پوسیدگی گلگاه

دلیل سیاه شدن زیر گوجه فرنگی یا پوسیدگی گلگاه + راه خلاصی از آن

در این مقاله به بررسی دلایل سیاه شدن زیر گوجه فرنگی و یا به عبارت دیگر پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی خواهیم پرداخت. گوجه فرنگی یکی از صیفی جات محبوب در سراسر دنیاست. ارقام مختلف گوجه فرنگی از ابتدا تاکنون به بازار معرفی شده و کشاورزان مشغول به کشت ….

دلیل سیاه شدن زیر گوجه فرنگی یا پوسیدگی گلگاه + راه خلاصی از آن

مقدمه

گوجه فرنگی یکی از صیفی جات محبوب در سراسر دنیاست. ارقام مختلف گوجه فرنگی از ابتدا تاکنون به بازار معرفی شده و کشاورزان مشغول به کشت آن هستند. گوجه فرنگی هم در حالت گلخانه‌ای و هم در زمین باز کشت می شود و از آنجایی که یک گیاه پرکار و پر میوه محسوب می شود احتیاجات غذایی زیادتری نسبت به سایر صیفی جات دارد. علاوه بر این، گوجه فرنگی یک محصول صنعتی نیز به شمار آمده و در صنایع غذایی و  رب سازی کاربرد دارد. بنابراین توجه به کیفیت میوه های تولیدی برای کشاورزان از اهمیت بالایی برخوردار است. عوامل مختلف غذایی می‌تواند روی کیفیت  و ظاهر محصول گوجه فرنگی اثر بگذارد که معروف ترین و شایعترین آن، سیاه شدن انتهای گوجه فرنگی و یا پوسیدگی گلگاه است که در ادامه به شما خواهیم گفت که دلایل آن چیست.

چرا گلگاه گوجه فرنگی سیاه می شود؟

 قبل از پاسخ به این سوال بایستی به شما بگویم که گلگاه کجاست؟ از نظر فیزیولوژی گیاهی گلگاه مکانی است که تخمدان از ناحیه گلبرگهای گل جدا شده و در اکثر صیفی جات این محل پس از رشد میوه قسمتی است که درست در مقابل ساقه میوه قرار گرفته است.  به طور مثال اگر یک گوجه فرنگی را در نظر بگیریم قسمت ساقه قسمتی خواهد بود که گوجه فرنگی از طریق آن به گیاه متصل می شود و گلگاه منطقه ای است که در مقابل آن و در انتهای میوه قرار گرفته است. در برخی صیفی‌جات مانند خیار و یا کدو ممکن است حتی پس از رشد میوه قسمتی از گل گاه در انتهای میوه قرار بگیرد در واقع اندام زرد رنگی که بر روی خیار ها مشاهده می شود همان باقی مانده پس از رشد تخمدان است که به آن  گل گاه می گویند.

در ادامه به بررسی دلایلی که گلگاه یک میوه از جمله گوجه‌فرنگی را سیاه می کند خواهیم پرداخت باید دقت داشت که این سیاه شدگی در بین بسیاری از افراد تحت عنوان پوسیدگی گلگاه  گوجه فرنگی معروف است:

1- کمبود عنصر کلسیم

 مهمترین دلیلی که سبب ایجاد پوسیدگی گلگاه در گوجه فرنگی می شود کمبود کلسیم است. اگر میزان کلسیم در بافت های گیاهی از حد مجاز پایین تر باشد، سلول های گیاهی به طرز مناسبی کنار همدیگر قرار نگرفته و یا ممکن است از یکدیگر جدا شوند در نتیجه همانند یک زخم بر روی بدنه گیاه دیده می شوند. ناحیه گل گاه ناحیه بسیار حساسی به کمبود کلسیم است و در بوته های گوجه فرنگی که دارای این کمبود هستند پوسیدگی گلگاه دیده خواهد شد. (انواع کودهای کلسیمی رو می تونید جلوتر مشاهده کنین)

2-بیشبود نیتروژن و پتاسیم

در کنار کمبود کلسیم هر عاملی که سبب شود جذب عنصر کلسیم دچار اختلال شود باعث ایجاد پوسیدگی در ناحیه گلگاه خواهد شد. استفاده بیش از حد از کودهای نیتروژنی و پتاسیمی سبب خواهد شد تا کلسیم در جذب خود دچار اختلال شده و یا نتواند به ناحیه گلگاه برسد در نتیجه گیاهانی که دارای تغذیه با نیتروژن و پتاسیم بیش از حد هستند ممکن است دچار پوسیدگی گلگاه شوند.

سیاه شدن زیر گوجه فرنگی

3- شرایط خاکی نامناسب

 فرقی ندارد که بستر کشت شما خاک باشد و یا کوکوپیت و یا هر بستر کشت دیگر. در هر صورت اگر شرایط بستر کشت شما مناسب برای رشد گوجه فرنگی باشد و نتواند عنصر کلسیم را به مقدار کافی از آن دریافت کند پوسیدگی گلگاه بر روی میوه شما بروز پیدا می کند. از جمله این عوامل می‌توان به بسترهای کشت اسیدی با pH کمتر از ۶، آبیاری بیش از حد و یا شوری بیش از حد بستر اشاره کرد. در تمامی این شرایط عنصر کلسیم جذب گیاه نشده و سیاه شدن پایین گوجه فرنگی اتفاق می‌افتد. (کود انفوریک اسید کاهش دهنده pH و شوری خاکه حتما ببینش)

4-شرایط استرس زای محیطی

عنصر کلسیم برای عملکرد صحیح در داخل بافت گیاهی نیاز به شرایط مساعد محیطی دارد، افزایش و کاهش ناگهانی دما، وجود باران های اسیدی، عدم وزش باد و اختلال در گرده افشانی، استفاده از کود و سم خارج از دوز و ایجاد گیاه کودسوزی از جمله مواردی هستند که برای گوجه فرنگی محسوب شده و باعث می شود که عنصر کلسیم در آنها به خوبی عمل نکند.

کمبود کلسیم

محصولات کلسیمی رو مشاهده کن!

5- آفات و بیماریها

در برخی از موارد، سیاه شدن انتهای گوجه فرنگی به خاطر پوسیدگی گلگاه نبوده و ربطی به کمبود کلسیم در گیاه گوجه فرنگی ندارد. بعضی از آفات مانند کرم های میوه خوار و بیماری هایی مانند لکه موجی گوجه فرنگی می‌توانند در صورتی که به ناحیه انتهایی گوجه‌ فرنگی حمله کند سبب ایجاد علائم مشابه پوسیدگی گلگاه شوند. برای تشخیص این مورد از سایر عواملی که مربوط به کمبود کلسیم در گیاه است بایستی توجه داشت که پوسیدگی گلگاه ناشی از کمبود کلسیم فقط در ناحیه انتهایی میوه رخ می دهد و در اثر ایجاد آن هیچگونه لارو آفت در داخل میوه مشاهده نمی شود. در مورد بیماری لکه موجی نیز باید دقت داشت که گوجه های آلوده به لکه موجی ممکن است لکه های خود را در همه جای میوه ایجاد کرده و همچنین علائم آن بر روی برگ ها نیز مشاهده می شود.                                                                                                       

نکته: دقت کنید که بر اثر کمبود کلسیم و ایجاد پوسیدگی گلگاه، ممکن است پاتوژن های ثانویه به ناحیه زخم شده حمله کرده و ایجاد پوسیدگی بر روی میوه ها را بکند اما این به آن معنا نیست که گیاه ما دچار لکه موجی شده است. بنابراین پیشنهاد می کنیم در صورتی که برای تشخیص عامل ایجاد کننده مشکل دچار سختی شده اید با کارشناسان خبره مرسین کشت به صورت رایگان مشورت کنید. 

گوجه فرنگی پوسیدگی سیاه

پیشگیری و درمان از پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی

به صورت ساده تامین عنصر کلسیم باعث می‌شود تا پوسیدگی گلگاه به بوته های گوجه فرنگی حمله نکند. علاوه بر این باید دقت داشت و شرایط جذب عنصر کلسیم با مواردی که در بالا ذکر شد و تامین شده باشد و گیاهانی که دچار تنش محیطی هستند با مواد ضد تنش نظیر ترکیبات آمینو اسیدی و یا فولویک اسیدی تیمار شوند. آنالیز و اصلاح pH بستر کشت نیز برای جذب بهتر کلسیم از مواردی است که باید مد نظر داشته باشید و حتما قبل از کشت بررسی نمایید. (آمینوفول گرین هاس ترکیبی جادویی برای کاهش تنشهاست می تونید به همراهش از فولویک اسید پرینوای مکزیک هم بهره ببرید)

 پیشنهاد تیم مرسین کشت انجام آنالیز خاک قبل از کشت در مزارع می باشد اما در صورتی که امکان این موضوع را ندارید می توانید از انواع ترکیبات کلسیمی مانند نیترات کلسیم، سوپر فسفات ساده،اکسید کلسیم و یا انواع کلسیم کلاته استفاده کنید.  پیشنهاد می شود تا از کلسیم کلاته به صورت محلول پاشی استفاده کنید تا به سرعت جذب گیاهان شود البته باید توجه داشت که تمامی این موارد بایستی قبل از به وجود آمدن میوه ها انجام بپذیرد و در صورتی که میوه‌ها دچار پوسیدگی گلگاه باشند درمان آنها غیر ممکن خواهد بود.

tomato black rot

نتیجه گیری

 توجه به نیاز غذایی گیاه همان قدر مهم است که وعده های غذایی اصلی برای انسان اهمیت دارد. گیاه یک موجود زنده است و مانند هر موجود زنده دیگری نیازمند غذای مناسب و کافی است. در صورتی که این مواد غذایی به موقع و به میزان کافی به آنها نرسد علائمی ناشی از گرسنگی غذایی بر روی آن‌ها دیده می‌شود که پوسیدگی گلگاه نیز یکی از آنهاست.  پیشنهاد می کنیم تا برای بررسی تخصصی تر  مشکلی که دارید از طریق راه های ارتباطی موجود در سایت با کارشناسان و متخصصین مرسین کشت تماس بگیرید تا آنها شما را یاری کنند. 

سوالات متدوال شما+پاسخ

من یک چین از گوجه فرنگی برداشت کردم و تک و توک دچار این مشکل بودند برای چین های بعدی اگر کلسیم استفاده کنم مشکل برطرف میشه؟

بله به محض دیدن اولین علائم می توانید از ترکیبات کلسیم استفاده کنید البته ترجیح ما این است که نگذارید کار به جایی برسد که پس از دیدن علائم از کود استفاده کنید در واقع استفاده از یک برنامه غذایی مدون باعث می شود تا این مشکل به طور کلی در کشت شما دیده نشود.

این مشکل توی گلخانه هم دیده میشه؟

نه تنها در گلخانه بلکه اگر یک بوته گوجه فرنگی در منزل خود دارید نیز ممکن است این مشکل مشاهده شود.

کلسیم کلات بهتره یا نیتراته؟

عملکرد این کودها به صورت کلی با هم متفاوت است اما برای حل مشکل پوسیدگی گلگاه در گوجه فرنگی پیشنهاد می کنیم که از کلسیم کلات به صورت محلول پاشی (برای رفع فوری کمبود) استفاده کنید.

این مشکل رو من روی صیفی جات دیگه مثل هندوانه و خربزه هم دیدم، تشخیص من درست بوده؟

بله تشخیص شما کاملا درست است، پوسیدگی گلگاه می‌تواند روی اکثر صیفی جات دیده شود. 

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟ با کلیک روی ستاره به آن امتیاز دهید!

(بالاترین امتیاز ستاره از سمت چپ)

124 ratings3.6/5

humic acid

اسید هیومیک چیست + مزایای استفاده هیومیک اسید

اسید هیومیک ماده آلی ارگانیک می باشد که طی فرآیندی از هوموس استخراج می شود. هوموس در واقع مواد حاصل از تجزیه گیاهان و بقایای موجودات زنده است که توسط میکروارگانسیم ها در زیر خاک تحت شرایط ویژه و (…)

مقدمه

فلات ایران در منطقه گرم و خشک قرار گرفته که خاک آن به دلیل دارا بودن درصد بالای آهک و قلیایی بودن، حاوی درصد پایینی از مواد آلی بوده و از این نظر جز خاک های فقیر محسوب می شود. یکی از مواد آلی که می تواند نفش بسزایی در افزایش کیفیت و حاصلخیزی آن داشته باشد اسید هیومیک است. برخلاف کود های شیمیایی اسید هیومیک پایداری بالایی دارد و در اثر تصعید یا آبشویی از دسترس ریشه گیاه خارج نمی شود همچنین از سوی دیگر موجب افزایش شوری خاک نمی شوند. درحالی که اسید هیومیک ماده آلی و ارگانیک، بسیار پایدار بوده که علاوه بر افزایش حاصلخیزی خاک بصورت پایدار موجب کاهش شوری خاک و تعدیل شرایط اسیدیته خاک می گردد. برای آشنایی با اسید هیومیک و مزایایی شگفت انگیز آن در کشاورزی ما را همراهی کنید.

ایستگاه مشاوره کشاورزی

  • اسید هیومیک چیست؟

اسید هیومیک ماده آلی ارگانیک می باشد که طی فرآیندی از هوموس استخراج می شود. هوموس در واقع مواد حاصل از تجزیه گیاهان و بقایای موجودات زنده است که توسط میکروارگانسیم ها در زیر خاک تحت شرایط ویژه و طی چندین میلیون سال می باشد. از تجزیه هوموس 3 ماده بنام اسید هیومیک، اسید فولویک و هومین به وجود می آیند که از نظر وزن مولکولی و حالیت باهم اختلاف دارند. 1- اسید فولویک ماده ای زرد رنگ تا زرد قهوه ای با وزن مولکولی کم بوده و به راحتی در تمامی دامنه اسیدیته آب حل می شود. 2- هیومیک اسید ماده ای به رنگ قهوه ای تیره با وزن مولکولی بالا نسبت به اسید فولویک بوده که در شرایط اسیدیته قلیایی آب حل می شود. 3- هیومین ماده آلی به رنگ سیاه بوده که در هیچ دامنه اسیدیته آب حل نمی شود و دارای وزن مولکولی بالاتری می باشد.

بخش عمده از هوموس و نهایتا هیومیک اسید از معادن لئوناردیت تولید می شود. برای استخراج اسید هیومیک ابتدا لئوناردیت را در محلول قلیایی قرار می دهند که موجب جدا شدن هیومین می گردد و سپس با استفاده از محلول اسیدی، اسید هیومیک رسوب داده شده و جداسازی می گردد و در نهایت مایع زرد قهوه ای باقی مانده اسید فولویک می باشد.

 

humic acid

گرانول هیومیک اسید-Humic Acid Granules

  • ویژگی های اسید هیومیک

همانطور که بیان شد اسید هیومیک در محلول قلیایی به راحتی حل شده و در اسید نامحلول می باشد. اسید هیومیک به دلیل داشتن وزن مولکولی بالا نمی تواند از طریق برگ جذب شود بنابراین فقط می توان آنرا در آب آبیاری استفاده نمود. اسید هیومیک ترکیبی از مواد آلی از قبیل اسیدآمینه ها، فنول ها، کربن های فعال، پلی ساکاریدها، پپتیدها، ترکیبات هورمون ها و شبه هورمونی می باشد که می تواند با عناصر معدنی و کاتیون پیوند تشکیل دهد و بصورت یک کلاته کننده عمل کرده و موجب افزایش جذب سایر عناصر غذایی توسط گیاه می شود.

  • مزایای استفاده از اسید هیومیک در کشاورزی

بهبود شرایط فیزیکی خاک : اسید هیومیک به دلیل دارا بودن خاصیت کلوییدی موجب چسبیدن ذات خاک به همدیگر و تشکیل میکروگرانول های خاک و در ادامه میکروگرانول های بزرگتر و نهایتا افزایش خلل و فرج خاک می گردد. افزایش تخلل خاک موجب افزایش هوادهی خاک، افزایش نفوذپذیری آب در خاک، افزایش رطوبت خاک، جلوگیری از ترک خوردن خاک و جلوگیری از فرسایش خاک می گردد.

بهبود شرایط شیمیایی خاک: اسید هیومیک به دلیل افزایش مواد آلی خاک و از سوی دیگر به دلیل سیاه شدن رنگ خاک و درنتیجه افزایش جذب نور آفتاب توسط خاک موجب افزایش گرما در خاک شده که این امر موجب افزایش فعالیت های میکروارگانسیم های مفید خاک و بهبودی شرایط شیمیایی خاک می شود.

تعدیل اسیدیته pH خاک: اسید هیومیک به دلیل تبادل کاتیونی و آنیونی خود در خاک موجب تعدیل در اسیدیته خاک می شود.

کاهش شوری خاک:  اسید هیومیک به جهت پیوند با عنصر سدیم موجود در ترکیبات املاحی مانند نمک ها و غیر فعال کردن آن موجب کاهش شوری و تنش ناشی از شوری در گیاهان می گردد.

آزاد سازی و افزایش جذب عناصر در خاک: اسید هیومیک به عنوان کلاته کننده عمل کرده و موجب افزایش جذب عناصر غذایی به ویژه آهن، روی، منگنز در خاک می گردد.

افزایش میزان نیتروژن قابل جذب در خاک: اسید هیومیک توانایی بالای در جذب نیتروژن دارد که موجب افزایش و سهولت جذب آن توسط گیاه می شود. از سوی دیگر به دلیل افزایش فعالیت میکروبی خاک در اثر مصرف اسید هیومیک تولید و جذب نیتروژن در اثر فرایند نیتریفیکاسیون بخصوص در بقولات می گردد.

افزایش جذب فسفر در خاک: عنصر فسفر در خاک با عناصری مانندآهن (Fe)، کلسیم (Ca) و آلومینیوم (Al) واکنش داده و بصورت غیر قابل جذب در می آید. استفاده از هیومیک اسید مانع از این واکنش شده و درنتیجه فسفر قابل جذب برای گیاه افزایش می یابد.

تحریک و افزایش رشد ریشه گیاه: اسید هیومیک به دلیل دارا بودن برخی از ترکیبات هورمونی و شبه هورمونی، اسید آمینه ها و همچنین به دلیل افزایش جذب فسفر موجب تحریک رشد ریشه گیاه و افزایش حجم ریشه در گیاه می گردد.

افزایش رشد عمومی گیاه: اسید هیومیک به دلیل نقش آن در جذب عنصر ازت و افزایش حجم ریشه و متعاقبا افزایش جذب عناصر توسط ریشه موجب افزایش رشد رویش در گیاه می گردد.

افزایش راندمان فتوسنتز در گیاه: اسید هیومیک به دلیل دارا بودن اسید آمینه ها موجب افزایش تولید کلروفیل در گیاه و نهایتا افزایش میزان فتوسنتز در گیاه می گردد.

افزایش مقاومت گیاه در برابر سرمازدگی: اسید هیومیک به جهت افزایش رطوبت و گرما در خاک و نیز تشدید فرایند متابولسیم گیاهی موجب چرخش شیره گیاهی در آوند های گیاه تا سرشاخه ها می گردد که موجب افزایش مقاومت گیاه در برابر سرمازدگی می شود.

افزایش مقاومت گیاه در برابر عوامل بیماریزا و آفات گیاهی:  اسید هیومیک به جهت دارا بودن اسید آمینه و تقویت عمومی گیاه موجب افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش های ناشی از عوامل بیماریزا و آفات گیاهی و شرایط نامساعد محیطی می گردد.

 

فواوبک اسید

فولویک اسید-Fulvic acid

  • زمان و نحوه استفاده اسید هیومیک

هیومیک اسید به عنوان یک ماده آلی، محرک زیستی و کلاته کننده عناصر که دارای قابلیت های عالی می باشد را می توان برای انواع محصولات کشاورزی از قبیل درختان میوه و غیر مثمره، گیاهان زینتی، چمن و گیاهان زراعی استفاده نمود. هیومیک اسید به سه فرم گرانول، پودری و مایع تولید می شود که هر فرم آن بسته به شرکت تولید کننده از کیفیت متفاوتی برخوردار می باشد که عمدتا اسید هیومیک همراه با عنصر پتاسیم (هیومات پتاسیم) تولید می گردد. فرم گرانوله از درصد پایین تری از هیومیک اسید برخوردار بوده که  اغلب بصورت پاششی و مخلوط کردن با خاک در زراعت و یا در چالکود درختان میوه استفاده می شود. فرم پودری که نسبت به دو فرم دیگر از درصد بالای هیومیک اسید و پتاسیم برخوردار می باشد را بصورت محلول در آب به مقدار 3تا 4 کیلو در هکتار و فرم مایع نیز در آب آبیاری به مقدار 15 تا 20 لیتر در هکتار مصرف می گردد. نکته بسیار مهم در مصرف اسید هیومیک این که اسید هیومیک به دلیل داشتن وزن مولکولی بالا از طریق برگ جذب نمی شود بنابراین نمی توان آن را بصورت محلول پاشی استفاده نمود و ثانیا اینکه اسید هیومیک در آب با اسیدیته پایین رسوب کرده و  حل نمی شود. بنابراین تنظیم اسیدیته آب هنگام حل کردن آن در آب بسیار مهم می باشد. 

نکته: براساس تجربه گروه مرسین کشت استفاده از اسید هیومیک حداقل سه مرحله در فصل زراعی، مرحله اول ترکیب اسید هیومیک با کود فسفر بالا در مرحله اول دوره رشد (فروردین تا اردیبهشت )، مرحله دوم اسید هیومیک با کود سه بیست (خرداد تا تیرماه) و مرحله سوم اسید هیومیک با کود پتاس بالا (مرداد تا شهریور) تاثیر عالی در رشد و سلامت گیاه و نهایتا در افزایش کمیت و کیفیت محصول خواهد داشت. 

هیومیک اسید پودری

هیومیک اسید پودری-Humic Acid Powder

محصول مرتبط: Humic Acid هیومیک اسید 5 لیتری پادنا

نتیجه گیری

با توجه با فقیر بودن خاک فلات ایران از نظر موادآلی استفاده از اسید هیومیک می تواند تاثیر عالی در افزایش حاصلخیزی خاک و در نهایت افزایش کیفیت و کیمیت محصولات کشاورزی داشته باشد. اسید هیومیک یک ماده آلی اورگانیک،  محرک زیستی و کلاته کننده عناصر با قابلیت های ویژه ای می باشد که کشاورزان محترم بایستی توجه خاص به استفاده از این طلای سیاه در برنامه غذایی محصولات کشاورزی خود داشته باشند.

سوالات شما عزیزان+پاسخ

آیا اسید هیومیک در کاهش شوری موثر هست؟

بله اسید هیومیک به جهت پیوند با عنصر سدیم موجود در ترکیبات عامل شوری و غیر فعال کردن آن موجب کاهش شوری و تنش ناشی از آن در گیاهان می گردد.

بهترین نوع اسید هیومیک کدومشون هست؟

بهترین فرم از نظر دارا بودن درصد بالای اسید هیومیک، فرم پودری هست و بسته به شرکت های تولید کننده متفاوت است.

چه زمانی برای استفاده اسید هیومیک بهتره؟

اسید هیومیک در در تمامی دوره های رشد گیاه می توانید استفاده کنید براساس تجربه گروه مرسین کشت استفاده از اسید هیومیک حداقل سه مرحله در فصل زراعی، مرحله اول ترکیب اسید هیومیک با کود فسفر بالا در مرحله اول دوره رشد (فروردین تا اردیبهشت )، مرحله دوم اسید هیومیک با کود سه بیست (خرداد تا تیرماه) و مرحله سوم اسید هیومیک با کود پتاس بالا (مرداد تا شهریور) تاثیر عالی در رشد و سلامت گیاه و نهایتا در افزایش کمیت و کیفیت محصول خواهد داشت.

تاثیر اسید هیومیک بر خاک چطوره؟

استفاده از اسید هیومیک برای خاک بسیار مفید می باشد و موجب بهبودی شرایط فیزیکوشیمیایی آن می شود اسید هیومیک موجب تعدیل اسیدیته خاک، افزایش خلل و خرج خاک، کاهش وزن مخصوص خاک، افزایش هوادهی خاک، کاهش فرسایش خاک و افزایش جمعیت میکروبی و فعالیت میکروارکانسیم .های مفید خاک می گردد

چطور باید اسید هیومیک را استفاده کرد؟

اسید هیومیک فقط در آب آبیاری استفاده می گردد و استفاده آن بصورت محلول پاشی اثری ندارد زیرا که از طریق برگ جذب نمی شود

 

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟ با کلیک روی ستاره به آن امتیاز دهید!

(بالاترین امتیاز ستاره از سمت چپ)

33 ratings3.9/5

شوری خاک چیست و چه گیاهانی را می توان در خاک شور پرورش داد؟

شوری خاک یا Soil Salinity به مقدار نمک یا املاح موجود در خاک می گویند که می تواند در رشد گیاهان در خاک تاثیر بگذارد. نمک های موجود در خاک معمولا کلرور یا سولفات کلسیم، منیزیم یا سدیم هستند. معیار تشخیص شوری خاک، هدایت الکتریکی یا EC می باشد که تابع

مقدمه

یکی از مهمترین عوامل محدود کننده پرورش گیاهان در بسیاری از مناطق جهان به ویژه مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران مشکل خشکی و شوری خاک و آب می باشد. مسئله خشکی و شوری عمدتا همراه با هم بیان و مورد بررسی قرار می گیرد. تقریبا حدود یک سوم از سطح زمین در مناطق خشک و نیمه خشک واقع شده است و سالانه حدود 6 میلیون هکتار از زمین های زراعی به دلیل تجمع شوری در خاک از دسترس کشاورزی خارج شده و اصطلاحا دچار بیابان زایی می گردد. تنش های ناشی از خشکی حدود 17 درصد و تنش شوری حدود 20 درصد باعث کاهش میزان محصولات کشاورزی می شود. ایران به دلیل موقعیت جغرافیای در صدر لیست کشور های در معرض تهدید تنش شوری می باشد، بطوری که تخمین زده شده که حدود 27 میلیون هکتار از اراضی ایران (حدود 17 درصد) تحت تنش شوری می باشد. بنابراین استقرار یک سیستم کشاورزی سازگار با شرایط شوری ضروری می باشد. مدیریت تنش خشکی می تواند در برگیرنده چندین روش مانند زهکشی، آبشویی، استفاده از ارقام مقاوم به شوری و …. باشد، برای آشنایی با این روش ها ما را تا انتهای مقاله همراهی کنید.

مشاوره فوق تخصصی گیاهپزشکی

شوری خاک چیست؟

شوری خاک یا Soil Salinity به مقدار نمک یا املاح موجود در خاک می گویند که می تواند در رشد گیاهان در خاک تاثیر بگذارد. نمک های موجود در خاک معمولا کلرور یا سولفات کلسیم، منیزیم یا سدیم هستند. معیار تشخیص شوری خاک، هدایت الکتریکی یا EC می باشد که تابع درصد نمک موجود در خاک می باشد. واحد اندازگیری شوری خاک میلی موس بر سانتی متر (mmohs/cm) یا دس زیمنس بر متر (ds/m) می باشد. خاک ها از نظر شوری به پنچ گروه تقسیم می شود:

  1. غیر شور: هدایت الکتریکی این خاک ها کمتر از 4 میلی موس بر سانتی متر بوده و مناسب برای پرورش اغلب گباهان هستند.
  2. شوری کم: هدایت الکتریکی این خاک ها 4 تا 8 میلی موس بر سانتی متر بوده و موجب کاهش محصول گیاهان حساس به شوری می شود.
  3. شوری متوسط: هدایت الکتریکی این خاک ها 8 تا 16 میلی موس بر سانتی متر بوده و موجب کاهش محصول اغلب گیاهان می شود.
  4. شوری زیاد: هدایت الکتریکی این خاک ها 16-32 هزار میلی موس بر سانتی متر بوده و گیاهان مقاوم به شوری قادر به رشد در آن هستند.
  5. شوری خیلی زیاد: هدایت الکتریکی این خاک ها بیشتر از 32 هزار میلی موس بر سانتی متر بوده و موجب کاهش محصول گیاهان مزوفیت می شود.

عواملی مختلفی می تواند در شوری خاک تاثیر داشته باشد که می توان به آبیاری نامناسب، استفاده بی رویه از کود ها به ویژه کود های شیمیایی اشاره کرد. عمدتا شوری آب با شوری خاک در یک منطقه هم خوانی دارد. آبیاری خاک با آب شوری موجب افزایش املاح در خاک و شور شدن خاک می گردد. در خاک شور، املاح موجود در خاک آب را جذب می کنند و گیاه قادر به جذب آب از خاک نبوده و دچار تنش خشکی و کم آب می گردد.

شوری خاک مقاله مرسین کشت

روش مدیریت شوری خاک

برای مدیریت شوری خاک می توان از روش های مختلفی بهره برد ولی بهترین حالت بکارگیری توام چند روش می باشد.

  • یکی از روش های موثر در بهبودی وضعیت شوری خاک استفاده از زهکشی یا آبشویی می باشد. در این روش در فصل سرما خاک با مقدار زیادی آب بصورت غرقابی آبیاری می شود تا املاح موجود در خاک به اعماق شسته شده یا از طریق کانال های زهکشی احداث شده در پایین دست مزرعه از خاک خارج شود. نکته مهم این است که آبشویی باید در فصل سرد سال انجام گیرد زیرا در این فصل آب بیشتری در دسترس بوده و از سوی دیگر تبخیر سطحی کمتر از سایر فصول می باشد.
  • روش دیگر کاهش تبخیر سطحی خاک می باشد. به دلیل خاصیت مویینگی خاک در اثر تبخیر سطحی املاح لایه های زیرین به لایه های بالایی خاک و مجاورت ریشه گیاهان منتقل می گردد و موجب تشدید اثر شوری روی گیاه می گردد. از اینرو یکی از روش های کاهش خسارت شوری خاک کاهش تبخیر سطحی با استفاده از از روش های مانند مالچ پاشی، نگاه داشتن بقایایی گیاهی در سطح مزرعه، حذف علف های هرز مزرعه یا باغ، افزایش تراکم کشت، آبیاری در دمای خنک، و آبیاری قطره ای درختان می باشد.
  • روش دیگر اصلاح بافت خاک با استفاده از ماده آلی و گوگرد می باشد. ماده آلی پوسیده در خاک عمدتا دارای بار منفی بوده و قادر به جذب املاح خاک با بار مثبت می باشد و از سوی دیگر به دلیل داشتن خاصیت بافری باعث تثبیت PH خاک و همچنین باعث افزایش خلل و فرج خاک شده در نتیجه موجب افزایش اکسیژن در دسترس ریشه و افزایش رشد ریشه گیاه می گردد، به طبع گیاهی که دارای ریشه توسعه یافته و حجیم می باشد بهتر می تواند تنش شوری را تحمل کند.
  • استفاده از روش های مناسب کشت بذر: در خاک شور، املاح در اثر تبخیر در قله پشته خاک تجمع می کند بنابراین به جای کشت تک ردیفی در قله پشته از کشت دو ردیفی در دامنه پشته باعث کاهش تنش شوری در گیاه می گردد.

شوری خاک و آب مرسین کشت

چه گیاهانی را می توان در خاک شور کشت داد

بهترین روش ها در مدیریت شوری خاک استفاده از ارقام گیاه مقاوم به شوری می باشد. گیاهان را براساس مقاومت به شوری می توان در چهار گروه تقسیم کرد: 1- گیاهان خیلی حساس مانند : لوبیا، نخود، شبدر  2- حساس: یونجه، ذرت، هویج، برنج، کاهو، کلم  3- نیمه مقاوم: گندم، چاودار، گوجه فرنگی، پنبه  4- مقاوم: کوشیا، گلرنگ، جو، ارزن، سورگوم،چغندر، اسفناج، سالیکورنیا و درختانی مانند پسته، برخی از ارقام انار، ژینکو، اقاقیا نسبت به شوری مقاوم هستند و می توان اینها در مناطقی دارای خاک شور پرورش داد. گیاه کوشیا یک گیاه یکساله و از خانواده اسفناجیان می باشد که تحمل بسیار بالایی به خاک شور و قلیایی دارد، که می توان جهت تولید علوفه دام در خاک های شور مناطق خشک به خوبی بهره گرفت بطوریکه که حدود 50 سال است که این گیاه به عنوان علوفه در کانادا کشت می شود. این گیاه سالانه 200 تا 300 گیلوگرم در هکتار می توانند نمک را از خاک خارج و در حدود 30 تن در هکتار علوفه تر تولید  کند و دارای ارزش غذایی بالای برای نشخوار کنندگان می باشد. گلرنگ یک گیاه دارویی و بومی ایران می باشد که این گیاه بطور عمده در آب و هوای گرم خشک رشد می کند و در استان های جنوبی به گل خشت معروف می باشد و نسبت به خاک شور مقاوم می باشد. از گل های گلرنگ از قدیم الایام به عنوان رنگ طبیعی برای رنگ کردن خوراکی ها، کتان و ابریشم استفاده می گردد. علاوه بر این  گل های این گیاه دارای خاصیت دارویی می باشد، همچنین دانه های این گیاه جز دانه های روغنی بوده و در تغذیه طیور نیز مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله درختانی که نسبت به خاک شور مقاوم هستند می توان به پسته و انار اشاره کرد که در مناطقی که دارای خاک شور هستند مثل یزد، کرمان، قم، دامغان بطور وسیعی پرورش داده می شوند. از ارقام انار، ارقام  چاه افضل، پوست سیاه اردکان و نرک لاسجرد سمنان نسبت به خاک شور مقاوم بسیار بالایی دارند.

گلرنگ

کوشیا

محصول مرتبط: Sulfur Padena گوگرد مایع ۵ لیتری پادنا

جمع بندی

شوری خاک یکی از عوامل مهم محدود کننده در کشت گیاهان در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران می باشد. می تواند از روش های مختلفی برای مدیریت شوری خاک بهره گرفت که می توان به آبشویی، زهکش، استفاده از مواد آلی و استفاده از ارقام مقاوم به شوری اشاره کرد. استفاده از از ارقام مقاوم به شوری یکی از بهترین روش ها برای بهره برداری از خاک های شور می باشد که از درختان می توان به انار، پسته، سنجد و گیاهان زراعی به جو، چغندر قند و گیاهان علوفه ای به سورگوم، کوشیا، ارزن اشاره کرد.

شوری چگونه بر خاک تأثیر می گذارد؟

اگر سطح نمک ها در آب خاک خیلی زیاد باشد ، ممکن است آب از ریشه گیاه به خاک برگردد. ... شوری با تداخل در جذب نیتروژن ، کاهش رشد و توقف تولید مثل گیاه ، بر تولید در محصولات ، مراتع و درختان تأثیر می گذارد.

شوری خاک چیست و علت آن چیست؟

شور شدن فرآیندی است که در آن نمک های محلول در آب در خاک تجمع می یابند. نمک زدایی یکی از نگرانی ها است، زیرا نمک های اضافی با محدود کردن توانایی جذب آب از رشد محصولات جلوگیری می کنند. شوری ممکن است به طور طبیعی یا به دلیل اقدامات ناشی از مدیریت کشاورزی رخ دهد.

چگونه انسان باعث شوری می شود؟

شوری ثانویه نمکی است که از فعالیت های انسانی معمولاً همراه با توسعه زمین و کشاورزی حاصل می شود. اشکال متداول شوری ثانویه عبارتند از: آبیاری مناطق شور که در نتیجه باعث بالا آمدن آب های زیرزمینی می شود یا استفاده از آب بی کیفیت.

آیا شوری خاک خوب است یا بد؟

اگرچه افزایش شوری محلول خاک تأثیر مثبتی در تجمع و تثبیت یون های خاک دارد، اما در سطوح بالا شوری می تواند اثرات منفی و بالقوه کشنده ای روی گیاهان بگذارد. در نتیجه، بدون در نظر گرفتن تأثیرات احتمالی بر سلامت گیاه، نمی توان شوری را برای حفظ ساختار خاک افزایش داد.

چگونه می توان از شوری جلوگیری کرد؟

-سطح آبهای زیرزمینی و میزان نمک در زمین و آب را کنترل کنید.
-اقدامات پیشگیرانه را برای جلوگیری از حرکت نمک به سمت سطح ایجاد نمایید.
-از دست دادن بیشتر پوشش گیاهی در مناطق پرخطر را متوقف کنید.

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟ با کلیک روی ستاره به آن امتیاز دهید!

(بالاترین امتیاز ستاره از سمت چپ)

147 ratings3.9/5
خانهمقالاتفروشگاهمشاوره
0