زراعی و باغی

🔷🔷 مقدمه

تریپس آفت مکنده (Thrips)، بسیار کوچک و پلی فاژ (دارای میزبان های متعدد گیاهی) می باشد که می تواند روی بسیاری از محصولات کشاورزی مانند درختان میوه، گیاهان زینتی، مرکبات، کدوئیان، گوجه فرنگی، توتون، نخود، کاهو، کرفس، فلفل، خربزه، آفتابگردان خسارت قابل توجهی وارد کند. خسارت تریپس در گلخانه بیشتر مورد توجه می باشد زیرا در شرایط گلخانه این آفت به سرعت جمعیت خود را افزایش می دهد و در صورت عدم کنترل موجب خسارت سنگین به محصولات گلخانه می گردد. برای آشنایی با نحوه کنترل موثر تریپس در ادامه ما را همراهی کنید. 🔻🔻🔻🔻

🔑تریپس

تریپس آفتی بسیار ریز 0.5 تا 1 میلیمتر می باشد که با چشم غیر مسلح به راحتی قابل تشخیص نیست. افراد بالغ بدنی باریک و کشیده با 6 پا دارد که در حاشیه دو بال آن پرز های بسیار مویی دیده می شود. این آفت دارای 6 مرحله در سیکل زندگی می باشد که شامل تخم، 2 مرحله لاروی، پیش شفیرگی، شفیرگی و افراد بالغ می باشد. افراد ماده عمدتا تخم های خود را در زیر برگها یا محل اتصال برگ به شاخه یا شکاف های موجود در بخش های مختلف گیاه قرار می دهد در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوا لارو ها سریعا از تخم خارج شده و پس از تغذیه و گذراندن مراحل لاروی به پیش شفیره و سپس شفیره تبدیل می شود. مرحله زمستان گذرانی این آفت بسته به میزبان و شرایط آب و هوایی می تواند یصورت تخم، شفیره، افراد بالغ باشد. عمدتا مرحله شفیرگی این آفت در خاک سپری می شود به همین جهت کنترل آفت در این مرحله دشوار می باشد. این آفت چندین نسل در سال دارد و در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوایی و حضور میزبان به سرعت می تواند جمعیت خود را افزایش دهد و در صورت عدم کنترل موثر می تواند خسارت شدید به محصولات زراعی و باغی و بخصوص کشت گلخانه ای در پی داشته باشد.

🔑🔑خسارت تریپس

تریپس جز آفات مکنده محسوب می شود که از شیره سلولی برگ و کلروفیل و همچنین سلول های سطح میوه در مراحل اولیه رشد تغذیه می کند که در اثر این تغذیه ابتدا لکه های کوچک رنگ پریده، نقره ای رنگ بر روی برگ ها ظاهر می شود که در صورت ازیاد جمعیت این آفت این لکه ها بزرگتر شده و به هم متصل می گردد و بصورت لکه های بزرگتر دیده می شود. در اثر تغذیه این آفت از سلول های سطح میوه لکه های ریز نقره ای رنگ در روی میوه ظاهر می شود که می تواند موجب رشد کند بافت میوه در محل تغذیه و در نهایت بد شکلی میوه گردد.

تریپس از لحاظ ظاهری آفتی ظریف به نظر می رسد و بیشتر در پشت برگ و محل اتصال برگ به شاخه، محل ظهور خوشه گل، لابه لای برگهای متراکم (مثل کاهو) تجمع می یابند. لارو و افراد بالغ تریپس بیشتر از بافت ترد و جوان گیاه تغذیه می کنند که موجب کند شدن و یا توقف رشد گیاه در محل تغذیه می شود که این در نهایت موجب توقف رشد گیاه در آن محل، پیچیدگی و دفرمه شدن می گردد. در صورت که گیاه در مرحله گلدهی باشد تغذیه تریپس موجب بدشکلی گل ها، ریزش و خشک شدن گل ها می شود که پیامد این رخداد کاهش شدید عملکرد در انتهای فصل به همراه خواهد داشت. بطور کلی علائم ظاهری خسارت ناشی از تغذیه ترپیس بصورت بروز لکه های زردرنگ و نقره ای پشت برگها، بد شکلی .و پیچیدگی برگها، بدشکلی و ریزش گل، لکه های نقره روی میوه و کوچک ماندن و بدشکلی میوه نمایان می گردد.

❌❌ علاوه بر خسارت مستقیم ناشی از تغذیه تریپس، این آفت ناقل چندین بیماری ویروسی مانند ویروس لکه ای گوجه فرنگی (TSMV) می باشد که موجب کاهش چشمگیر کیفیت و کمیت محصول می گردد. این آفت به راحتی می تواند توسط باد در مزرعه پخش گردد و به این طریق ویروس در کل مزرعه منتقل کند.

🔑🔑🔑 کنترل تریپس

همانطور که اشاره شد این آفت چندین نسل در سال دارد و به سرعت می تواند جمعیت خود را افزایش داده و به ویژه در گلخانه بصورت طغیانی در بیاید. برای کنترل غیر شیمیایی این آفت می توان از کارت های آبی، صابون محلول پاشی و کود های سیلیکات پتاسیم استفاده کرد. استفاده از روش های غیر شیمیایی اغلبا در صورتی پایین بودن جمعیت تریپس موثر می باشد و بایستی حتما در مراحل اولیه مشاهده و ظهور آفت اقدام شود. جذب تریپس به کارت آبی بیشتر از کارت زرد می باشد و بایستی هر 10 تا 15 متر مربع یک کارت آبی در فضای گلخانه استفاده گردد. کارت آبی علاوه بر کاهش جمعیت تریپس، با مشاهده جمعیت تریپس های چسبیده به این کارت می توان استراتژی متناسب با جمعیت مشاهده شده برای کنترل موثر تریپس اتخاذ کرد. همچنین محلول پاشی گیاهان با صابون یونی محلول پاشی به مقدار 1 تا 5/1 در هزار و یا کود سیلیکات پتاسیم 2 در هزار در مرحله قبل از ظهور آفت و یا مراحل اولیه ظهور آفت در کنترل ترپیس موثر می باشد.

اما در صورت افزایش جمعیت ترپیس استفاده از سموم شیمیایی برای کنترل این آفت اجتناب ناپذیر می باشد. سمپاش زمستانه روش عالی در کنترل آفات بخصوص تریپس ها در باغات میوه می باشد. با توجه به سابقه آلودگی فصل قبلی باغ به تریپس توصیه می شود در سمپاشی زمستانه در کنار روغن ولک و اتیون از سم دیکلرووس یا کنفیدور استفاده گردد.نکته مهم در کنترل شیمیایی این آفت استفاده متناوب از سموم مختلف برای کنترل این آفت در مزرعه یا باغ می باشد. با توجه به ماهیت این آفت، چند نسلی بودن و افزایش سریع جمعیت، این آفت به سرعت می تواند نسبت به مصرف مداوم یک سم از خود مقاومت نشان دهد از اینرو بایستی در کنترل این آفت از سموم شیمیایی مختلف مانند استامی پراید، کنفیدور، دی کلرووس،پروتئوس، موونتو، دیازینون، ابرون و پرمترین بصورت متناوب استفاده نمود.

برای کنترل تریپس در گلخانه های گیاهان زینتی مانند گل داوودی و گل رز استفاده از موونتو، پروتئوس، استامی پراید بیشتر توصیه می شود. در باغات میوه و مزارع استفاده دی کلرووس، کنفیدور، دیازینون بیشتر بیشتر رایج می باشد. درصورتی که جمعیت تریپس بالا باشد بایستی سمپاشی در دو مرحله و به فاصله 15 روز تکرار گردد.

🔆🔆نتیجه گیری

تریپس یکی از آفات خسارت زا گیاهی مهم در اغلب محصولات کشاورزی بخصوص در کشت گلخانه ای می باشد. تریپس آفت مکنده می باشد که چندین نسل در سال دارد و می توان به سرعت جمعیت خود را افزایش دهد اتخاذ استراتژی های به موقع نقش اساسی در کنترل موثر این آفت دارد. استفاده از کارت آبی، صابون محلول پاشی قبل از ظهور یا مراحل اولیه ظهور تریپس موثر می باشد. در صورت افزایش جمعیت کنترل شیمیایی آفت با سمومی مانند کنفیدور، دی کلرووس، موونتو، ابرون و پروتئوس اجتناب ناپذیر می باشد. نکته مهم در کنترل شیمیایی این آفت جهت جلوگیری از بروز مقاومت استفاده از سموم یصورت متناوب می باشد.