انواع پیوند

🔷🔷 مقدمه

گیاهان به دو روش جنسی و غیر جنسی تکثیر پیدا میکنند. پیوند زدن یکی از روشهای غیر جنسی برای تکثیر گیاه می باشد. در این روش بخشی از یک گیاه جدا شده و روی گیاه دیگر متصل می شود که با هدف های مختلفی صورت می گیرد. گاهی از پیوند زدن برای ترمیم بخش آسیب دیده درختان یا تشخیص بیماری های ویروسی استفاده می شود اما مهمترین کاربرد آن ایجاد گیاهان مقاوم و پربازده در شرایط متفاوت آب و هوایی می باشد. پیوند کردن یک ابزار سریع و قابل اطمینان برای تولید مثل گیاهانی است که نمی‌توانند از طریق دانه برویند و امروزه بیشتر درختان میوه بر روی پایه های پیوندی پیوند زده می شوند. در این مقاله به بررسی روش های متفاوت پیوند زدن و نیز محاسن و معایب آن می پردازیم.🔻🔻🔻🔻

🔑پیوند چیست؟

پیوند زدن به این معنا است که بخشی از یک گیاه جدا شده و روی بخشی از گیاه دیگر متصل شود تا بعد از گذشته زمان به هم جوش خورده و یک گیاه مستقل را به وجود آورند. یکی از گیاهان که قسمت ریشه و تنه را دارند پایه و گیاه دیگر که بخش های هوایی مانند ساقه، میوه، برگ و گل را تولید می کند که دارای ویژگی های مطلوب تر است، پیوندک نامیده می شود.

🔑چرا از پیوند در کشاورزی استفاده می کنیم؟

درختی که از طریق دانه رشد می کند ممکن است ۸ تا ۱۰ سال طول بکشد تا میوه تولید کند و ممکن است میوه های حاصل از آن طعم مطلوبی نداشته و بازار پسندی پایینی داشته باشد اما درختان پیوند شده طی ۲ الی ۴ سال میوه ای با همان کیفیت بالا و مطلوب و با ماندگاری بالا تولید می کنند و تا سالیان سال می توانند میوه با همان کیفیت تولید کنند. همچنین پیوند زدن مزایای دیگری نیز دارد به عنوان مثال گیاهی که ریشه های ضعیف و مستعد بیماری دارد را می توان روی پایه های مقاوم به شرایط پیوند زد و همچنین باعث بهبود گرده افشانی در باغ می شود یا می توان با پیوند زدن درختانی با قد کوتاه تر تولید کرد که از طریق آن هزینه های داشت و برداشت را کاهش داد. به طور کلی پیوند زدن باعث ایجاد محصول بیشتر و با کیفیت بالا در مدت زمانی کوتاه می شود.

🔑ویژگی های پایه و پیوندک خوب

پایه خوب باید مقاوم به سرما و بیماری ها بوده، دارای ریشه های سطحی و قوی باشد تا در محل های جدید به خوبی مستقر شوند، همچنین پاجوش تولید نکند زیرا پاجوش ها گیاه را ضعیف کرده و باردهی را کاهش می دهند و همچنین پوست درخت پایه نه خیلی ضخیم باشد نه خیلی نازک تا بتوان به راحتی پوست را جدا نمود. پیوندک نیز باید یکساله و کاملا رسیده از شاخه های گل یا میوه دهنده پایه مادر تهیه شود. پیوندی که از شاخه نرک برداشت شود معمولاً میوه نخواهد داد. چوب آن به اندازه کافی سفت و مواد ذخیره کافی در آن جمع شده باشد. همچنین بهتر است پیوندک از قسمت وسطی شاخه تهیه شود زیرا جوانه های قسمت بالایی خیلی جوان و ضعیف هستند و جوانه های پایینی شاخه کم محصول می باشند.

🔑انواع پیوند

پیوند زدن درختان باید متناسب با نوع گیاه مورد نظر و شرایط آن انتخاب شود. این عمل به دو روش کلی 1- پیوند جوانه و 2- پیوند شاخه صورت می گیرد که در ادامه به چند مورد از آن می پردازیم.

🔴 پیوند روکش جانبی 

این پیوند بیشتر برای گیاهانی که ریشه زایی آنها مشکل است مناسب است. در این روش یک برش عمیق در پایه ساقه ایجاد می کنیم. یک قلمه با قطر یکسان با پایه انتخاب و روی سطح بریده پایه قرار می دهیم و با نوار پیوندی یا چسب آنها را در کنار هم نگه می داریم. کل ناحیه پیوند شده را با رنگ یا موم پیوندی می پوشانیم. هنگامی که پیوند بهبود یافت و به صورت یکپارچه درآمد، نوار یا چسب را برمی داریم. این نوع پیوند بیشتر برای مخروطیان (Conifers) و سوزنی  برگها و گلهای رز انجام می‌شود.

🔴 پیوند نیمانیم

این پیوند برای گیاهان با ساقه علفی که قطر ساقه آنها کمتر از 1.5 سانتی متر است و برخی از کاکتوس ها، بهترین عملکرد را دارد. در این پیوند باید پایه و پیوندک قطر یکسانی داشته باشند.

🔴 پیوند اسکنه

یکی از قدیمی ترین روش های پیوند است که نیاز به برش تنه اصلی و یا شاخه های اصلی درخت دارد. در این روش ممکن است که تنه اصلی درخت را برای پیوند زدن برش داده شود. پس از برش زدن تنه یا شاخه های اصلی درخت، باید یک یا دو شکاف در حدود ۲ تا ۲.۵ سانتی‌متر در آن ایجاد کنیم.پیوندک در این شکاف ها قرار داده می شود تا در نهایت بتوانیم شاهد جوش خوردن پیوندک و تنه درخت باشیم. زمان مناسب برای این پیوند با توجه به برش هایی که روی تنه داده می شود اواخر زمستان (اسفند ماه) و یا در اوایل بهار (فروردین ماه) می باشد. همچنین در مناطقی از ایران که دارای زمستان های ملایم هستند استفاده از این روش مناسب به نظر می رسد.

🔴 پیوند زیرپوستی

پیوند تاجی یا زیر پوستی به دلیل امکان بالای گیرایی، ساده بودن روش و جوش خوردن سریع پایه و پیوندک یکی از محبوب ترین روشهای پیوند درختان می باشد در این روش یک شکاف حدود ۳ تا ۵ سانتی متر در پوست شاخه درخت پایه ایجاد می کنیم. بر روی پیوندک برشی از بخش پایینی می زنیم و سپس پیوندک را زیر پوست پایه قرار دهید. می توانید با استفاده از یک میخ محل پیوند را محکم و یا از نوار پیوند برای اتصال محکم دو بخش استفاده کنیم و محل پیوند را با چسب باغبانی می پوشانیم. از این روش در اوایل بهار استفاده می شود.

🔴 زمان مناسب پیوند زنی

 پیوند زدن زمانی که گیاه در دوره خواب خود به سر می برد انجام نمی شود زیرا جریان شیره نباتی در آنها راکد یا کند است. همچنین در زمانی که جریان شیره نباتی زیاد است نیز نمی توان پیوند زدن را انجام داد زیر اتصال بین پایه و پیوندک صورت نمی گیرد و به اصطلاح پیوند نمی گیرد. به طور کلی در دو فصل می توانیم پیوند بزنیم یکی در فصل بهار بعد از بیدار شدن پایه و قبل از این که شدت جریان شیره نباتی زیاد شود و دیگری در اواخر تابستان و یا اوایل پاییز که جریان شیره نباتی کند شده و همچنین سرمای زمستان نرسیده است.

به این نکته توجه داشته باشیم که در فصل تابستان نمی توانیم درختان را پیوند بزنیم زیرا گرمای هوا به سیستم ریشه و پیوندک آسیب می رساند.

🔷🔷 نتیجه گیری

پیوند یکی از روش های محبوب برای تکثیر گیاهان قوی و جدید است. توسط پیوند شما می توانید گیاهانی که ویژگی های خاص و مطلوب شما را دارند تولید کنید. راهکارهای پیوند زدی بسیار زیاد و متنوع هستند . البته نیاز به تبحر و مهارت زیادی دارند . سرعت عمل و مهارت در عمل پیوند باعث افزایش گیرایی و ایجاد گیاهان پیوندی مناسب می شود. پیشنهاد میکنیم تا اگر قصد دارید باغ خود را آماده پیوند کرده و یا آنها را پیوند کنید حتما از مشاوران مرسین کشت یاری بخواهید.