خطر سرما

🔷 مقدمه …

بدون شک مهمترین صیفی که در ایران کشت می شود، گوجه فرنگی است. میوه های این گیاه هم به صورت تازه خوری و هم در صنایع غذایی مانند کارخانجات رب و سس سازی کاربرد دارد. گوجه فرنگی گیاهی بوته ای، گرمادوست و با نیاز آبی فراوان است. این گیاه خاک های حاصلخیز و عمیق و همچنین مناطق با بادخیزی ملایم را برای رشد و نمو می پسندد. ارقام بسیار زیادی برای گوجه فرنگی به صورت تجاری معرفی شدند که این ارقام بر اساس اندازه بوته، شکل میوه، تعداد چین ها، فرم برگ ها و سایر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی دسته بندی شده اند. 

گوجه فرنگی تقریباً در تمامی مناطق ایران قابلیت کشت دارد. این گیاه علاوه بر زمین های زراعی در داخل گلخانه ها نیز کشت می شود. گوجه فرنگی گیاهی است که برای رسیدن میوه های خود به دمایی بین ۱۸ تا ۳۰ درجه سانتیگراد نیاز دارد. چنانچه در منطقه‌ای میزان دما پایین تر از این حد باشد و یا میزان آفتاب به قدر کافی نباشد، این گیاه قادر نخواهد بود تا میوه های رسیده و کامل را ایجاد کند. 

🍅 با ذکر این مقدمه به بررسی بهترین زمان های کاشت گوجه فرنگی و نحوه کاشت آن خواهیم پرداخت.

🔷 انواع کاشت گوجه فرنگی

گیاه گوجه فرنگی به طور کلی به دو روش بذری و نشایی کاشت می شود:

🔷🔷 کاشت به روش بذری

در این روش بذر گوجه فرنگی به طور مستقیم توسط کشاورز در زمین شخم خورده، درحفره ای به عمق 1 سانتی متر کاشته می شود. در این روش سعی می شود تا در هر حفره بین ۲ تا ۴ بذر ریخته شود تا احتمال جوانه زنی آنها افزایش یابد. پس از گذشت حدود ۲۰ تا ۳۵ روز بسته به دمای هوا و شرایط نگهداری، بذر ها تبدیل به گیاهچه های دو تا چهار برگی شده و در این هنگام می‌توان گیاهچه هایی که از یک حفره به صورت همزمان رشد کرده اند را وجین و تبدیل به یک بوته انفرادی نمود. 

در این روش فاصله بین ردیف های گوجه فرنگی یک تا سه متر و فاصله بین دو بوته ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر در نظر گرفته می شود. البته ممکن است بسته به نوع رقم گوجه فرنگی فاصله بین ردیف ها بیشتر و یا کمتر شود. به طور مثال در ارقام گوجه فرنگی که دارای حجم بوته بیشتری هستند فاصله بین ردیف ها بیشتر در نظر گرفته می شود.

🔆🔆 از جمله مزایای این روش، عدم نیاز و وابستگی به گلخانه های تولید نشا است. علاوه بر این هزینه‌های تولید و کاشت گوجه فرنگی نسبت به زمانی که بایستی نشا خریداری شود کاهش می یابد. اما از طرفی این روش محبوبیت خود را از دست داده و با توجه به گرانی بذر ارقام مناسب کاشت گوجه فرنگی و راندمان پایین این روش در استفاده از بذر ها، کشاورزان ترجیح می دهند تا از روش کشت نشا در کاشت گوجه فرنگی استفاده کنند. 

🔷🔷 بهترین زمان کاشت گوجه فرنگی به روش بذری

با توجه به تنوع اقلیمی که در ایران وجود دارد، زمان کاشت در مناطق مختلف ممکن است متفاوت باشد اما به طور کلی با توجه به اینکه کاشت گوجه فرنگی به روش بذری روشی زمانبرتر نسبت به کشت نشا است بهتر است تا در مناطق نیمه شمالی کشور کاشت بذر در اواسط تا اواخر اسفند ماه در زمین انجام شود. به طور کلی می‌توان گفت که پس از از بین رفتن سرمای زمستانه و رسیدن دما به بالای صفر، می توان عملیات کاشت بذر گوجه فرنگی را انجام داد. در نواحی جنوب کشور نیز کشت بذر در اواخر تابستان تا اوایل پاییز در زمین انجام می شود. توجه به این نکته ضروری است که تاریخ های کاشت ارائه شده مخصوص مناطقی است که دارای درجه دمای نرمال هستند و ممکن است حتی در مناطق جنوبی در برخی موارد کشت مانند مناطق شمالی انجام شود.

🔷🔷 کاشت به روش نشایی

در این روش بذر گوجه فرنگی در داخل گلخانه و یا خزانه ابتدا به گیاهچه های کوچکتر تبدیل شده و پس از ۲ تا ۴ برگی شدن به زمین اصلی انتقال می یابند. در این روش بر خلاف روش بذری نیازی به کاشت چندین بذر در حفرات نیست و هر نشا به صورت انفرادی نقشه گیاه کامل را ایفا خواهد کرد. از جمله مزایای روش کاشت نشا می‌توان به کوتاه شدن زمان کاشت گوجه فرنگی در زمین و عدم هدر رفت بذور اشاره کرد. این روش بخصوص در مورد بذوری که قیمت بالاتری دارند و در واقع به آنها بذور اصلاح شده یا f۱ گفته می شود از اهمیت بیشتری برخوردار است. در کاشت نشا فاصله بین ردیف ها و بوته ها همانند کشت بذری گوجه فرنگی می باشد.

🔷 بهترین زمان کاشت گوجه فرنگی به روش نشا

اگر تمایل به کاشت گوجه فرنگی با استفاده از نشا داشتید می توانید در مناطق  نیمه شمالی کشور، در اوایل تا اواسط ماه فروردین اقدام به کشت کنید. در برخی از مناطق به خاطر زودرس شدن گوجه فرنگی و ارائه به بازار در قیمت‌های بالاتر ممکن است کشت نشا به صورت زیر تونلی انجام شود. به این منظور نشا در فصل زمستان و در ماه اسفند در زیر نایلون به شکل تونلی کاشته می شود. این روش گرچه هزینه‌های بسیار بالایی دارد اما به دلیل پیش رس کردن گوجه ها می توان با قیمت های بالاتری محصول را به فروش رساند و در بسیاری از موارد کشاورزان علاقه به انجام آن دارند. 

🌱🌱در نیمه جنوبی کشور نیز کشت نشاء معمولاً در اوایل پاییز یعنی مهرماه و یا آبان ماه انجام می‌شود. گرچه در همین مناطق ممکن است کشت گوجه فرنگی به صورت دو بار درسال بوده و یک بار نیز در ماه بهمن یا اوایل اسفند انجام گردد. 

🔷 کشت های گلخانه ای گوجه فرنگی

گوجه فرنگی در تمامی مناطق می‌تواند به صورت گلخانه‌ای نیز کشت شود. در واقع در کشت گلخانه ای گیاه گوجه فرنگی هیچگونه محدودیتی از نظر زمانی وجود ندارد و تنها عاملی که مشخص می‌کند که این گیاه  چه هنگامی کاشته و چه زمانی برداشته شود،  هزینه های تامین انرژی برای گرمایش و سرمایش گلخانه و نیز وضعیت خرید و فروش محصول در بازار است. کشت های گوجه فرنگی گلخانه ای معمولاً به صورت عمودی است و بنابراین فاصله بین ردیف ها به حداقل ۶۰ سانتی متر و حداکثر یک و نیم متر کاهش می یابد. در این روش بوته ها توسط نخ های نگهدارنده به بالا کشیده شده و با افزایش رشد آن ها از پایین به صورت مدور و فنری جمع می‌شوند .فاصله بین بوته ها در کشت های گلخانه ای گوجه فرنگی بین ۲۵ تا ۴۰ سانتیمتر متغیر است.

🔷 کاشت گوجه فرنگی در باغچه و یا مکان های کوچک

اگر قصد کشت گوجه فرنگی در منزل خود و یا باغچه خود را دارید می توانید به جای روش های جوی و پشته ای از روش کرتی نیز استفاده کنید. اگر زمین شما کوچک است و اجازه ایجاد جوی و پشته را به شما نمی دهد می توانید بذر و یا نشای گوجه فرنگی را به صورت مستقیم در داخل خاک کاشت و به هر کدام از بوته ها فضای معادل یک متر مربع بدهید. بوته گوجه فرنگی بایستی فضای کافی برای رشد را داشته باشد و همچنین از نور مناسب و کافی برخوردار باشد. بنابراین کاشت این گیاهان در حاشیه دیوار و یا زیر سایه درختان توصیه نشده و به شما میوه مناسبی نیز نخواهد داد. می توانید در فضایی که گوجه فرنگی ها را کاشته اید یک مرز چهارچوب مانند خاکی یا همان کرت را ایجاد کنید و آبیاری را داخل این کرت ها انجام دهید. کرت در واقع زمینی است که چهار طرف آن توسط پشته های خاک محصور شده و در نتیجه آب می تواند در داخل آن باقی مانده و گیاهان را آبیاری کند. زمان کاشت گوجه فرنگی در باغچه و یا باغ ویلا ها و یا هر گونه زمین های غیر زراعی همانند همان چیزی است که کشاورزان در زمین های زراعی انجام می دهند. گرچه کاشت این محصول دیرتر از زمان های اعلام شده نیز خسارت چندانی به بوته ها وارد نکرده اما ممکن است میزان باردهی آنها را کمتر کند.

🔔 جمع بندی

توجه به زمان مناسب کشت همه گیاهان از نظر اقتصادی برای کشاورزان بسیار مهم است. انتخاب زمان درست به بوته های گوجه فرنگی اجازه می دهد تا از رشد رویشی مناسبی برخوردار بوده و در زمان مناسب وارد فاز زایشی شوند و در نتیجه میوه های کامل، درشت، رسیده و بازار پسند تولید کنند. تنظیم زمان کشت همچنین اجازه می دهد تا کشاورزان محصول خود را زمانی به بازار عرضه کنند که از قیمت های بالاتری برخوردار است. همانطور که اشاره شد زمان کشت گوجه فرنگی در مناطق مختلف ایران متفاوت است اما به طور کلی می توان گفت بعد از گذشتن خطر سرما به شرطی که تا ۸ ماه پیش رو سرمای دیگری نداشته باشیم، بهترین زمان کاشت گوجه فرنگی به حساب می آید. کارشناسان مرسین کشت تبحر فراوانی در کشت فضای باز و گلخانه ای انواع ارقام گوجه فرنگی دارند و تاکنون چند صد هکتار از مزارع گوجه فرنگی را تحت مشاوره خود قرار دادند. پیشنهاد می کنیم تا برای کسب نتیجه بهتر از کشت و کار خود قبل از هرگونه اقدامی با کارشناسان مرسین کشت در تماس باشید و از مشاوره های رایگان آنها استفاده کنید.