواری از گزند حشرات چوب خوار نیز استفاده نمود. هنگام استفاده از این سم به شدت مراقب زنبور های عسل باشید و در محل هایی که احتمال حضور زنبور عسل هست، سمپاشی را انجام ندهید.