نحوه انجام یخ آب در آبیاری زمستانه درختان

مقدمه

آفات و بیماریهای گیاهی یکی از عوامل مهم در کاهش میزان و کیفیت محصولات زراعی و باغی می باشد. برخی از این آفات و بیماریهای گیاهی خاکزاد می باشند یا اینکه مرحله ای از زندگی خود را در خاک سپری می کنند. خاک به دلیل داشتن ماهیت پیچیده و اکوسیستم وسیع، کنترل این آفات در خاک مشکل می باشد. از سوی دیگر استفاده سموم برای کنترل این آفات نیاز به مقدار بالایی سموم می باشد که هزینه زیادی به کشاورزان تحمیل و از سوی دیگر موجب آلودگی زیست محیطی می گردد. استفاده از روش یخ آب زمستانه یکی روش بسیار مناسب برای کنترل آفات و بیماریهای خاکزاد می باشد برای آشنایی با نحوه انجام و مزایای یخ آب زمستانه ما را در ادامه همراهی کنید.

آبیاری درختان میوه در زمستان

یخ آب زمستانه چیست؟

یخ آب زمستانه یک روش زراعی مناسب برای کنترل آفات و بیماریهای خاکزاد در باغات می باشد. آفات و بیماریهای خاکزاد، به عواملی اطلاق می گردد که در خاک مستقر می باشند و عمدتا به بخش ریشه و طوقه گیاهان خسارت وارد می کنند که می توان به نماتد ها انگل گیاهی، کرم سفید ریشه، کرم مفتولی، ابدوزدک و برخی قارچ های بیماریزا گیاهی مانند فوزاریوم، اسکلروتینیا اشاره کرد. همچنین یکسری از آفات از جمله زنجره مو در مرحله از زندگی در خاک مستقر یا زمستان گذرانی می کنند و در فصل رویشی به روی اندام های هوایی گیاهی حرکت کرده و خسارت وارد می کنند. یخ آب زمستانه روشی مناسب و ارزان قیمت برای کنترل این گونه آفات می باشد.

یخاب دادن به درخت در زمستان برای آفت

نحوه انجام یخ آب زمستانه

یکی از محدودیت در انجام یخ آب زمستانه این است که این روش مناسب مناطقی می باشد که دارای آب آبیاری کافی و زمستانی سرد، یخبندان است. برای انجام یخ آب زمستانه باید دمای هوا به منفی 7 درجه سانتی گراد برسد. برای انجام این روش ابتدا بایستی سطح خاک باغ از بقایای گیاهی مثل شاخ و برگ عاری گردد سپس خاک باغ شخم زده و بصورت کرت بندی در می آید. باید توجه داشت که هنگام شخم زدن ریشه درختان از خاک بیرون نیاید. سپس با اطلاع از شرایط آب و هوا منطقه یک روز قبل از یخبندان، باغ بصورت غرقابی آبیاری می شود بطوری که آب سطح خاک را بطور کامل بپوشاند. باید توجه داشت هنگام یخ آب زمستانه دمای هوا به زیر منفی 10 درجه سانتی گراد نرسد زیرا که ممکن هست موجب آسیب به ریشه درختان میوه گردد.

مزایای یخ آب زمستانه

در این روش شخم خاک باعث تخریب آشیانه و پناهگاه موش و آفات گیاهی ( که بصورت لارو یا شفیره در خاک زمستانگذرانی می کنند) می گردد. این روش در کنترل برخی از افات مثل آبدوزدک، کرم سفید ریشه و زنجره مو بسیار موثر می باشد. همچنین برخی از نماتد های انگل گیاهی مانند نماتد خنجری (Xiphinema) به شخم خاک حساس بوده و موجب کاهش جمعیت آنها می گردد. از سوی دیگر یخ آب باعث یخ زدگی و متلاشی شدن دیواره و اسکلت بدن آفات و قارچ های بیماریزای گیاهی و از بین رفتن آنها می گردد. این روش به جهت کاهش جمعیت آفات و بیماری های خاکزاد موجب کاهش میزان سموم نباتی مورد استفاده در فصل رویش نیز می گردد.
یخ آب زمستانه به دلیل گرمای حاصل از گرمای نهان یخ مانع از سرما زدگی ریشه درختان میوه در سرمای شدیدتر می گردد از سوی دیگر در این روش به دلیل یخ زدن خاک، ذرات چسبیده خاک بخصوص در خاک های سنگین و رسی از هم جدا شده و باز شدن یخ زدگی موجب افزایش خلل و فرج و خاک حالت اسفنجی پیدا می کند. این حالت اسفنجی در بهار و تابستان باعث کاهش هدر رفت رطوبت عمقی خاک می گردد. همچنین این روش موجب افزایش ذخیره آب و رطوبت در عمق خاک شده و در بهار و تابستان گرم موجب کاهش تنشی وارد شده به درختان می گردد.

بطور خلاصه یخ آب زمستانه موجب:

• از بین رفتن و کاهش جمعیت آفات و بیماری های خاکزاد
• افزایش خلل و فرج خاک
• مانع سرما زدگی ریشه درختان در سرمای شدیدتر
• کاهش تنش آبی درختان میوه در سال های کم باران

جمع بندی

یخ آب زمستانه روشی مناسب و ارزان قیمت برای کنترل آفات و بیماری های خاکزاد در مناطقی که دارای آب آبیاری کافی و زمستان سرد می باشد. این روش همچنین باعث کاهش میزان مصرف سموم برای کنترل این آفات در طول فصل رویش می گردد. اقدامات زراعی از جمله یخ آب زمستانه و سمپاشی زمستانه که در فصل زمستان در باغات توسط باغداران عزیز صورت می گیرد می تواند نقش قابل توجهی در کاهش میزان آفات و بیماریهای گیاهی در طول فصل، کاهش میزان سموم مصرفی و در نتیجه کاهش هزینه داشته باشد. شایان توجه است که شناسایی آفات و بیماری های گیاهی به موقعه در طول فصل رویشی و انجام اقدامات و سمپاشی مناسب به نوبه خود نیز نقش چشمگیری در کنترل آفات و کاهش خسارت خواهد داشت.

نویسنده: دکتر یوسف پناهنده
دکتری تخصصی بیماری شناسی گیاهی
yousef_panahandeh@yahoo.com
متخصص گیاهپزشکی، دفع آفات و بیماری ها