گیاه پزشکی

عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان و نقش آنها در گیاه

مقدمه

16 عنصر برای رشد گیاهان نیاز می باشد که این عناصر از طریق خاک، آب و هوا تامین می شود. منابع تامین این عناصر از سه منبع می باشد:
الف) هوا: کربن (C) بصورت دی اکسید کربن
ب) آب: هیدروژن (H) و اکسیژن (O) بصورت آب
ج) خاک، کود های معدنی و دامی: نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، گوگرد (S)، آهن (Fe)، منگنز (Mn)، روی (Zn)، مس (Cu)، بور (B)، مولیبدن (Mo) و کلر (Cl).
عناصر دیگری هم توسط گیاه جذب می شود و این عناصر ممکن است برای رشد گیاه مفید باشند ولی یرای رشد همه گیاهان ضروری نمی باشند. استفاده از کود های معدنی و آلی و بقایای گیاهی در خاک باعث افزایش عناصر در دسترس گیاه می گردد. جدا از کربن که گیاه از طریق فتوسنتز آن را کسب می کند، گیاهان سایر عناصر غذایی مورد نیاز خود را از محلول خاکی جذب می کند، که این عناصر به دو دسته زیر تقسیم می شوند:
الف) عناصر پر مصرف: که به دو گروه عناصر پرمصرف اولیه و ثانویه تقسیم می شود.
ب) عناصر کم مصرف

عناصر پر مصرف

عناصری هستند که گیاه در طول دوره رشد به مقداری زیادی از آن ها نیاز دارد و عدم وجود کافی انها موجب اختلالات فیزیولوژیکی مهم در گیاه می شود. در برخی از خاک ها ممکن است عناصر تغذیه ای بصورت طبیعی کم باشد یا اصطلاحا خاک فقیر می باشد، یا اینکه کشت مداوم در طول سالیان بدون کود دهی یا کشت رقم های پرمحصول از گیاهان که مقدار زیادی از عناصر را مصرف می کنند منجر به کمبود این عناصر در خاک می گردند.عناصر پرمصرف اولیه شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم است. خاک های ایران به دلیل مقادیر کم مواد آلی و آهکی بودن و PH بالا، دارای قابلیت حلالیت کمی برای برخی از عناصر مانند فسفر، آهن، روی منگنز می باشد.

نیتروژن (N)

این عنصر پرمصرف، موتور و محرک رشد گیاه می باشد این عنصر 1 تا4 درصد از وزن خشک گیاهی را تشکیل می دهد. نیتروژن بصورت نیترات (NO3 ) یا آمونیوم (NH4 ) از خاک جذب می شود. اغلب نیتروژن به‌صورت نیترات جذب گیاه می‌شود. این عنصر در گیاه با ترکیبات حاصل از سوخت و سازکربوهیدرات ها ترکیب شده و آمینو اسید ها و پروتئین ها را تولید می کند. با توجه به این که نیتروژن عنصری مهم در پروتئین می باشد بنابراین در رشد و نمو گیاه نقش اساسی دارد. همچنین این عنصر در جذب سایر عناصر توسط گیاه نیز نقش مهمی دارد. نیتروژن یک عنصر متحرک می باشد. عناصر متحرک عناصری هستند که در بافت گیاه قابلیت تحرک دارند و در صورت کمبود، این عناصر از بافت مسن به سمت بافت جوان تر حرکت می کنند به همین علایم کمبود عناصر متحرک در برگهای پایینی و مسن تر زودتر بروز می کند. به همین دلیل کمبود نیتروژن در ابتدا بصورت رنگ پریدگی و سپس بصورت زردی در برگهای مسن نمایان می شود.

فسفر (P)

این عنصر یکی از عناصر ضروری در مرحله ریشه زایی می باشد که بین 1 تا 4 درصد از وزن خشک گیاه را تشکیل می دهد و نقش مهمی در انتقال انرژی دارد. بنابراین این عنصر در فرآیند فتوسنتز و تمامی فرایند های شیمیایی-فیزیولوژیکی در گیاه نقش کلیدی دارد. همچنین این عنصر جز اصلی بر ای تقسیم سلولی و گسترش و توسعه بافت های گیاهی می باشد. فسفر بیشتر بصورت فرم منوفسفات (H2PO4 ) توسط گیاه جذب می شود ولی در صورتی که PH خاک بالا باشد بیشتر بصورت فرم دی فسفات (HPO42 ) جذب می شود. فسفر نیز مانند نیتروژن یک عنصر متحرک بوده و کمبود ان ابتدا در برگ های مسن تر بروز می کند.


پتاسیم (K)

سومین عنصر پرمصرف گیاه عنصر پتاسیم می باشد. حدود 1 تا 4 درصد از وزن خشک گیاهی از این عنصر تشکیل شده است و وظایف متعددی در گیاه دارد. این عنصر باعث فعال شدن بیش از 60 آنزیم مختلف در گیاه می شود. بنابراین پتاسیم نقش حیاتی در ساخت کربوهیدارت ها و پروتئین ها دارد. این عنصر منجر به افزایش تحمل گیاه به استرس های محیطی مانند خشکی، سرمازدگی و شوری و نیز مقاومت نسبت به بیماریهای قارچی و باکتریایی و نماتد ها می گردد. پتاسیم بیشتر به صورت فرم یون آزاد از محلول خاک توسط گیاه جذب می شود. پتاسیم نیز جز عناصر متحرک محسوب می شود و کمبود آن بصورت زرد و قهوه ای شدن حاشیه برگ های مسن تر نمایان می گردد.
عناصر پرمصرف ثانویه شامل منیزیم، گوگرد و کلسیم می باشد و گیاهان این عناصر را به مقدار زیادی جذب می کنند.

منیزیم (Mg)

ابن عنصر جز مرکزی کلروفیل، رنگ دانه های سبز برگ ها می باشد بنایراین در فتوسنتز نقش مهمی دارند و 15 تا 20 درصد کل منیزیم گیاه در برگها متمرکز شده است. این عنصر همچنین در فعالیت های آنزیمی مربوط به انتقال انرژی در گیاه نقش دارد. این عنصر بصورت یون دو ظرفیتی از خاک جذب می شود و کمبود آن ابتدا بصورت کله های کلروز در برگ های مسن تربروز می کند. استفاده زیاد از کود های پتاسیمی یا مقدار زیاد پتاسیم و کلسیم در خاک موجب کاهش جذب منیزیم می گردد.

گوگرد (S)

این عنصر یکی از جز اصلی در تشکیل پروتئین می باشد، همچنین در تشکیل کلروفیل نقش دارد. حدود 2/0 تا 3/0 درصد از وزن خشک گیاه از این عنصر تشکیل شده است. باتوجه به قلیائی یا آهکی بودن اکثر خاکهای ایران و کمبود ذخیره مواد آلی ، لذا انحلال و جذب برخی عناصر غذایی با مشکل مواجه می شود. بنابراین استفاده از گوگرد و کود های گوگردی به عنوان اصلاح کننده خاک های کشاورزی و یکی از مهمترین ترکیبات مورد نیاز گیاهان، بسیار ضروری و حائز اهمیت است.کود گوگرد و عناصر موجود در آن تنها بصورت یون سولفات توسط گیاهان قابل استفاده است.


کلسیم (Ca)

این عنصر برای رشد گیاه و همچنین به عنوان یه جز ساختمانی دیواره سلولی گیاهی در استحکام گیاه نقش مهمی دارد. کلسیم بصورت یوت آزاد کلسیم بصورت غیرفعال همراه با آب از طریق آوند های چوبی توسط گیاه جذب می شود بنابراین جذب این عنصر به تعرق گیاه وابسته می باشد. کلسیم یه عنصر غیر متحرک می باشد که علائم کمبود آن ابتدا در برگهای جوان و میوه ها ظاهر می گردد. خاک های قلیایی دارای مقادیر بیشتری کلسیم قابل جذب می باشد. وجود مقدار بالای یون های مثبت مانند سدیم، پتاسیم، منیزیم در خاک باعث کاهش جذب یون کلسیم در گیاه می شود.

عناصر کم مصرف
عناصر کم مصرف شامل آهن (Fe)، منگنز (Mn)، روی (Zn)، بور (B)، مولیبدن (Mo)، کلر (Cl) و مس (Cu) می باشد. این عناصر نیز نقش مهمی در رشد گیاه دارند. از میان این عناصر کم مصرف، عنصر آهن و کمبود آن به دلیل آهکی بودن خاک های ایران بیشتر مورد توجه بوده است. آهن بیشتر بصورت یون Fe+2 و Fe+3 توسط گیاه جذب می شود. بیشترین علت کمبود آهن، کم بودن مقدار آن در خاک نیست، بلکه تبدیل شدن آن به شکل غیرقابل جذب برای گیاه مشکل اصلی است. به ازاء هر يك واحد افزايش PH،حلاليت تركيبات آهن (3ظرفیتی) هزار مرتبه و (2ظرفیتی) صد مرتبه كاهش پيدا مي‌كند.

آهن کم تحرک ترین عنصر کم مصرف در گیاه می باشد که کمبود آن بصورت زرد شدن بین رگبرگها و سبز ماندن رگبرگ ها در برگ های جوان بروز می کند. تعداد دیگری از عناصری که برای برخی از گیاهان مهم هستند می توان به سدیم (Na) در چغندر قند، سیلیسم (Si) در غلات که منجر به مقاومت در برابر خوابیدگی می شود، کبالت (Co) در بقولات دخیل در تثبیت زیستی نیتروژن در این گیاهان اشاره کرد. برخی از عناصر کم مصرف در صورت مقادیر آنها در خاک کمی بالاتر از حد معمول باشد برای گیاهان موجب مسمومیت می شود که مسمومیت منگنز، مس و آلومینیوم مواردی است که بیشتر مشاهده شده است.

نتیجه گیری

عناصر مختلفی در عملکرد طبیعی گیاهان و جود دارد. گاها این عناصر به خصوص در گیاهان اهلی که مورد استفاده انسان و یا دام است دستخوش تغییر در میزان و یا کمبود می شود. در این صورت بایستی این عناصر از طریق دیگری برای گیاه جبران گردد. یکی از این طرق استفاده از کودهای تغذیه ای برای گیاه است. به هر صورت کمبود یا بیشبود هر یک از عناصری که در این مقاله ذکر شد می تواند سبب ایجاد اختلالات بزرگ در گیاه بشود.

نویسنده: دکتر یوسف پناهنده
دکتری تخصصی نماتد شناسی گیاهی
yousef_panahandeh@yahoo.com
متخصص تغذیه گیاهی و گیاهپزشکی

مبارزه با حلزون و راب در گلخانه و مزارع

مقدمه

کشت گیاهان مختلف همواره با چالش های مختلفی همراه بوده که یکی از مهمترین آنها آفات و بیماری هایی است که به گیاهان صدمه وارد میکنند. از این دسته آفات، موجودات مختلفی سبب آسیب به گیاهان می شوند. انواع حشرات، نماتدها، نرم تنان و پرندگان، خزندگان و پستانداران می توانند به گیاهان خسارات سنگینی وارد نمایند. از این دسته نرم تنانی مانند حلزون ها و راب ها به خصوص در نواحی گرمسیری و مرطوب می توانند باعث خسارات فراوان به گیاهان شوند. در این مقاله ضمن معرفی این موجودات به شما آموزش می دهیم که چگونه این آفات را در باغ، مزرعه، گلخانه یا باغچه خود از بین ببرید.
حلزون یا راب چیست؟
حلزون ها و راب ها نرم تنانی هستند که در تمام دنیا پراکنده اند. این موجودات چون تنفس پوستی دارند نیاز به هوای مرطوب و گرم برای زنده ماندن دارند. حلزون ها دارای یک اندام سخت مارپیچی (لاک ، صدف) بر روی بدن خود هستند که به آنها اجازه می دهد تا در زمان احساس خطر و یا خشکی هوا به داخل آن بروند. راب ها فاقد این اندام بوده و یا این اندام در آن ها کوچک و تحلیل رفته است. هر دو این موجودات می توانند توسط آرواره های خود از گیاهان مختلف تغذیه و به آنها خسارت بزنند. اندازه این آفات بین 1 تا 6 سانتی متر متغییر است.

حلزون ها و راب ها در کجا و روی چه گیاهانی پیدا می شوند؟

این موجودات در تمامی خاک هایی که دارای رطوبت همیشگی است وجود دارند. معمولا این آفات در عمق 5 تا 30 سانتی متری زمین وجود داشته و در هنگام شب و یا در رطوبت های بالا به سطح خاک آمده و از اندام های علفی گیاه تغذیه می کنند. این حیوانات می توانند از اندام های زیر زمینی گیاه هم تغذیه کنند. مثلا رابها یکی از آفات مهم غده های سیب زمینی هستند. حلزونها معمولا از برگهای جوان و تازه تشکیل شده تغذیه کرده و اولویت اول آنها سبزیجات برگی و گوشتی نظیر کاهو، کلم، ریحان، ترب، گوجه فرنگی و …است گرچه به راحتی به میوه هایی نظیر پرتقال (مرکبات)، موز، زیتون و … نیز حمله ور می شوند.


تولید مثل حلزون ها به چه صورت است؟

تولید فرزند در این موجودات با استفاده از تخم است. تخم ها به تعدا 60 تا 80 عدد به رنگ سفید و کاملا گرد در داخل خاک گذاشته می شود. یک خلزون می تواند تا 10 بار در سال تخم گذاری کند. بنابراین نرخ رشد حلزون در خاک های مرطوب بسیار بالاست و می تواند به 200 عدد در هر متر مکعب خاک برسد

 

آیا رابها و حلزونها برای طبیعت مفید هستند؟

هیچ موجودی در دنیا برای طبیعت مضر نیست و همگی موجودات نفعی برای طبیعت دارند. حلزون ها به سلامت و حاصلخیزی خاک کمک زیادی میکنند. ترشحات بدن آنها غنی از مواد آلی و حاصلخیز کننده خاک و محل مناسب برای رشد باکتری های مفید خاک است. اما از طرفی این موجودات از ریشه و برگهای گیاهان به صورت آفت تغذیه می کنند. اگر جمعیت این موجودات در سیستم کشاورزی و یا باغ و باغچه به حد خطرناک و مضر برسد علیرغم فایده آنها برای سیستم، بایستی با آنها مبارزه کرد. بنابراین تا زمانی که این حلزون ها و یا رابها به محصولات شما خسارت وارد نکردند از کشتن آنها خودداری کنید.

این آفات در همه خاکها وجود دارند؟

حلزون و راب دو نوع بستر را بیشتر می پسندد. اول بسترهای سبک و دارای مواد آلی فراوان و ذرات درشت که بتوانند در این بسترها به راحتی وارد خاک شده و خود را مخفی کنند. دوم خاکهای دارای کلسیم فراوان. از آنجا که حلزونها برای ساخت صدف خود نیاز به کلسیم فراوان دارند، در این نوع خاکها پراکنش بالاتری دارند. خاک های شنی و سیلیسم دار به دلیل وجود مواد و کانی های نوک تیز و برنده برای این موجودات مناسب نیست و باعث زخم شدن سطح بدن آنها می شود.

 

چطور از شر حلزون و راب خلاص شویم؟

روش های زیادی برای کنترل این آفات وجود دارد. برخی از کشاورزان از خرده های پوست تخم مرغ و یا ماسه بادی برای کنترل حلزون و راب استفاده می کنند اما این روش به تنهایی نتیجه مطلوبی نمی دهد. کنترل شیمیایی و سم مناسب برای کنترل حلزون و راب با استفاده از فسفات آهن و سم متالدهید قابل انجام است. فسفات آهن ماده بسیار سمی برای این آفات است، اما بایستی به نحوی توسط حلزون خورده و وارد دستگاه گوارشی آنها شود. بنابراین بسیاری از شرکتهای تولید کننده سموم، فسفات آهن را توسط مواد مختلف خوراکی مثل سبوس برنج وگندم مخلوط کرده و به شکل طعمه آلوده در می اورند تا به راحتی توسط رابها و حزون ها خورده شده و آنها را از بین ببرد.متالدهید نیز ماده شیمیایی دیگری است که تا قبل از سال 2020 میلادی جزء سموم مجاز بوده و بایستی همانند فسفات آهن در حالت طعمه آلوده استفاده شود. یکی از روش های فیزیکی جمع آوری دستی حلزون ها است. اگر فضای شما کوچک است و نمیخواهید از سموم شیمیایی خطرناک استفاده کنید میتوانید چند برگ سالم و تازه کاهو را در سطح باغچه خود پراکنده کنید و از آنجایی که حلزونها علاقه فراوانی به کاهو دارد به سمت کاهو هجوم آورده و میتوانید کاهوهای مملو از حلزون را در هنگام شب جمع آوری و جمعیت آنها را کم کنید.


بهترین سم برای حلزون و راب

سموم شیمیایی مختلفی است که به جز متالدهید و فسفات آهن بتوانند این موجودات را کنترل کند. از جمله آنها می توان به پریمیکارب(پریمور)، تیودیکارب و ترکیبات مسی مختلف اشاره کرد. تمامی این سموم به شکل تماسی عمل میکنند و حتما باید به روی بدن حلزون و راب مستقیما سمپاشی شود. در غیر این صورت باعث کنترل این آفات نمی شود.

 

پیشگیری از ورود حلزون و راب به زمین

قطعا پیشگیری بسیار راحت تر و سریع تر از درمان عمل میکند. اگر میخواهید راب و حلزون به زمین شما وارد نشوند به نکات زیر توجه کنید:
1-در گلخانه از بسترهای کشت آماده سالم و عاری از آلودگی استفاده کنید.
2- علف های هرز را از زمین خود دور کنید تا سطح رطوبت در خاک کاهش پیدا کند.
3-از کودهای دامی تازه و نیمه پوسیده استفاده نکنید و تنها در زمانی که مطمئن هستید که این کودها کاملاً پوسیده شده اند، در زمین خود استفاده کنید.
4- اگر زمین به شدت آلوده است از کشت کاهو،انواع کلم و سیب زمینی در زمین خودداری کنید.

نتیجه گیری

حلزون ها رو راب ها نرم تنانی هستند که به عنوان آفات مهم محصولات برگی به شمار می آیند. آسیب این آفات میتواند بسیار مخرب باشد. استفاده از روش های مدیریت مناسب این آفات شما را کمک خواهند کرد تا ضمن کاهش خسارت به محصولات خود از ورود این جانوران به زمین خود خودداری کنید. اگر در این خصوص نیازمند مشاوره یا بازدید توسط کارشناسان مرسین کشت را دارید با ما در تماس باشید.

 

نویسنده: دکتر علی روشن بخش
دکتری تخصصی بیماری شناسی گیاهی
aroshanb@gmail.com
متخصص تغذیه گیاهی و دفع آفات

نحوه انجام یخ آب در آبیاری زمستانه درختان

مقدمه

آفات و بیماریهای گیاهی یکی از عوامل مهم در کاهش میزان و کیفیت محصولات زراعی و باغی می باشد. برخی از این آفات و بیماریهای گیاهی خاکزاد می باشند یا اینکه مرحله ای از زندگی خود را در خاک سپری می کنند. خاک به دلیل داشتن ماهیت پیچیده و اکوسیستم وسیع، کنترل این آفات در خاک مشکل می باشد. از سوی دیگر استفاده سموم برای کنترل این آفات نیاز به مقدار بالایی سموم می باشد که هزینه زیادی به کشاورزان تحمیل و از سوی دیگر موجب آلودگی زیست محیطی می گردد. استفاده از روش یخ آب زمستانه یکی روش بسیار مناسب برای کنترل آفات و بیماریهای خاکزاد می باشد برای آشنایی با نحوه انجام و مزایای یخ آب زمستانه ما را در ادامه همراهی کنید.

آبیاری درختان میوه در زمستان

یخ آب زمستانه چیست؟

یخ آب زمستانه یک روش زراعی مناسب برای کنترل آفات و بیماریهای خاکزاد در باغات می باشد. آفات و بیماریهای خاکزاد، به عواملی اطلاق می گردد که در خاک مستقر می باشند و عمدتا به بخش ریشه و طوقه گیاهان خسارت وارد می کنند که می توان به نماتد ها انگل گیاهی، کرم سفید ریشه، کرم مفتولی، ابدوزدک و برخی قارچ های بیماریزا گیاهی مانند فوزاریوم، اسکلروتینیا اشاره کرد. همچنین یکسری از آفات از جمله زنجره مو در مرحله از زندگی در خاک مستقر یا زمستان گذرانی می کنند و در فصل رویشی به روی اندام های هوایی گیاهی حرکت کرده و خسارت وارد می کنند. یخ آب زمستانه روشی مناسب و ارزان قیمت برای کنترل این گونه آفات می باشد.

یخاب دادن به درخت در زمستان برای آفت

نحوه انجام یخ آب زمستانه

یکی از محدودیت در انجام یخ آب زمستانه این است که این روش مناسب مناطقی می باشد که دارای آب آبیاری کافی و زمستانی سرد، یخبندان است. برای انجام یخ آب زمستانه باید دمای هوا به منفی 7 درجه سانتی گراد برسد. برای انجام این روش ابتدا بایستی سطح خاک باغ از بقایای گیاهی مثل شاخ و برگ عاری گردد سپس خاک باغ شخم زده و بصورت کرت بندی در می آید. باید توجه داشت که هنگام شخم زدن ریشه درختان از خاک بیرون نیاید. سپس با اطلاع از شرایط آب و هوا منطقه یک روز قبل از یخبندان، باغ بصورت غرقابی آبیاری می شود بطوری که آب سطح خاک را بطور کامل بپوشاند. باید توجه داشت هنگام یخ آب زمستانه دمای هوا به زیر منفی 10 درجه سانتی گراد نرسد زیرا که ممکن هست موجب آسیب به ریشه درختان میوه گردد.

مزایای یخ آب زمستانه

در این روش شخم خاک باعث تخریب آشیانه و پناهگاه موش و آفات گیاهی ( که بصورت لارو یا شفیره در خاک زمستانگذرانی می کنند) می گردد. این روش در کنترل برخی از افات مثل آبدوزدک، کرم سفید ریشه و زنجره مو بسیار موثر می باشد. همچنین برخی از نماتد های انگل گیاهی مانند نماتد خنجری (Xiphinema) به شخم خاک حساس بوده و موجب کاهش جمعیت آنها می گردد. از سوی دیگر یخ آب باعث یخ زدگی و متلاشی شدن دیواره و اسکلت بدن آفات و قارچ های بیماریزای گیاهی و از بین رفتن آنها می گردد. این روش به جهت کاهش جمعیت آفات و بیماری های خاکزاد موجب کاهش میزان سموم نباتی مورد استفاده در فصل رویش نیز می گردد.
یخ آب زمستانه به دلیل گرمای حاصل از گرمای نهان یخ مانع از سرما زدگی ریشه درختان میوه در سرمای شدیدتر می گردد از سوی دیگر در این روش به دلیل یخ زدن خاک، ذرات چسبیده خاک بخصوص در خاک های سنگین و رسی از هم جدا شده و باز شدن یخ زدگی موجب افزایش خلل و فرج و خاک حالت اسفنجی پیدا می کند. این حالت اسفنجی در بهار و تابستان باعث کاهش هدر رفت رطوبت عمقی خاک می گردد. همچنین این روش موجب افزایش ذخیره آب و رطوبت در عمق خاک شده و در بهار و تابستان گرم موجب کاهش تنشی وارد شده به درختان می گردد.

بطور خلاصه یخ آب زمستانه موجب:

  • از بین رفتن و کاهش جمعیت آفات و بیماری های خاکزاد
  • افزایش خلل و فرج خاک
  • مانع سرما زدگی ریشه درختان در سرمای شدیدتر
  • کاهش تنش آبی درختان میوه در سال های کم باران

جمع بندی

یخ آب زمستانه روشی مناسب و ارزان قیمت برای کنترل آفات و بیماری های خاکزاد در مناطقی که دارای آب آبیاری کافی و زمستان سرد می باشد. این روش همچنین باعث کاهش میزان مصرف سموم برای کنترل این آفات در طول فصل رویش می گردد. اقدامات زراعی از جمله یخ آب زمستانه و سمپاشی زمستانه که در فصل زمستان در باغات توسط باغداران عزیز صورت می گیرد می تواند نقش قابل توجهی در کاهش میزان آفات و بیماریهای گیاهی در طول فصل، کاهش میزان سموم مصرفی و در نتیجه کاهش هزینه داشته باشد. شایان توجه است که شناسایی آفات و بیماری های گیاهی به موقعه در طول فصل رویشی و انجام اقدامات و سمپاشی مناسب به نوبه خود نیز نقش چشمگیری در کنترل آفات و کاهش خسارت خواهد داشت.

نویسنده: دکتر یوسف پناهنده
دکتری تخصصی بیماری شناسی گیاهی
yousef_panahandeh@yahoo.com
متخصص گیاهپزشکی، دفع آفات و بیماری ها

روش اجرای چالکود درختان میوه + ترکیبات چالکود

📝 خلاصه 📝

با توجه به فقیر بودن خاک های زراعی و باغی در ایران از نظر موادآلی و عناصر غذایی و بهره برداری نامناسب، کود دهی امری ضروری برای بهبودی رشد گیاهان و افزایش باردهی می باشد.

روش اجرای چالکود درختان میوه + ترکیبات چالکود

Method of Digging Fruit Trees Fertilizer Burying Fertilizer Compounds

فهرست این مقاله

🔴 مقدمه 🔴

🔴 چالکود چیست؟

🔴 چه کودی برای چالکود درختان میوه مناسب است؟

🔴 مزایای چالکود

🔴 میزان مصرف چالکود

🔴 زمان مناسب چالکود و تکرار آن

🔴 نحوه انجام چالکود

🔴 جمع بندی

⁉️ سوالات متدوال شما+پاسخ 

🔰 مقالاتی که شاید مایل به خواندن آنها باشید

🔰 بازدید های تیم ما

 مطالعه این مقاله بیشتر از 13 دقیقه وقتتو نمی گیره

🎧 پادکست نکات چالکود را از زبان دکتر روشن بخش بشنوید 🎧

🔷🔷 مقدمه

با توجه به فقیر بودن خاک های زراعی و باغی در ایران از نظر موادآلی و عناصر غذایی و بهره برداری نامناسب، کود دهی امری ضروری برای بهبودی رشد گیاهان و افزایش باردهی می باشد. در فصل پاییز درختان میوه پس از یک فصل باردهی نیازمند یک دوره استراحت و تجدید قوا برای رشد و نمو و باردهی برای سال رویشی آتی می باشند. اقدامات باغی در این دوره (فصل پاییز و زمستان) نقش بسزایی در میزان رشد و باردهی درختان میوه خواهد داشت. از اینرو یکی از اقدامات مهم در باغات در فصل پاییز و زمستان کود دهی به روش چالکود می باشد. اگر مایل هستید با چالکود بصورت اصولی آشنا شوید تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

🔑 چالکود چیست؟

به روش کود دهی که در آن کود آلی یا شیمیایی بصورت قرار گرفتن در داخل چاله در اختیار درختان قرار می گیرند، چالکود می گویند. یکی از اشتباهات رایجی که توسط باغداران در کودهی باغات صورت می گیرد پخش سطحی کود روی خاک و بیل زنی آن می باشد. در این روش کود در سطح بالایی خاک قرار می گیرد درحالی که ریشه های درختان عمدتا در عمق پایین تری قرار دارند و دسترسی مناسبی به کود مصرفی ندارند، و مدت زمان طولانی لازم است که در اختیار درختان قرار گیرند. از سوی دیگر بخش عمده از این کودها در بخش سطحی خاک به جهت رشد علف های هرز و نیز آبیاری از بافت خاک و دسترسی درختان میوه خارج شده و باعث تحمیل هزینه مازاد به باغداران می گردد. از این جهت بهترین روش کود دهی برای درختان استفاده از روش چالکود می باشد.

اندازه گودال چالکود

🔑چه کودی برای چالکود درختان میوه مناسب است؟

بهترین روش برای تعیین کود مناسب چالکودی، انجام آنالیز خاک و برگ می باشد. بهترین زمان برای انجام آنالیز خاک پاییز بعد از خزان درختان و آنالیز برگ اوایل تابستان می باشد. براساس آنالیز خاک و پارامتر های تعیین شده در آن می توان نوع و مقدار کود های لازم برای تهیه ترکیب چالکود را مشخص کرد. بهترین ترکیب برای چالکود استفاده از کود دامی کاملا پوشیده به همراه کود های حاوی عناصر غذایی می باشد. این عناصر غذایی شامل ازت، فسفر، پتاسیم، گوگرد، آهن، روی ، منگنز، منیزیم و بور می باشد. تهیه ترکیب چالکودی می تواند به دو صورت انجام گیرد. در روش اول براساس آنالیز خاک مقدار از کود های نیتراتی (نیترات پتاسیم، نیترات کلسیم، نیترات آمونیوم) و سولفاتی (سولفات آهن، سولفات روی، سولفات منگنز)، بوریک اسید، مولبیدات سدیم، کود های کلاته ( کلات آهن و منیزیم) و گوگرد گرانوله یا بنتونیت دار با هم ترکیب و چالکود را تهیه می شود. این روش مناسبتر می باشد ولی نیازمند مهارت و هزینه و کار بیشتر می باشد. در روش دوم بدون انجام آنالیز خاک می توان از کود های چالکودی شرکتی آماده که حاوی تمامی عناصر فوق و اغلب بصورت گرانوله می باشند استفاده کرد. در صورت تمایل می توانید برای تهیه کود های چالکودی شرکتی به این صفحه مراجعه نمایید. اصولا ترکیب چالکود، حاوی درصد بیشتری از فسفر و پتاسیم نسبت به ازت می باشد. علت این امر این است که استفاده از درصد بالای از ازت در چالکود می تواند منجر به خارج شدن زود هنگام درخت از خواب زمستانه و اختلال در گل دهی و باردهی گردد. نکته مهم دیگر در چالکود استفاده از کود های دامی کاملا پوسیده به همراه کود های تغذیه ای می باشد. یکی دیگر از مشکلات رایج، صرفا فقط استفاده از کود دامی جهت کود دهی باغات می باشد. کودهای دامی دارای درصد پایینی از  عناصر غذایی می باشند که نمی تواند نیاز تغذیه ای درختان میوه را تامین کنند و کود های دامی به جهت دارا بودن درصد بالایی ماده آلی موجب بهیودی بافت و افزایش فعالیت میکروبی خاک می گردد. به همین جهت حتما در کنار کود دامی کاملا پوسیده از کود های تغذیه ای استفاده گردد.

🔑مزایای چالکود

🌱 افزایش رشد رویشی درختان در فصل رویشی آتی

🌱 افزایش گل دهی و باردهی درختان میوه

🌱 کاهش میزان و دفعات استفاده از کود های تغذیه ای در طول فصل رویشی

🌱 کاهش میزان علف هرز به جهت در دسترس نبود عناصر غذایی کافی برای آنها

🌱 افزایش کارایی و جذب کود های تغذیه ای استفاده شده

🌱 افزایش نفود پذیری آب به داخل خاک

🌱 افزایش مقاومت درختان با افات و بیماریهای گیاهی و شرایط نامساعد محیطی

چالکود ویژه

انواع کودهای مخصوص چالکود

🔑میزان مصرف چالکود

میزان مصرف چالکود به نتایج حاصل از آنالیز خاک، نوع خاک، سن درختان میوه بستگی دارد. در صورتی که خاک از نظر غذایی دچار کمبود شدید باشد میزان مصرف چالکود نیز به طبع بیشتر خواهد بود. در خاک های شنی به جهت آبشویی بیشتر عمدتا از مقدار بیشتری از کود های چالکودی استفاده می گردد. در مورد سن درختان نیز هرچه درخت های مسن تر باشند مقدار کودی مصرفی نیز بیشتر خواهد بود. توصیه می شود برای نهال های یکساله از چالکود استفاده نشود و از سال دوم به بعد از روش چالکود استفاده گردد. مقدار مصرف کود های چالکودی آماده شرکتی بسته به نسبت عناصر موجود در آن و  شرکت تولید کننده متفاوت می باشد که اغلب در روی بسته بندی محصول درج شده است. همانطور که اشاره شد چالکود ترکیب کود دامی با کود تغذیه ای است که توصیه می شود از نسبت 4 به 1 از کود دامی استفاده گردد. بطور مثال چهار کیلو کود دامی به همراه یک کود تغذیه ای.

جای چالگود

🔑نحوه انجام چالکود

جهت انجام چالکود، چاله های به قطر نیم متر و عمق نزدیک ریشه (بسته به سن درخت) در سایه انداز درخت حفر می شود. بخش عمده از جذب آب و عناصر غذایی توسط ریشه های که در سایه انداز درخت متمرکز شده اند صورت می گیرد که این ریشه ها حالت ظریف تر و مویی دارند. منظور از سایه انداز درخت زیر بیرونی ترین شاخه می باشد. در صورتی آبیاری بصورت قطره ای باشد بهترین محل حفر چاله نزدیک قطره چکان ها است. تعداد چاله های حفر شده می تواند 2 تا 6 عدد یا بصورت شیار دایره ای اطراف درختان میوه باشد. درصورتی که تعداد چاله های بیشتر چالکود نیز موثرتر می باشد که این مستلزم زمان، کار و هزینه بیشتر هست از اینرو برای کاهش هزینه توصیه می شود در صورتی که سن درخت زیر 4 سال دو چاله و بالای 4 سال چهار چاله حفر شود. نکته مهم اینکه در سال های بعد جهت تکرار چالکود چاله ها جدید در جهت مخالف چاله های قبلی حفر شود. عمق چاله ها باید نزدیک ریشه حدود 40 تا 60 سانتی متر باشد بطوری که در چاله حفر شده ریشه درختان قابل رویت باشد ولی باید توجه کرد هنگام حفر چاله به ریشه های اصلی صدمه وارد نشود. پس از حفر چاله ها، مقدار مورد نیاز کود دامی و تغذیه ای برای هر درخت محاسبه و کاملا باهم مخلوط و مقدار آن به تعداد چاله ها برای هر درخت تقسیط و در داخل چاله ها ریخته شود. نکته مهم اینکه کود مستقیما روی ریشه درخت ریخته نشود. پس از ریختن چالکود در چاله روی آن را با خاک کاملا پوشانده شود.

👥👥 برای مشاوره تماس بگیر!! 2-09020091290📞 09360493388📞

🔑نتیجه گیری

تجربه مرسین کشت نشان داده است که استفاده از چالکود تاثیر بسیار مطلوبی در رشد درختان میوه به ویژه گل دهی در نتیجه افزایش محصول دارد. از سوی دیگر توصیه می شود در کنار چالکود در فصل زمستان به کود دهی باغات در فصل رویش نیز توجه خاصی داشت که بتوان راندمان مطلوبی را در تولید محصولات باغی تجربه کرد. فراموش نکنید که درختان دارای تغذیه بهتر نسبت به آفات و بیماری ها مقاوم تر بوده و طول عمر بیشتر و مفید تری نیز دارند.

مقالاتی که شاید مایل به خواندن آنها باشید

بازدیدهای تیم ما 

خانهمقالاتفروشگاهمشاوره
0