دی 1402

🔷🔷 مقدمه

این سم یک ترکیب قدیمی بوده و از سال 1961 میلادی به صورت تجاری در دسترس عامه بوده است. این سم در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر به طور گسترده استفاده میشود اما مصرف آن روی محصولات کشاورزی در حال پرورش در اروپا از سال 1988 به دلیل یافت شدن آن در آبها و فاضلاب های شهری و طیف اثر بالای آن ممنوع شده است.

در این مقاله شما را با زیر و بم این سم پرطرفدار آشنا خواهیم کرد.

🔻🔻🔻🔻🔻

🔑دی کلرووس به زبان ساده

دی کلرووس برای اولین بار در سال 1948 سنتز و تولید شد و در سال 1961 مورد استفاده در بازار قرار گرفت . ماده موثره این سم به شکل  2،2-dichlorovinyl dimethyl phosphate بوده و در بازار به صورت 50% با حلال مناسب در دسترس است. این سم خاصیت تماسی، گوارشی، تدخینی و نفوذی داشته و یک آفت کش OP یا با طیف اثر بالا است، به این معنی که انواع مختلفی از حشرات را می کشد. این سم مانند هم خانواده های ارگانوفسفره خود روی اعصاب حشرات اثر گذاشته و آنها را فلج می کنند. همچنین ذکر شده است که این سم در دراز مدت توانایی تغییر و تخریب در ماده ژنتیکی حشرات را نیز دارد.

 این سم حشره کش بر روی شته ها، کرم ها، کنه های تارعنکبوتی، تریپس ها و مگس های سفید در گلخانه ها ، زمین های کشاورزی و باغات موثر است و به عنوان یک حشره کش بهداشتی، حشره ساس را نیز به خوبی کنترل می کند. این حشره کش قدیمی در بسیاری از کشورها مصرف می شود و به خاطر اثر بخشی سریع و دوره کارنس بسیار پایینی که دارد نزد بسیاری از کشاورزان محبوب است.

آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده امریکا (EPA) ارزیابی این سم را برای سرطان زایی و آسیب کبدی در سال 1988 آغاز کرد و در نهایت پیشنهاد لغو استفاده از آن در موارد خاص را در سال 1995 داد. با این حال، در بسیاری از کشورهای توسعه نیافته هنوز به طور گسترده استفاده می شود. Apavap، Vaponite، Vapona و Verdisol نام‌های تجاری DDVP هستند.

🔑خواص شیمیایی

دیکلرووس مایعی بی رنگ با بوی تند است که چگالی آن معادل 1.425 گرم بر سانتی متر مکعب در 25 درجه سانتی گراد (77 درجه فارنهایت) می باشد.نقطه ذوب آن زیر 60- درجه سانتی گراد (76- درجه فارنهایت) و نقطه جوش آن 140 درجه سانتی گراد است (284 درجه فارنهایت) .دیکلرووس در آب به خوبی و کاملا محلول است.

🔑موارد مصرف دی کلرووس

این سم دارای طیف اثر وسیع است ولی در ایران بیشتر برای کنترل انواع شته، تریپس و سفیدبالک استفاده می شود. دوز مصرفی این سم نیم تا 2 لیتر در هزار لیتر آب تعیین شده است و به خاطر خاصیت تبخیری بالایی که دارد نهایتا سه روز بعد از استفاده وارد هوا شده و از سطح گیاه زائل می گردد. بنابراین می تواند سم مناسبی برای کنترل آفات سبزی و صیفی که تازه خوری دارند، باشد.

🔑سمیت حاد و کوتاه مدت دی کلرووس برای حیوانات

دی کلرووس (ددواپ) دارای سمیت حاد متوسط است، LD50 خوراکی این سم در جوندگان از 50 تا 150 میلی گرم در کیلوگرم وزن بدن حیوان است. LC50 مهار استیل کولین استراز مغز پستانداران بین دی کلرووس و پاراکسون (یعنی متابولیت فعال پاراتیون) مشابه است، مقادیر حاد LD50 برای این عوامل به طور قابل توجهی متفاوت است که تا حدی به دلیل متابولیسم سریعتر و حذف فوری دی کلرووس است.

در خرگوش‌ها، در دوزهای حاد، دیکلرووس باعث تحریک خفیف پوست و چشم خرگوش ها می شود و کشنده نیست.

🔑انسان

استنشاق، لمس یا بلع دی کلرووس می تواند از طریق مهار استیل کولین استراز منجر به سمیت سیستمیک شود. علائم مواجهه حاد با دی کلرووس ممکن است شامل تاری دید، حالت تهوع، سردرد و تنگی نفس باشد.در افرادی که بیماری های ریوی، اختلالات تشنجی، اختلالات کبدی و یا سابقه تماس با مهار کننده های استیل کولین استراز دارند، خطر مواجه با دی کلرووس افزایش می یابد. پاد زهر دیکلرووس آتروپین، 2PAM و آتروپین باپام است.

🔑دوره کارنس و سمیت برای گیاهان

دوره کارنس دی کلرووس برای بسیاری از محصولات 3 روز است. روی بعضی از انواع گل داوودی خاصیت گیاهسوزی داشته و نباید مصرف شود. این سم در گروه بهداشتی بسیار خطرناک IRAC=IB قرار دارد و بایستی با احتیاط مصرف شود.

نکات استفاده از دی کلرووس

سعی کنید این سم را به صورت مخلوط با سموم سیستمیک و با تناوب استفاده کنید تا پدیده مقاومت حشرات به این سم کاهش یابد.

هنگام استفاده حتما از پوشش های ایمنی شامل لباس کار، عینک، دستکش و ماسک تنفسی استفاده کنید.

به هیچ عنوام هنگام سمپاشی سیگار نکشید.

ظرف سم را دور از دسترس کودکان و افراد دچار اختلالات روانی و یا دام نگه دارید.

باقی مانده سم را وارد آبهای زیرزمینی یا فاضلاب نکنید.

قبل از استفاده، آزمون سم را اجرا کنید تا گیاهان شما در سطح وسیع دچار آسیب نشوند.

ظروف سم را بازیافت نکنید.

بعد از سمپاشی حمام کنید و لباس های خود را بشوئید.

درجه حرارت نگهداری این سم بین 10 تا 35 درجه سانتی گراد و به دور از نور مستقیم خورشید می باشد.

🔑نتیجه گیری

سم دی کلرووس به عنوان یک سم قدیمی هنوز در بسیاری از کشورها در حال مصرف است ، شاید خصوصیاتی که باعث بقای این سم در بازار کشاورزی شده، اثر بخشی بالا و دوره کارنس سه روزه آن است. این سم بر علیه انواع آفات مکنده مانند شته، سنک، تریپس و سفید بالک موثر بوده و علاوه بر این یک حشره کش عمومی نیز تلقی می شود و به طور مثال می تواند کرم ها را نیز از بین ببرد. بنابراین استفاده اصولی از این سم در درجه اول اهمیت قرار دارد. پیشنهاد می کنیم تا این سم را فقط در مواردی که گیاهپزشک برای شما توصیه کرده استفاده کنید تا دچار مشکلات احتمالی ناشی از مصرف آن در سیستم کشاورزی خود نشوید.

🔷🔷 مقدمه

حشره کش اتیون یک آفتکش غیرسیستمیک با اثر تماسی – گوارشی می باشد که در دهه 1950 در امریکا تولید و ثبت شده است. این حشره کش قوی را می توان برای کنترل شپشک ها، سپرداران درختان میوه، تریپس، پسیل ها، شته ها، لارو زنجره ها و لارو پروانه ها در محصولات مختلف کشاورزی و همچنین ترکیب اتیون با روغن ولک را می توان جهت سمپاشی زمستانه در باغات میوه به عنوان یک تخم کش قوی استفاده نمود. در این مقاله به طور مفصل درباره این سم توضیح داده شده است.

🔻🔻🔻🔻🔻

🔑نحوه اثر حشره کش اتیون

اتيون یک حشره کش – کنه کش با اثر تماسی – گوارشی می باشد که با مهار آنزيم كولين استراز در فضای پس سیناپسی مانع از تجزیه استیل کولین شده و با فلج کردن حشرات و عدم تحرک انها و در نتیجه کمبود تغذیه و گرسنگی موجب مرگ آفات می گردد.  استيل كولين یک ناقل عصبی است که با تحریک اکسون ها پیام های عصبی را در طول سلول های عصبی انتقال می دهد و که با مهار آنزیم تجزیه کننده آن (کولین استراز) تحریک های عصبی بصورت مداوم رخ داده که در نهایت موجب فلج حشره می گردد. 

🔑کاربرد سم اتیون

سم اتیون که بیشتر به عنوان سمی برای کنترل شپشک ها و سپرداران در درختات میوه و غیره مثمره مانند صنوبر و بید تبریزی در بین باغداران و کشاورزان شناخته می شود. از این سم می توان علاوه بر شپشک ها و سپرداران، برای کنترل کرم خوشه خوار، زنجره ها، شته ها و لارو پروانه ها در محصولات باغی و زراعی استفاده نمود.

همچنین باغداران از سم اتیون بصورت ترکیبی با روغن ولک برای کنترل تخم و فرم های زمستان گذرانی حشرات، کنه ها و شپشک ها در باغات میوه جهت سمپاشی زمستانه استفاده می کنند

🔑مقدار و زمان مصرف سم حشره کش اتیون

برای کنترل انواع شپشک (بالشتک ها، سپردار واوی، شپشک آرد آلود، شپشک استراليایی، شپشک ستاره ای، سپردار الفی، سپردار قهوه ای، شپشک نرم تن، سپردار زرد، سپردار زرد شرقی) در باغات مرکبات از سم اتیون به مقدار ۵/۱ تا ۲ در هزار همراه با 1 درصد صابون یا روغن ولک می توان استفاده نمود. برای مقابله با خوشه خوار، زنجرک گل سرخ در تاکستان ها از حشره کش اتیون با غلظت ۱ – ۱.۵ لیتر در هزار مورد استفاده قرار می گیرد. برای کنترل با شپشک واوی و سپردار سياه در باغات پسته می توان از اتیون به مقدار  ۱.۵ تا ۲ لیتر در هزار با صابون یا روغن یک درصد استفاده نمود. همچنین برای کنترل انواع شپشک ها و سپرداران در درختان میوه سردسیر می توان از سم اتیون با غلظت 2 در هزار سمپاشی نمود. برای سمپاشی زمستانه از ترکیب روغن ولک 2 درصد (20 سی سی در هر لیتر) همراه اتیون دو در هزار می توان استفاده نمود.

🔑دوره کارنس سم اتیون

دوره کارنس به فاصله زمانی بین آخرین سم‌پاشی با سم مورد نظر تا برداشت محصول اطلاق می شود که این دوره کارنس برای سم اتیون حداقل 15 روز می باشد.

🔑ملاحظات زيست محيطی سم حشره کش اتیون

ميزان سميت اتیون برای پستانداران زیاد در حالی که سمیت آن برای پرندگان تقریبا کم می باشد. این درحالی است که اتیون برای ماهی ها و ديگر موجودات آبزی بسیار سمی است از اینرو از وارد شدن بقایای این سم به آب های جاری و زیرزمینی و از سمپاشی در نواحی رودخانه ها و دریاچه ها خوداری نمود. همچنین اتیون سمیت بالایی برای زنبور عسل دارد به همین دلیل در هنگام گرده افشانی گیاهان از سمپاشی با اتیون جدا خوداری کنید.

🔑احتیاط‌ های لازم زمان مصرف سم حشره کش اتیون

سم اتیون قابلیت اختلاط با اغلب سموم گیاهی را  دارد ولی باید توجه داشت که اتیون با سموم قلیایی قابلیت اختلاط ندارد. بطور کلی در مورد اختلاط سموم با کود های توصیه می شود که سموم و کود های بصورت مجزا استفاده گردد. سم اتیون را می توان برای اغلب گیاهان زراعی و درختان میوه استفاده نمود و در صورت مصرف صحیح (غلظت، زمان مصرف مناسب) موجب گیاهسوزی نمی شود جز در برخی از ارقام سیب زودرس مانند مکین تاش که موجب گیاهسوزی شده و نباید از این سم برای سمپاشی این ارقام استفاده گردد.

همانطور که اشاره شد سم اتیون سمیت بالای برای پستانداران و انسان ها دارد از اینرو کاربر یا باغبان محترم در هنگام استفاده از این سم حتما موارد ایمنی لازم مانند استفاده از لباس مخصوص، دستکش و ماسک رعایت و برای جلوگیری از بروز مسمومیت  در طول سمپاشی از خوردن، آشامیدن و کشیدن سیگار در حین سمپاشی خودداری نمایید.

درصورت علائم مسمومیت مانند سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و سوزش چشم، محل آلوده شده مانند دست و چشم را با آب فراوان بشورید و درصورت مسمومیت شدید به پزشک مراجعه نمایید. پادزهر این سم آتروپین می باشد.  

🔑شرایط نگهداری سم حشره کش اتیون

حشره کش اتیون را دور از دسترس کودکان، حیوانات و به دور از تابش مستقیم آفتاب و رطوبت در دمای بین ۰ تا ۳۰ درجه سانتی گراد نگهداری کنید.

✅✅موارد توصيه اتيون در محصولات کشاورزي