علی روشن بخش

راه کنترل و سموم مناسب برای شته درختان هلو و شلیل

مقدمه

هلو و شلیل دو میوه محبوب و با سطح کشت بالا در ایران به شمار می آیند که درگیر آفات فراوانی در طول فصل رویش خود می شوند که شته یکی از مهمترین و معروف ترین آنها است. در این  مقاله با این آفت مهم و روش های کنترل آنها و همچنین سمومی که میتوانید برای مبارزه با این آفت استفاده کنید آشنا خواهید شد.

شته هلو و شلیل چیست؟

شته ها حشرات کوچکی هستند که نرخ زاد و ولد بسیار بالایی دارند و در مدت زمان کوتاهی جمعیت خود را چندین برابر می کنند. این حشرات دارای اندام خرطوم یا نیش مانندی هستند که توسط آن از شیره سلولی و گیاهی تغذیه کرده و رشد می کنند. این آفات می توانند از برگ، دمبرگ، گل، دمگل، ساقه های جوان و کهنسال تغذیه کنند. در برخی گونه های شته، بعد از تغذیه مواد دفعی چسبناکی از بدن حشره خارج می شود که میزان قند بالایی دارد و در نتیجه گیاهان آلوده به شته دارای ظاهری چرب و چسبناک هستند که به اصطلاح به آنها گیاهان شیره زده یا عسلک زده می گوییم. این عسلک دفعی از شته ها ماده ای جذاب برای مورچه ها بوده و درختان آلوده به شته معمولا حجم وسیعی از مورچه ها را به خود جلب می کنند.

مهمترین شته های هلو و شلیل کدام است؟

به طور کلی سه گونه مهم شته به درختان هلو و شلیل حمله می کنند.

• شته سبز هلو با نام علمی Myzus persicae که به رنگ سبز بوده و بیشتر به سرشاخه ها و برگهای جوان و در حال تشکیل حمله می کند.
• Brachycaudus helichrysiکه به شته سیاه معروف است و در زمان بلوغ خود بالدار شده و به رنگ سیاه در می آید. این شته بیشتر به اندام های تازه تشکیل شده و یا در حال تشکیل علاقه دارد و به آنها حمله می کند.
• شته خونی یا خالدار هلو با نام علمی Pterochloroides persicae که بسیار بزرگتر از دو گونه قبلی است و میزان تولید عسلک بسیار کمتری دارد. این شته در صورت له شدن یک مایع قرمز رنگ از بدنش خارج می گردد و به همین دلیل به آن شته خونی می گوییم. این شته برخلاف دو گونه دیگر به اندام های چوبی نظیر شاخه ها و تنه حمله می کند.

❌❌تمامی این گونه ها نرخ زاد و ولد بالایی داشته و می توانند ایجاد خسارت بالایی بکنند❌❌

شته ها چه زمانی در باغات پیدا می شوند؟

اصولا شته ها موجودات گرما پسندی نیستند و همین موضوع باعث می شود تا در اوایل فصل و یا اواخر آن یعنی در بهار و پاییز با جمعیت بیشتری مشاهده شوند. در بهار همزمان با رویش برگ ها و در پاییز قبل از ریزش برگ ها ممکن است باغ شما آلوده به این حشره شود.

خسارت شته ها به باغات هلو و شلیل

شته ها از چند جهت به درختان هلو و شلیل صدمه می زنند. در درجه اول این حشرات شیره گیاهی را مکیده و باعث ضعف عمومی گیاه می شوند. علاوه بر این، شته ها به دلیل تولید عسلک، مورچه ها و یا قارچ ها را به خود جلب کرده و ممکن است آفات و بیماری های ثانویه ای روی درخت ایجاد کنند. بعضی از شته ها هم ناقل بیماری های ویروسی یا ویروئیدی هستند که اگر با آنها مبارزه نشود می توانند این بیماری را از یک درخت به درخت دیگر منتقل و پخش کنند. به خصوص هنگامی که شته ها از اندام های در حال تشکیل مثل میوه چه ها و یا سرشاخه ها تغذیه کنند می توانند خسارات زیادی به هلو و شلیل وارد کنند. یکی از این خسارات بد فرم شدن سر شاخه و عدم رشد سرشاخه ها است. ریزش گل و میوه ها نیز از علائم خسارت شته ها می باشد.

روش های کنترل شته هلو و شلیل

روش های مختلف و متنوعی برای جلوگیری و همچنین مبارزه با شته ها در باغات شلیل و هلو وجود دارد که آنها را به شما می گوییم:

1-کنترل بیولوژیک

شته ها توسط عوامل مختلفی از جمله حشرات دیگر، قارچ ها و باکتری ها می توانند از بین بروند. این نوع کنترل یک روش کاملا سازگار با محیط زیست بوده و به خصوص در تولید میوه های ارگانیک اهمیت دارد. مثال معروف این روش استفاده و رهاسازی کفشدوزک در باغات است . غذای مورد علاقه کفشدوزک ها شته بوده و می توانند به سرت آنها را در باغات از بین ببرند. برخی گونه های زنبورهای پارازیتوئید نیز می توانند به شته ها حمله و داخل بدن آنها تخم ریزی کنند.

روش های بیولوژیک روش های بسیار امنی برای کنترل شته در باغات هستند اما نیازمند نظر متخصصین هستند و به طور مثال سمپاشی بعد از استفاده از عوامل بیولوژیک باعث ازبین رفتن این حشرات مفید نیز می شود.

2- افزایش مقاومت گیاهی با تغذیه مناسب

وجود ترکیبات کلسیمی و سیلیسیومی در تغذیه سالانه درختان هلو و شلیل کمک می کند تا شته ها نتوانند به خوبی از آنها تغذیه کرده و جمعیت آنها کاهش یابد. کودهای حاوی این دو عنصر باعث افزایش ضخامت کوتیکول و دیواره سلولی گیاهان شده و ورود نیش حشره به داخل سلول را سخت می کنند. بنابراین استفاده از این ترکیبات، جمعیت شته ها به خصوص شته هایی که به شاخه و تنه حمله می کنند را کاهش می دهد.

3-رعایت بهداشت باغی

شته ها می توانند در بقایای گیاهی مثل برگ های ریخته شده در پاییز و یا شاخه های هرس شده باقی مانده و زمستان گذرانی کنند. اگر بهداشت باغات به حد کافی رعایت شود، جمعیت شته ها در سال آینده بسیار کمتر خواهد شد. این بقایا بایستی از باغ خارج و معدوم شود. همچنین هرس سرشاخه های آلوده و جمع آوری علف های هرز از باغ و مبارزه با آنها از جمله موارد مهمی است که در باغات هلو و شلیل بایستی رعایت کنیم.

4-مبارزه شیمیایی

آخرین راهکار برای مبارزه با شته هلو و شلیل استفاده از سموم معدنی و شیمیایی است. استفاده از سموم در صورتی مجاز است، که راهکاری به جز استفاده از آنها نباشد. در ادامه با این سموم شته کش آشنا می شوید:

الف) ایمیداکلوپراید یا کنفیدور

این سم یک ترکیب سیستمیک است و این یعنی که می تواند در داخل گیاه پخش شود و شیره گیاهی را آلوده کند. این سم روی سیستم عصبی شته ها اثر گذاشته و آنها را از بین می برد. میزان مصرف این سم نیم لیتر در هزار لیتر آب است و بایستی قبل یا بعد از گلدهی مصرف شود.

ب)استامی پراید

مانند کنفیدور یک سم سیستمیک است که باز هم روی سیستم عصبی شته اثر میگذارد و آنها را فلج می کند. این سم قبل یا بعد گلدهی مصرف شده و میزان مصرف آن 200 گرم در 1000 لیتر آب است.

ج) مالاتیون

این سم بسیار روی شته ها موثر است و به صورت تماسی و آنی عمل می کند. مالاتیون به میزان دو تا سه لیتر در 1000 لیتر آب حل شده و قبل یا بعد گلدهی روی درختان شلیل و هلو مصرف می شود.

د) دی کلرووس

این ترکیب هم یک سم شته کش قوی با باقی مانده سم اندک روی میوه ها است. دی کلرووس سریعا روی شته ها اثر گذاشته و آنها را از بین می برد و بعد از سه روز الی یک هفته اثرات سمی آن از روی درخت و یا میوه ها از بین می رود.

ه) ترکیب روغن امولسیون شونده و اتیون

از این ترکیب به میزان یک درصد از روغن امولسیون شونده (ولک) و سه در هزار اتیون به صورت همزمان می توانید در سمپاشی زمستانه استفاده کرده و اثرات فوق العاده آن را روی کاهش جمعیت شته ببینید. این ترکیب تنها در زمان خواب درختان بایستی مصرف شود.

و) صابون های محلولپاشی

صابون های مخصوص سمپاشی یک ترکیب شیمیایی با سمیت بسیار پایین برای انسان است که با حل کردن لایه خارجی پوسته شته می تواند آنها را از بین ببرد. از صابون های محلولپاشی بعد از ریزش گلبرگ ها می توانید به میزان سه لیتر در هزار لیتر آب استفاده کنید.

ز) سموم ترکیبی

گاهی به دلیل جمعیت بالا و یا در مواردی که شته ها به سموم مقاوم شده اند، استفاده از سموم ترکیبی پیشنهاد می شود. برای کسب اطلاع از این فرمول های ویژه که توسط متخصصین مرسین کشت در هکتارها باغ هلو و شلیل در مناطق مختلف ایران به طور موفقیت آمیز آزمون شده اند با کارشناسان مرسین کشت در تماس باشید.

دقت کنید که این سموم تنها جهت آشنایی شما معرفی شده اند و از آنجایی که مصرف خودسرانه سموم برای سلامتی انسان و نسل های آتی ضررهایی جبران ناپذیر در پی دارد، استفاده از هرگونه سم بدون مشورت با گیاهپزشک و نسخه نویسی اکیدا ممنوع است.

زمان و دفعات سمپاشی

معمولا برای مبارزه با شته های سبز و سیاه، سمپاشی در زمستان و بلافاصله بعد از ریزش گلبرگ ها توصیه می شود، نوبت دوم سمپاشی بایستی با فاصله 10 روزه تکرار شود. در مورد شته خالدار هلو نیز بهتر است به محض مشاهده اولین تجمعات شته روی ساقه ها دو مرتبه سمپاشی به فاصله 10 روز انجام شود.

پیشنهاد مرسین کشت برای شما

ما در تیم بزرگ مهندسی و خدماتی مرسین کشت، از وجود 4 دکتری گیاهپزشکی و 8 کارشناس کشاورزی بهره می بریم. چنانچه در مدیریت شته های باغ هلو و شلیل خود موفق نبوده اید و یا نیاز به مشورت در این باره دارید، ما این امکان را برای شما محیا کرده ایم تا در قسمت نظرات همین مقاله و یا از طریق راه های ارتباطی موجود در وب سایت از کارشناسان ما به صورت رایگان مشورت بگیرید.

جمع بندی

شته های هلو و شلیل در عین سادگی می توانند آفات مهلکی برای باغات ما باشند. روش های کنترلی متنوعی برای کاهش جمعیت این آفات و مبارزه با آن ها وجود دارد که در این مقاله به طور کامل با آنها آشنا شدید. مبارزه به موقع و اصولی با این آفات ضمن حفظ سلامت باغ شما، ضامن سلامتی محصول نهایی که توسط مشتری نهایی به مصرف می رسد نیز خواهد بود.