کود مناسب برای تبدیل شکوفه و گل به میوه

🔷🔷 مقدمه

ظهور گل های بهاری سفید و صورتی بروی شاخسار درختان میوه در اواخر اسفند ماه و اوایل فروردین بیانگر شروع سال و بهاری نو برای ما و نویدی سالی پربار برای باغداران عزیز می باشد. یکی از چالش های مهمی که با مشاهده گل های فراوان بروی شاخه های درختان، فکر باغداران را به خود مشغول می کند نگرانی از ریزش غیر عادی گل های درختان و کاهش کمیت محصول درختان میوه در انتهای فصل می باشد. با وجود اینکه در بسیاری از موارد تمرکز باغداران روی خسارت ناشی از آفات و بیماریهای گیاهی در باغ می باشد، ریزش شدید گل و میوه می تواند خسارت قابل توجهی به باغداران وارد کند. از اینرو توجه به این چالش و جلوگیری از بروز آن موجب افزایش کمیت محصول و افزایش سود آوری برای باغداران زحمتکش خواهد شد. در ادامه مطالب برای آشنایی با عوامل دخیل در ریزش گل ها، راهکار جلوگیری از آنها و کود مناسب برای افزایش گل و تبدیل گل به میوه ما را تا انتهای این مقاله همراهی نمایید.

🔻🔻🔻🔻

❇️❇️ عوامل دخیل در ریزش گل ها

در اوایل فصل بهار تعداد گل های بسیار زیادی بروی شاخسار درختان ظهور پیدا می کند، که درختان برای تنظیم تعادل بین جذب و مصرف عناصر غذایی و عدم توانایی درختان در تامین عناصر غذایی و انرژی برای این حجم از گل ها، اقدام به ریزش گل ها یا اصلاحا تنک کردن یا خودتنظیمی می کند که این نوع ریزش گل امری طبیعی و به نفع درخت و باغدار می باشد. زبرا اگر تعداد میوه های تشکیل شده روی میوه بیشتر از توانایی درخت باشد در آخر فصل از یک سوی میوه های کوچک و بی کیفیت تشکیل خواهد و سوی دیگر ضعف شدید برای درختان را به همراه خواهد داشت. بطور طبیعی بسته به نوع و سن درخت تبدیل شدن 5 تا 7 درصد از گل به میوه، درصد قابل قبول و اقتصادی برای باغدار می باشد.

ولی در برخی موارد با وجود مشاهده گل های فراوان روی شاخه های درخت در انتهای فصل میوه های انگشت شماری روی درخت باقی می ماند که در این ریزش غیر طبیعی گل ها عوامل مختلفی دخیل می باشد. قبل از معرفی کود های مناسب برای افزایش تولید گل و تبدیل گل ها به میوه آگاهی از عوامل موثر در ریزش گل ها و راهکارهای مناسب برای رفع آنها امری ضروری می باشد. از عواملی که می تواند در ریزش گل ها دخیل باشند می توان بطور خلاصه به شرح موارد زیر اشاره داشت.

❇️اختلال در گرده افشانی درختان میوه

❇️تاثیر عوامل محیطی در ریزش گل ها

❇️عدم رعایت اصول مدیریتی

❇️ریزش گل ها در اثر کمبود عناصر غذایی

❇️آفات و بیماریها گیاهی

🔑اختلال در گرده افشانی درختان میوه

عدم تلقیح کامل گل ها در اثر عدم گرده فشانی یا اختلال در گرده افشانی موجب ریزش گل های می شود. این اختلال در گرد افشانی درختان میوه ممکن است مربوط به نوع سیستم گرده افشانی درختان میوه باشد یا در اثر عوامل دخیل در کارایی گرده افشانی صورت گیرد. منظور از سیستم گرده افشانی درختان میوه این است که برخی از درختان میوه مانند خرمالو، مرکبات نیاز به گرده افشانی ندارند و برخی  مثل هلو، شلیل، زردآلو، آلبالو خود بارور یا خودسازگار هستند یعنی گرده های گل می تواند مادگی گل های روی درخت را بارور کنند. درحالی که درختانی مانند سیب، گلابی، گیلاس، آلو و بادام خود نابارور یا خود ناسازگار می باشند و برای گرده افشانی نیاز به رقم های دیگری از همان درخت می باشد. برای مثال وجود درخت آلبالو در بین درختان گیلاس موجب افزایش راندمان گرده افشانی در درختان گیلاس می باشد. در مورد درختان خود نابارور هنگام کاشت درختان و احداث باغ باید به این نکته توجه کرد و از ارقام مختلف برای گرده افشانی استفاده نمود.

در مورد عوامل دخیل در گرده افشانی می توان به شرایط آب و هوایی مانند دما، رطوبت، باد و حشرات گرده افشان اشاره کرد که هر کدام از این عوامل می تواند در افزایش یا کاهش راندمان گرده افشانی و تلقیح گل ها به نوبه خود نقش داشته باشد. درختانی مانند گردو، فندق و اغلب هسته داران و دانه داران با باد و حشرات گرده افشانی می کنند. قرار دادن کندو زنبور عسل بسته به نوع و سن درخت 1 تا 5 کندو در هر هکتار باغ باعث افزایش قابل توجه راندمان گرده افشانی می گردد.

🔑تاثیر عوامل محیطی در ریزش گل ها

عوامل محیطی مانند سرمای دیررس بهاره، بارش شدید باران، برف و تگرگ در زمان گل دهی، افزایش شدید دما در زمان گل دهی و وزش شدید باد می تواند موجب ریزش گل ها در درختان میوه گردد. ظهور این شرایط نامساعد محیطی در هنگام گلدهی در اختیار باغداران نمی باشد ولی اعمال یکسری اقدامات می تواند در کاهش خسارت ناشی از این عوامل موثر باشد. در مناطقی که احتمال بروز سرمای دیررس بهاره زیاد می باشد بایستی از درختان دیرگل ده استفاده نمود و یا در هنگام بروز سرما دیررس با محلولپاشی ترکیبات پتاس بالا، کود های آمینو اسید و یا سوزاندن کاه و کلش خسارت ناشی از سرما روی گل ها را به حداقل رساند. کاشت درختان باد شکن مثل صنوبر، سنجد در مناطق بادخیز می تواند در کاهش ریزش گل ها ناشی وزش باد شدید موثر باشد.

🔑عدم رعایت اصول مدیریتی در باغ

یکسری از اقدامات مدیریتی نامناسب در باغ مانند هرس نامناسب، آبیاری درختان در زمان گلدهی، محلول پاشی با فشار بالا در زمان گلدهی، سمپاشی علف کش در زمان گلدهی و وزش باد می تواند موجب ریزش گل ها گردد. عدم تعادل بین اندام هوایی درخت و حجم ریشه یکی از دلایل ریزش گل ها می باشد. هرس اصولی با ایجاد این تعادل موجب تامین مناسب عناصر غذایی بین گل ها و سایر بخش های درخت گردیده و موجب کاهش ریزش گل ها می گردد.

🔑ریزش گل ها در اثر کمبود عناصر غذایی

یکی از عوامل اصلی ریزش گل ها کمبود عناصر غذایی در هنگام تشکیل گل روی درخت می باشد. در اغلب موارد ریزش شدید گل ها در اثر کمبود عناصر غذایی پس از سالی پربار و عدم تامین عناصر غذایی و کودهی مناسب پس از برداشت محصول اتفاق می افتد. باغداران عزیز بایستی توجه داشته باشند که غنچه ها گل سال بعدی درختان میوه در پاییز بروی شاخسار درخت تشکیل می شود، از اینرو در سالی که درختان، میوه پربار دارند به دلیل حجم بالای تولید میوه، پس از برداشت محصول درختان میوه از نظر عناصر غذایی با ضعف عمومی مواجه می شوند، از اینرو کود های اصولی و مناسب در این مرحله (پس از برداشت محصول) مانع از کاهش شدید گلدهی درختان میوه در سال آتی و ریزش شدید گل ها و میوه ها می گردد. اصولی ترین روش برای تعیین کمبود عناصر غذایی در درختان میوه آزمایش برگ پس از برداشت محصول و آزمایش خاک در پاییز می باشد. که با توجه به نتایج آزمایش های صورت گرفته می توان برنامه غذایی و کودهی دقیق تری برای تغذیه درختان میوه تنظیم کرد. یکی از کود های مناسب برای افزایش گل دهی پس از برداشت میوه و قبل از زرد شدن برگها استفاده از فروت ست بصورت محلول پاشی می باشد. کود فروت ست حاوی سه عنصر روی –بور و ازت می باشد که دو عنصر روی و بور نقش مهمی در تشکیل گل دارند. عنصر ازت موجود در این کود موجب افزایش طول عمر مادگی گل و عنصر بور موجب افزایش سرعت تشکیل لوله گرده و تلقیح سریع گل ها می شود. محلول پاشی کود فروت ست در دو تا سه مرحله (دو مرحله قبل از زرد شدن برگها پس از برداشت میوه و یک مرحله هنگام متورم و باز شدن غنچه ها در اواخر اسفند ماه) می تواند تاثیر قابل توجهی در افزایش گلدهی داشته باشد. استفاده از کود فروت ست همراه با آمینو اسید بصورت محلول پاشی تاثیر به مراتب بیشتری خواهد داشت. همچنین استفاده از نیترات کلسیم، سولفات روی و سولفات پتاسیم در آبیاری پس از برداشت محصول تاثیر عالی در جلوگیری از ریزش گل ها خواهد داشت. پس از گلدهی درختان میوه در فصل بهار، محلول پاشی بوریک اسید در سه مرحله، هنگام تلقیح 80 درصد گل ها، بعد از فندقی شدن میوه و قبل از رسیدن میوه باعث افزایش کیفیت میوه و کاهش ریزش میوه می گردد. همچنین بعد از تلقیح گل ها و تشکیل میوه استفاده از کود های کلسیم مایع (هارد، کلبورن) بصورت محلول پاشی مانع از ریزش میوه های تازه تشکیل شده می گردد.

🔑ریزش گل ها در اثر آفات و بیماری ها

برخی از آفات مانند زنبور مغز خوار، کرم سیب، شپشک استرالیایی و بیماریها از قبیل شانکر باکتریایی و پوسیدگی ریشه فیتوفتورای و رزلینیا می توان در ریزش گل ها نقش داشته باشد که اعمال اقدامات لازم برای کنترل این آفات و بیماری ها می تواند در رفع این عارضه موثر باشد.

🔷🔷 نتیجه گیری

کمبود عناصر غذایی یکی عوامل اصلی در ریزش گل درختان میوه در اوایل فصل بهار محسوب می شود که استفاده از یک برنامه کودهی اصولی و برآمده از نتایج آزمایش برگ و خاک نقش بسزایی در حل این چالش خواهد داشت. استفاده از کود های مانند فروت ست، بوریک اسید، نیترات کلسیم، سولفات پتاسیم و سولفات روی در چند مرحله بخصوص پس از برداشت محصول و قبل از زرد شدن برگها در افزایش گل دهی، افزایش راندمان گرده افشانی و تلقیح گل ها و تولید میوه با کیفیت تاثیر قابل توجهی خواهد داشت.