هرس

9 دلیل گل ندادن درختان میوه + راه حل

مقدمه

شاید در باغات میوه مهمترین مرحله فیزیولوژیک گیاه، مرحله گل دهی باشد، در واقع این گل ها هستند که پس از لقاح تبدیل به میوه شده و سود اقتصادی عاید کشاورز و باغدار می کند. بنابراین مشخص است که هر گونه اختلال در روند گلدهی درختان سبب ایجاد خسارات سنگین به باغداران خواهد شد.

👌👌دلایل متنوعی برای گل ندادن درختان وجود دارد که در ادامه تک تک آنها را بررسی خواهیم کرد و راه حل های موجود برای حل این مشکل را به شما خواهیم گفت.

چرا درختان 🌺گل🌺 تولید می کنند؟

قبل از بررسی دلایل گل ندادن درختان میوه بهتر است با فرایند گلدهی درختان آشنا شویم. به زبان ساده می توان گفت که گلها عامل بقای نسل گیاهان هستند. در واقع گل ها پس از تشکیل و لقاح بین تخمک و دانه گرده تولید سلول تخم و یا همان بذر را کرده و سپس به تدریج اندام خارجی گل متورم شده و تولید میوه را می کند. درواقع می‌توان گفت که میوه بستری مناسب برای رشد و پرورش دانه گیاه می باشد که این دانه ها عامل بقای نسل یا همان فرزندان گیاهان هستند.

گل ها معمولاً ظاهری جذاب داشته و به رنگ های مختلف دیده می شود و یا ممکن است بوهای مطبوعی از خود ساطع کند. همه این موارد به آن دلیل است که این گل ها جذابیت لازم برای حشرات گرده افشانی مانند زنبور عسل را داشته باشد و از این طریق شانس گرده افشانی و لقاح آنها افزایش پیدا کند.اما گاهی این فرآیند طبیعی توسط عوامل مختلفی مختل شده و گیاه تولید گل نمی کند. البته برخی از اشتباهات باغداری به خصوص در باغدارانی که به تازگی کار خود را شروع کردند نیز ممکن است اتفاق بیفتد که آنها را نیز در این مقاله بررسی می کنیم

چرا درختان 🌺گل🌺 نمی دهند؟

به طور کلی می توان دو دلیل عمده را برای گل دادن درختان مطرح کرد. اولین مورد عدم آگاهی از تهیه نهال مناسب و یا اشتباهات موجود در باغداری است. دلیل دوم به دلیل شرایط نامساعد رشدی گیاه اعم از شرایط محیطی و یا تغذیه ای می باشد.

در ادامه با مهمترین این دلایل آشنا خواهید شد👇👇👇

•  وحشی بودن نهال

در بسیاری از موارد به خصوص در باغاتی که به تازگی احداث شده‌اند گل ندادن درختان ممکن است مربوط به وحشی بودن آنها باشد. یکی از مشکلات شایعی که در این باغات دیده می شود رشد پایه ها به جای پیوندک ها در نهالهای پیوندی است. به خصوص در پایه های رویشی، رشد بی رویه پایه به جای پیوندک موجب ایجاد درختان وحشی شده که شاخ و برگ بسیار بالایی دارند اما در دادن گل ناتوان هستند که در واقع این موضوع جزئی از ژنتیک آن گیاه است. برای حل این مشکل بایستی دقت کرد که درختان پیوندی دارای پیوندک سالم و رشد کرده بوده و در صورت عدم توانایی باغدار در شناسایی آن پیشنهاد می شود که قبل از خرید نهال از کمک و مشورت یک متخصص کشاورزی بهره بگیرید.

•   نر یا نرک بودن گیاه

برخی از درختان گل های نر و ماده خود را روی درختان مجزا ایجاد می کنند که ممکن است از نظر ظاهری کاملا شبیه به یکدیگر باشد. به طور مثال برخی از توت ها، انواع نخل، پسته و خرمالو از جمله درختانی هستند  که ممکن است گلهای ماده و نر خود را به این طریق ایجاد کند. البته درختان نر نیز دارای گل می باشد اما ظاهر این گل ها معمولا با گلهای ماده متفاوت است. گل های نر ریزتر بوده و ظاهری متفاوت با گلهای ماده دارد. گاهی وجود این درختان در باغ ممکن است باغداران را دچار اشتباه کرده و این تصور به آنها دست بدهد که درخت در توانایی تولید گل دچار مشکل است. گرچه برخی از درختان از جمله انواع نخل و پسته نیاز به درختان گرده افشان برای باردهی بهتر و بیشتر دارند، اما هنگام خرید انواع نهال بایستی از نر یا ماده بودن آن ها مطمئن شد و ترکیب بندی درختان ماده و نر را در باغ رعایت نمود.

• به بلوغ نرسیدن درختان

 هر درختی برای ایجاد گل نیاز دارد تا مدت زمان مشخصی را از عمر خود سپری کرده و سپس تولید میوه و گل بکند. این موضوع در ارقام مختلف و تکنولوژی های مختلف تولید نهال متفاوت است. به طور مثال یک نهال گردو که از جوانه زنی بذر ایجاد شده است ممکن است تا ۸ سال زمان بخواهد تا به بلوغ رسیده و تولید گل و میوه بکند. در درختان پیوندی پایه بذری نیز معمولاً زمان ۱ تا ۲ سال لازم است تا درخت به گلدهی بیفتد. در برخی از ارقام به خصوص در نهال های پیوندی گلدهی ممکن است در سال اول نیز رخ دهد اما با توجه به ضعیف بودن نهال ها در سال اول این گل ها به ندرت تبدیل به میوه می شود و پیشنهاد نیز بر این است که این گل ها و یا میوه های ناشی از آن حذف گردد تا نهال از قدرت بهتری برای رشد در سالیان آتی برخوردار باشد

• سال آوری

یکی از موارد دیگری که در بسیاری از باغات به خصوص باغات میوه دانه دار مانند سیب مشاهده می شود موضوع سال آوری درختان میوه است. سال آوری به زبان ساده یعنی درختان میوه یک سال بار بسیار خوبی می دهند و سال دیگر حتی ممکن است تولید گل نیز نکند و یا باران ها بسیار کم شود. این موضوع به خصوص در درختان سیب یکی از مشکلات شایع در باغداری است. برای حل این مشکل بایستی توجه ویژه به تغذیه گیاهی داشت و به خصوص پس از برداشت میوه ها سه عنصر روی، بر و نیتروژن را برای گیاه به حد کافی تامین نمود. به طور کلی داشتن یک برنامه تغذیه مدون برای باغات، باعث می شود تا سال آوری کاهش یافته و یا به طور کلی از بین برود. برای کاهش سال آوری از فروت ست استفاده کنین!!

• هرس نامناسب

یکی دیگر از عواملی که باعث عدم گل دادن درختان می شود اصلاح نامناسب درختان در زمان خواب و از بین بردن جوانه های گل طی هرس است. تقریباً در تمامی درختان میوه سردسیری و نیمه گرمسیری، جوانه های گل در تابستان و پاییز سال قبل تشکیل شده و در بهار شروع به جوانه زنی و تشکیل گل می کند. ممکن است برخی از باغداران در هنگام هرس جوانه های گل را از بین برده میزان گلدهی درخت را کاهش دهد. بخصوص در درختانی مانند سیب و گلابی هرس های شدید باعث تشدید این موضوع می گردد. بنابراین شناسایی و تسلط به نحوه گلدهی هر درخت توسط هرس کاران بسیار حائز اهمیت است. به طور ساده می توان گفت که جوانه های گل بر روی درختان به صورت مخروطی بوده و انتهای تیز تری نسبت به جوانه های برگ دارد، همچنین جوانه های گل معمولاً به صورت تجمعی یا خوشه ای روی شاخه ها دیده می شود، در صورتی که جوانه های برگ معمولا منفرد هستند.

• سرمازدگی دیررس بهاره

بروز سرما های خارج از وقت به خصوص قبل از گلدهی ممکن است که جوانه ها را بر روی درخت از بین برده و باعث شود تا درخت گل ندهد این مشکل به خصوص در ارقام زود گل و یا درختانی مانند زردآلو که به طور طبیعی زودتر گل میدهند شایع تر است. در واقع در این مورد مشکل اصلی از بین رفتن جوانه های گل می باشد اما خود درخت در گلدهی مشکلی ندارد. برای حل این مشکل رصد دائمی اطلاعات هواشناسی بسیار مهم است. می توان قبل از بروز دماهای زیر صفر درجه در هنگام جوانه زنی شکوفه ها با گرم کردن سطح باغ به روش‌های مختلف از جمله استفاده از بخاری های باغی و یا فوگر های حرارتی از یخ زدن آنها جلوگیری نمود. محلول پاشی درختان میوه با مخلوط آمینواسید (آمینوفول گرین هاس عالی برای این کار)  و پتاسیم نیز بسیار کمک می‌کند تا شکوفه ها دماهای زیر صفر را بهتر تحمل بکنند.

• تنش آبی

درختانی که در فصل زراعی گذشته به هر تغییر دچار تنش آبی و تجربه خشکسالی بودند ممکن است در سال آتی گل تولید نکرده و یا حجم تولید گل آنها بسیار پایین بیاید. بنابراین توجه به برنامه آبیاری در باغات بسیار با اهمیت است. 

• مشکلات تغذیه ای

گل دادن فرآیند بسیار پیچیده ای است که در آن عناصر و آنزیم های مختلفی دخالت دارد. به طور کلی سه عنصر نیتروژن، روی و بر عناصر مهم برای تشکیل گل و گرده افشانی به شمار می‌آید که نزد بسیاری از باغداران و کارشناسان تحت عنوان فروت ست معروف هستند. محلول پاشی فروت ست بلافاصله بعد از برداشت میوه ها و همچنین قبل از جوانه زنی شکوفه ها یعنی هنگامی که هنوز شکوفه بر روی درخت وجود ندارد اما جوانه های آن کاملاً متورم شده اند می تواند تضمین کننده گلدهی بالا درختان باشد همچنین این محلول در تشویق درختان به گرده افشانی بهتر و موفق اهمیت ویژه دارد. البته تنها این سه عنصر در فرایند گلدهی دخالت ندارد و عناصری نظیر آهن، فسفر و پتاسیم نیز از اهمیت ویژه برخوردار هستند پیشنهاد می شود علاوه بر اینکه این سه عنصر در طول فصل در برنامه غذایی به تناوب به درختان داده می شود، در زمان خواب درخت نیز به صورت چالکود مصرف شود. دقت کنید که نوع و رقم درختان در میزان درخواست غذایی آنها بسیار با اهمیت است. همچنین نوع خاک و عناصر موجود در آن در هر باغ متفاوت است بنابراین پیشنهاد می کنیم تا برنامه غذایی مخصوص باغ خود را توسط کارشناسان کشاورزی تهیه و طبق آن پیش بروید. 

❌❌تیم فوق تخصصی مرسین کشت تاکنون بیش از هفت هزار هکتار انواع باغ را  در سراسر ایران تحت مشاوره خود قرار داده است و آماده همکاری با شما باغدار محترم نیز می باشد❌❌

• بیماری های ویروسی و ویروئیدی

یکی از موارد خاصی که باعث عدم تشکیل گل بر روی درختان میوه می شود وجود برخی از بیماری‌های ویروسی و ویروئید ای در درختان میوه است این مشکل غالباً درختان مرکبات اتفاق می افتد و از آنجایی که این دسته از بیماریها درمان خاصی ندارند بنابراین درختانی که به آنها آلوده می شود محکوم به مرگ هستند. راهکار اساسی در این شرایط رعایت اصول قرنطینه گیاهی و تلاش برای عدم آلودگی گیاهان به ویروس ها می باشد. استفاده از ادوات تمیز و ضدعفونی شده مانند قیچی پرس و یا مبارزه با ناقلین نظیر زنجرکها و زنجره ها باعث می شود تا این موارد به باغات مرکبات هجوم نیاورده و گلدهی درختان را مختل نکند.

جمع بندی

گل ندادن درخت یکی از چالش‌های مهم باغداری به شمار می آید که ممکن است یک سال کامل، باغدار را عقب بیاندازد. این مشکل معمولاً در باغاتی رخ می دهد که باغدار آشنایی جزئی به اصول نگهداری از درختان میوه دارد. در مورد این عزیزان پیشنهاد می شود تا از مشورت یک کارشناس کشاورزی حداقل در سالیان اولیه باغداری خود بهره ببرند. در هر صورت با رعایت اصول بسیار ساده و آگاهی از انتخاب نهال مناسب می توان مشکل گل ندادن درختان را به طور کامل از باغات حذف کرد.