1402

🔷🔷 سمپاشی زمستانه چیست؟

همانطور که عنوان این عملیات پیدا است، سمپاشی زمستانه به عملیات آفت و بیماری زدایی درختان در فصل زمستان یعنی هنگامی که درختان هنوز بیدار نشده اند اشاره دارد. سمپاشی در زمستان جزء پراهمیت ترین عملیات باغداری در کل سال به شمار می آید.

🔻🔻🔻🔻🔻

🌱چرا سمپاشی زمستانه مهم است؟

درختان در طول یک فصل باغی با هجوم گسترده ای از عوامل بیماری زا و آفات گوناگون مواجه بوده اند که این موارد در فصل زمستان هنوز با فعالیت کمتر اما به شکل فعال روی درختان حضور دارند. اگر قرار باشد درختان با این وضع به حال خود رها شوند، در بهار سال آتی، حجم وسیع تری از آفات و بیماری ها به درختان حمله کرده و مدیریت آنها در بهار سخت تر خواهد بود، چرا که جمعیت آنها به صورت تصاعدی زیاد می شود. بنابراین سمپاشی زمستانه به ما کمک خواهد کرد تا با راندمان بالاتری نسبت به مبارزه با آفات و بیماری ها اقدام کنیم.

🌱چرا با وجود رعایت دقیق سمپاشی های دوره ای باز هم نیاز به سمپاشی زمستانه هست؟

آفات و بیماری های مختلف در اواخر تابستان به فرم های مقاوم خود در می آیند و هر چه به زمستان نزدیک تر می شویم، نسبت به شرایط محیطی مقاوم تر می شوند. در نتیجه علیرغم رعایت سمپاشی های دوره ای همواره جمعیتی از آفات و بیماری ها روی درختان ما حضور دارند که اگر بدون توجه رها شوند به عنوان یک مایه تلقیح قوی برای بهار سال آتی عمل کرده و ممکن است آلودگی های شدیدتری ایجاد نمایند. سمپاشی زمستانه می تواند جلوی این آلودگی های شدید را بگیرد. از طرفی چون درختان میوه در فصل زمستان، برگ نداشته و به اصطلاح لخت هستند، باغدار می تواند از سموم قوی تری که امکان مصرف آنها در بهار وجود ندارد استفاده کند. به طور مثال روغن های امولسیون شونده یکی از موارد پر مصرف در سمپاشی های زمستانه هستند که اگر در فصل بهار استفاده شوند خطراتی مانند سوختن و ریزش برگ ها را در پی خواهند داشت.

🌱بهترین زمان سمپاشی درختان میوه در زمستان

به صورت تجربی و علمی ثابت شده است که بهترین زمان سمپاشی های زمستانه در باغات مختلف، بعد از عبور موج آخر سرمای زمستان و قبل از گلدهی درختان است. این شرایط در اغلب مناطق کشور ایران معادل اواخر بهمن ماه تا اواسط اسفند ماه است و میتوان این بازه را بهترین زمان سمپاشی زمستانه در مناطق معتدل دانست. هرچه میانگین دمای هوای منطقه کمتر باشد این بازه به تعویق خواهد افتاد.بهترین روش شناسایی زمان سمپاشی زمستانه توجه به درختانی مانند زردآلو، بادام و گوجه سبز است. این درختان زود تر از سایر درختان تولید گل کرده و می توان از آنها به عنوان الگو برای تعیین زمان سمپاشی زمستانه استفاده کرد. به این منظور باغدار بایستی میزان تورم جوانه های این درختان را رصد کند و به محض مشاهده تورم در جوانه ها اقدام به سمپاشی زمستانه کند.

🌱سموم مورد استفاده در سمپاشی های زمستانه

بر خلاف تصور عموم باغداران، سمپاشی زمستانه یک فرمول کلی ندارد و این سموم بسته به نوع مشکل درختان شما در سال باغی گذشته بایستی توسط گیاهپزشک معرفی و مصرف شوند. به طور کلی سموم زمستانه نیاز به یک حامل چسبنده دارند که میتوان از انواع مواد پارافینه به این منظور استفاده کرد. روغن های امولسیون شونده پارافینه که در بازار به عنوان روغن ولک (VOLCK OIL) شناخته میشوند بهترین و در دسترس ترین این موارد هستند. روغن های ولک علاوه بر اینکه باعث چسبیدن سموم دیگر به تنه درختان می شوند، میتوانند یک لایه نفوذ ناپذیر بر روی بدن حشرات و عوامل بیماری زا ایجاد کرده و باعث کمبود اکسیژن و خفگی آنها شوند. پس روغن های سمپاشی زمستانه همزمان کمک کننده به سموم دیگر و کنترل کننده آفات هستند.

در ادامه با سمومی که می توان در سمپاشی زمستانه از آن استفاده نمود اشاره خواهیم کرد:

🔵 اتیون (Ethion): حشره کش عمومی با اثر تماسی است که میتواند طیف وسیعی از حشرات به خصوص انواع شپشک ها و سپرداران را کنترل کند.

میزان مصرف: 3 لیتر در هزار لیتر

🔵 کلرپیرفوس (دورسبان): این حشره کش نیز تماسی بوده و میتواند به جای اتیون در سمپاشی های زمستانه استفاده شود.

میزان مصرف: 3 لیتر در هزار لیتر

🔵 مالاتیون (Malathion): این سم نیز همانند اتیون و کلرپیرفوس طیف اثر بالا داشته و در سمپاشی زمستانه موثر است.

میزان مصرف: 3 لیتر در هزار لیتر

🔵 ایمیداکلوپراید (کنفیدور): این حشره کش در باغاتی که آلودگی شدید به شته و کرم های سرشاخه خوار دارند در سمپاشی زمستانه توصیه می گردد.

میزان مصرف: نیم در هزار

🔵 فن پیروکسی میت (اورتوس): در مورد باغاتی که آلودگی بالا و شدید به کنه دارند، این کنه کش در سمپاشی زمستانه بسیار موثر است. میزان مصرف: نیم لیتر در هزار لیتر

🔵 اکسی کلرور مس: این ترکیب یک سم نابود کننده باکتری و قارچ است و برای جلوگیری از انواع آتشک، لب شتری و لکه برگی ها مناسب است. توجه کنید که این ترکیب بایستی به طور جداگانه از روغن ها استفاده شود.

میزان مصرف: 2 کیلوگرم در هزار لیتر

🔵 مخلوط بردو: این ترکیب با نام تجاری بردوفیکس همانند اکسی کلرور مس عمل می کند اما ماده موثره آن ضعیف تر و در عوض چسبندگی آن بیشتر است. همانند اکسی کلرور مس این ترکیب بایستی به طور جداگانه از روغن ها استفاده شود.

میزان مصرف: 10 لیتر در هزار لیتر

به طور کلی اساس یک سمپاشی زمستانه مناسب بر مبنای روغن های امولسیون شونده است و سایر سموم ذکر شده به فراخور مشکل باغ به آن افزوده میشود. میزان مصرف پیشنهادی تیم مرسین کشت برای روغن ولک 15 تا 20 لیتر در هزار لیتر آب می باشد.

💥 نکات مهم و کاربردی در سمپاشی زمستانه باغات

🔺 بهتر است سمپاشی باغات در مناطق معتدل فقط بر روی درختان میوه خزان دار صورت بگیرد و از پاشش محلول سم بر روی گیاهان زینتی همیشه سبز خودداری شود.

🔺 هرگز روغن های سمپاشی را در اطراف درخت و در ناحیه ریشه روی خاک سمپاشی نکنید.

🔺 قبل از سمپاشی زمستانه درختان بایستی هرس شده باشند و بقایای سال قبل شامل شاخه ها، برگ ها و میوه های پوسیده معدوم یا از باغ خارج شده باشند.

🔺 سمپاشی زمستانه بایستی با حجم مناسب انجام شود و کل اندام هوایی درخت از طوقه تا سرشاخه توسط محلول سم پوشانده شود.

🔺 سعی کنید زمانی را برای سمپاشی انتخاب کنید که پس از انجام سمپاشی تا 3 روز بارندگی نباشد.

🔺 هنگام سمپاشی زمستانه تنه درختان بایستی خشک باشد.

🔺 هنگام سمپاشی سیگار نکشید، از ماسک، عینک و لباس ایمنی استفاده کنید.

🔺 پس از انجام سمپاشی زمستانه، شلنگ سمپاش، مخزن و نازل ها را به دقت بشوئید تا بقایای روغن از آن خارج شود.

🔺 چنانچه سمپاشی زمستانه به درستی انجام شود، این سمپاشی نیاز به تکرار نخواهد داشت.

🔷🔷 جمع بندی

سمپاشی زمستانه به عنوان مهمترین عملیات باغداری در زمستان باعث کاهش چشمگیر حجم آفات و بیماری ها در فصل جدید می شود. روغن های امولسیون شونده با پایه پارافینی (روغن ولک) جزء اصلی سمپاشی های زمستانه هستند و مابقی حشره کش ها یا قارچکش ها به فراخور نیاز هر باغ به آنها افزوده می شود اما به طور کلی می توان از فرمول زیر برای سمپاشی زمستانه در مناطق معتدل با میوه جات خزان دار استفاده نمود: روغن ولک 20 در هزار + اتیون یا کلرپیرفوس 3 درهزار + فن پیروکسی میت نیم در هزار + بردوفیکس 10 در هزار.

🔷🔷 مقدمه

آبامکتین دارای اثر تماسی- گوارشی می باشد که روی طیف وسیعی از حشرات، بندپایان و نماتد ها موثر می باشد. کنه کش آبامکتین برای کنترل مراحل متحرک کنه ها، مگس های مینوز، تریپس، شته ها، مگس سفید و سوسک کلرادو در محصولات مانند درختان میوه دانه دار- هسته دار، مرکبات، سبزیجات و سیفی جات و غلات در برخی از کشور ها استفاده می شود. این کنه کش همچنین تاحدودی خاصیت نماتد کشی دارد بطوری که اخیرا چندین نماتد کش مانند ترویگو بر پایه ماده موثره آبامکتین فرموله و بصورت تجاری تولید شده است.

این سم بصورت EC 1.8% فرموله شده است و تاحدودی در آب قابل حل می باشد. آبامکتین در دامنه اسیدیته 5-9 (PH) در برابر هیدولیز مقاوم است، ولی در برابر نور آفتاب به شدت ناپایدار بود و پس از مصرف در سطح خاک در برابر نور به سرعت تجزیه می شود. آبامکتین بطور محدود دارای خاصیت سیستمیک بوده که می تواند به درون برگ ها گیاه نفوذ کرده و برای مدتی در آن باقی بماند و از طریق تغذیه وارد بدن حشرات مکنده شود. از سوی دیگر آبامکتین اثر تاخیری دارد یعنی سریعا موجب مرگ آفت نمی شود بلکه موجب فلج شدن آفت و مرگ تدریجی آن در اثر گرسنگی در عرض 2 تا 3 روز می گردد. این ویژگی آبامکتین موجب شده که حشرات آلوده به کلونی خود برگشته و سم را از طریق تماس و اشتراک غذایی به سایر حشرات کلنی نیز منتقل کنند.

🔻🔻🔻🔻🔻

🔑نحوه اثر آبامکتین

همانطور که اشاره شد آبامکتین حشره کش و کنه کش تماسی -گوارشی می باشد که خاصیت سیستمیک محدود دارد که می تواند سریعا پس از سمپاشی در بافت برگ نفوذ کرده و از طریق تغذیه بروی آفت موثر واقع شود. آبامکتین اثر کشندگی تدریجی ولی فلج کنندگی سریعی دارد. این سم اثر بازدارندگی بروی گیرنده های گاماآمینوبوتریک اسید (GABA) دارد. گابا یک ناقل شیمیایی عصبی در فضای سیناپسی سیستم عصبی – ماهیچه ای بی مهرگان می باشد که آبامکتین با تاثیر در گیرنده های آن موجب فلج شدگی سریع در آفت می گردد.

🔑موارد مصرف آبامکتین

کشاورزان در ایران آبامکتین را بیشتر به عنوان یک کنه کش استفاده می کنند. بطور کلی آبامکتین آفتکشی با دامنه اثر وسیع می باشد که می توان برای کنترل مگس مينوز برگ در گیاهان زینتی، گوجه فرنگي، كاهوي گلخانه‌اي،  کنه ها مانند كنه قرمز و کنه دو نقطه ای در باغات میوه ، کشت صیفی و سبزیجات و گیاهان گلخانه مانند فلفل، توت فرنگی، خیار، گوجه فرنگی و گیاهان زینتی گلخانه ای و تريپس غربي در کشت های گلخانه ای استفاده کرد.

✅ دوره کارنس آبامکتین

دوره کارنس سم آبامکتین در صیفی جات3 روز و مرکبات 7 روز می باشد. همانطور اشاره شد این سم در برابر نور بشدت ناپایدار بوده و بسرعت تجزیه می گردد.

✅ موارد توصيه آبامكتين در محصولات كشاورزي

✅ نحوه مصرف

سم آبامکتین می توان برای کنترل آفت های ذکر شده بخصوص کنه های نباتی بصورت سمپاشی استفاده کرد. درصورتی که باغ یا زمین زراعی در منطقه بادخیز قرار دارد می توان آبامکتین را بصورت ترکیبی با صابون محلول پاشی استفاده نمود. سم آبامکتین با اغلب حشره کش ها قابل اختلاط می باشد. آبامکتین با سموم مسی و کاپتان قابل اختلاط نبوده و در برخی از درختان میوه بخصوص دانه دار ها می تواند موجب گیاهسوزی می گردد. بطور کلی قبل از اختلاط کامل آبامکتین با حشره کش دیگر جهت سمپاشی توصیه می شود ابتدا در مقدار کم اختلاط آبامکتین با سم دیگر را بررسی و سپس اقدام به سمپاشی کنید.

✅ احتیاط های زیست محیطی

ميزان سميت آبامکتین (LD 50) براي پستانداران 6.13 -10 میلی‌گرم بر کیلوگرم، براي پرندگان 84.6 میلی‌گرم بر کیلوگرم و براي ماهی‌ها 9.6 – 3.2 میکروگرم بر لیتر می باشد. از اینرو آبامکتین سمیت بسیار بالایی برای آبزیان دارد و هنگام استفاده از این سم باید مراقب بود که سم، باقی مانده آن به داخل آب جاری انتشار پیدا نکند. همچنین آبامکتین سمیت فوق العاده برای زنبور عسل دارد و در باغات و مناطقی که فعالیت زنبور عسل زیاد می باشد استفاده از این سم توصیه نمی گردد. و در باغاتی که گرده افشانی توسط زنبور عسل انجام می گیرد توصیه می شود کندو ها را به مدت 48 ساعت از محیط سمپاشی خارج کنید.

🔑احتیاط های لازم در مصرف و نگه داری سم

هنگام سمپاشی توسط کشاورز یا کاربر حتما ضوابط ایمنی مانند پوشیدن لباس مخصوص، عینک، دستکش و ماسک مخصوص رعایت گردد. هنگام سمپاشی از مصرف دخانیات و سیگار جدا خوداری کنید. علائم مسمومیت در اثر این سم بصورت سردرد، سرگیچه، اسهال و اختلال در بینایی می باشد. این سم پادزهر ندارد. درصورت تماس سم با پوست محل آلودگی با صابون و آب به مقدار زیاد شست و شو گردد. برای کاهش شدت علائم مسمومیت می توان از شیر و ماست استفاده کنید. پس از سمپاشی باقی مانده سم خارج از  دسترس اطفال و حیوانات و به دور از نور و رطوبت در انبار نگه داری کنید. از انداختن ظرف خالی سم در محیط بخصوص در محیط آبی یا نهر آب خوداری کنید.