نحوه هرس درخت گردو+روش ها

🔷 مقدمه 

کشور ایران زادگاه گردو در دنیا است. در واقع اولین درختان گردو از خاورمیانه وارد مناطق دیگر شده اند. گردو درختی بزرگ، با شاخسار فراوان و چوب بسیار سخت، متراکم و مرغوب است که در اکثر مناطق مرتفع ایران کشت می شوند. از جمله نگهداری های مهم درخت گردو هرس اولیه و همچنین هرس های سالیانه این درخت است که در این مقاله شما را با آنها به صورت ساده و کاربردی آشنا خواهیم کرد.

🔷 گردو چیست؟

گردو یکی از گیاهان نهاندانه دارای برگ های مرکب و گل های نر و ماده به شکل همزمان (تک پایه) می باشد. درختان گردو به خصوص در ارقام سنتی نیازمند یک حداقل زمان مشخص برای رسیدن یه بلوغ هستند که این زمان ممکن است بین ۵ تا ۳۰ سال متفاوت باشد. میوه های گردو بر روی شاخه های نورس ایجاد شده و لقاح بین گل های ماده و نر در یک درخت امکان پذیر نیست. در نتیجه دانه های گرده از درختان نر دیگر تامین می‌شوند. بخشی که مصرف خوراکی دارد در واقع مغز هسته میوه گردو است. گردو دارای ارقام متفاوتی است که هر کدام اقلیم خاصی را برای رشد و نمو می پسندند. درختان گردو یکی از بهترین چوب های موجود در دنیا را تولید می کنند و از این‌رو در صنایع چوبی نیز کاربرد فراوان دارند.

🔷 چرا درختان گردو بایستی هرس شوند؟

درخت گردو همانند سایر درختان میوه نیازمند یک سری اصلاحات است. این اصلاحات که تحت عنوان هرس در کشاورزی شناخته می شود، باعث می‌شود تا درختان گردو فرم حرفه ای تری داشته باشند و در نتیجه میزان نفوذ هوا و نور به داخل تاج آنها افزایش یابد. همچنین این هرس باعث می شود تا چیدن میوه های گردو راحت تر شده و کارگران بتوانند به راحتی وارد تاج درخت شوند.

🌿 در بسیاری از موارد نیز به دلیل وجود آفت و بیماری های گوناگون، درختان نیاز به حذف شاخه های آلوده و یا مزاحم برای سایر شاخه ها دارند. تمام این عوامل باعث می‌شود تا درختان گردو نیاز به هرس داشته باشد 🌿

🔷 انواع هرس درختان گردو

مهمترین عاملی که نوع هرس درختان گردو را مشخص می کند، هدف و نحوه استفاده از آن توسط باغدار است. در باغات حرفه‌ای که گردو با هدف اصلی تولید میوه کاشته می شوند، بهتر است که سر زنی نهال از ارتفاع ۱۲۰ تا ۱۵۰ سانتی متری انجام شود اما درختانی که هدف اصلی آنها ایجاد شاخسار و استفاده از سایه درخت است (به طور مثال در باغ ویلاها)، بهتر است این ارتفاع بین ۱۵۰ تا ۲۳۰ سانتی متر انتخاب شود.

به طور کلی دو نوع هرس شلجمی و جامی برای گردو وجود دارد. 🅰️ در هرس شلجمی، یک شاخه به عنوان رهبر انتخاب شده و این شاخه به درخت ارتفاع می دهد، سایر شاخه ها، کوچکتر از شاخه رهبر بوده و آن را دنبال می کنند. 🅱️ اما در هرس جامی، شاخه رهبر وجود ندارد و ۳ الی ۴ شاخه اصلی در جهات مختلف درخت رشد کرده است.

✖️✖️ هرس محبوب درختان گردو در ایران و اکثر نقاط جهان هرس شلجمی تغییر یافته می باشد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد: در هرس شلجمی تغییر یافته، نهال ها از ارتفاع تقریبی ۱۲۰ سانتیمتری سرزنی می شوند و در سال اول به آنها اجازه داده می شود که شاخه های جانبی را از زیر محل سرزنی شده رشد بدهند. 

🍃در سال دوم، یکی از شاخه ها که به صورت عمودی و رو به بالا رشد کرده است به عنوان شاخه رهبر انتخاب می گردد، این شاخه تا انتهای عمر درخت سرزنی نخواهد شد و به رشد خود ادامه خواهد داد. سه الی چهار شاخه که فاصله آنها با یکدیگر حداقل بیست سانت باشد به عنوان شاخه های فرعی بر روی تنه اصلی و زیر شاخه ی رهبر به صورت محیطی انتخاب می شوند. این شاخه های جانبی نیز همواره بر روی درخت باقی مانده و در سال‌های آتی، اصلاح تنها بر شاخه های روییده بر روی آنها انجام می‌شود.

🍃در سال سوم و بعد از آن، هرس گردو محدود به حذف شاخه های اضافه و درگیر با شاخه‌های اصلی به جای مانده از هرس سال دوم خواهد بود. از سال سوم به بعد شاخه هایی که به صورت کج و یا نابجا رشد کرده‌اند و یا با سایر شاخه ها برخورد و اصطکاک دارند و یا دچار آفت و بیماری هستند حذف می گردند.

🔷 نکات هرس درختان گردو 

🔆 درختان گردو را می توان یک درخت پر شاخ و برگ در نظر گرفت که هر چه بزرگتر باشد میزان باردهی آن نیز بیشتر است بنابراین در هرس درختان گردو نبایستی دست و دلباز عمل کرد و حداقل هرس را بایستی برای آنها در نظر گرفت.

🔆 درختان گردو دارای شیره گیاهی فراوان و رقیق هستند. این موضوع باعث می‌شود که در صورت قطع کردن شاخه های با قطر بالا، شیره فراوانی از آنها خارج شده و باعث ایجاد ضعف در درختان گردو شود. بنابراین بهتر است شاخه های با قطر بالا حذف نشوند.

🔆 در صورت نیاز به حذف شاخه های با قطر بالا بایستی بلافاصله از چسب هرس غلیظ و یا تکنیک سوزاندن محل برش با شعله افکن استفاده کرد تا از هدر رفت شیره گیاهی جلوگیری به عمل آید. 

🔆 برخلاف بسیاری از درختان میوه، امکان پایین آوردن درختان مرتفع گردو با هرس وجود ندارد و این کار سبب می شود که شاخه های فراوان نورس ایجاد شده و سبب به تاخیر افتادن مجدد میوه دهی گردو شود.

🔆 برخلاف تصور عمومی هرس سنگین تاثیری بر میوه دهی درختان گردو ندارد و غالب درختانی که میوه نمی دهند هنوز به دوران بلوغ خود نرسیده اند.

🔆 در مناطقی که دارای ارتفاع کم و درجه حرارت بالا در تابستان هستند و این موضوع باعث ایجاد سوختگی در برگها می شود، بیشتر می گردد که هرس به نحوی انجام شود تا بیشترین میزان سایه گیری در پای درخت ایجاد شود

🔆 در تحقیقات جدیدی که بر روی هرس درختان گردو رقم چندلر انجام شده است، مشاهده گردیده که انجام هرس تاثیر معناداری بر میزان باردهی گردو ندارد و به خصوص در ارقام پاکوتاه و زودبارده پیشنهاد می شود که عملیات هرس به حداقل ممکن کاهش یابد.

🔶 جمع بندی

درخت گردو درختی است که سالیان متمادی در باغ باقی می ماند و هرچه سن آن بیشتر شود بار بیشتری نیز آید باغدار می کند. گردو به جز در سال اول و دوم، هرس سنگین نیاز نداشته و این هرس تنها محدود به حذف شاخه های مزاحم و یا خشک شده بر اثر آلودگی های قارچی و یا آفات می باشد. هرس های سنگین بر روی درختان گردو باعث ایجاد خسارات جبران ناپذیر به آنها به خصوص در درختان مسن تر می شود. از آنجایی که هرس درختان گردوی یک امر بسیار تخصصی است پیشنهاد می‌شود که علاوه بر مطالعه این مقاله، از مشاوره کارشناسان مرسین کشت که دارای تجربه کافی در این خصوص هستند نیز کمک بگیرید.