اسفند 1402

🔷🔷 مقدمه

کودهای دامی و حیوانی بدون شک، محبوب ترین و پرمصرف ترین کود در دنیای کشاورزی محسوب می شوند. این کودها از دیرباز توسط کشاورزان استفاده می شده و همچنان در بسیاری از مناطق دنیا مورد مصرف قرار می گیرند. این دسته از کودهای آلی، علاوه بر نقش تغذیه ای، در اصلاح خاک نیز استفاده شده و میتوانند حاصلخیزی خاک را افزایش دهند. گرچه مشکلاتی نیز گاهی در خصوص استفاده از کودهای حیوانی گزارش شده است، اما می توان گفت چنانچه این کودها به شکلی اصولی مصرف شوند، خواص بیشتری از مضرات خود دارند.

کودهای دامی انواع مختلفی داشته که در این مقاله شما را با تمامی مواردی که لازم است بدانید آشنا خواهیم کرد. پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

 🔻🔻🔻🔻🔻

🔑کود حیوانی چیست؟

به فضولات و پسماندهای حیوانات مختلف که پس از پوسیده شدن در کشاورزی مورد مصرف قرار می گیرند کود حیوانی یا دامی گفته می شود. این کودها حاوی مواد آلی، معدنی و زیستی بوده که سبب بهبود کیفیت خاک و تغذیه گیاه می شوند. همچنین در اثر استفاده از این نوع کودها، فعالیت میکروبی خاک نیز افزوده شده و خاک سبک تر می گردد.

🔑مزایای استفاده از کودهای دامی چیست؟

کودهای دامی حاوی مقادیر بسیار زیادی از مواد سلولزی و آلی هستند که میتوانند میزان ماده آلی خاک (کربن ارگانیک) را افزایش دهند. این کود ها به خاطر خاصیت سلولزی خود توانایی جذب آب را داشته و راندمان آبیاری را افزایش می دهند. کودهای دامی و حیوانی به شرط پوسیده بودن؛ می توانند خاک را سبک کرده و نسبت رس خاک که باعث سنگینی خاک و عدم تهویه آن است را کاهش دهند. کودهای دامی بسته به نوع آن حاوی عناصر ریز مغذی و درشت مغذی هستند که می توانند به بهبود عملکرد گیاه شامل رشد و میوه دهی کمک کنند. به دلیل وجود مواد آلی در کودهای دامی، این دسته از کودها به عنوان غذای میکروارگانیسم ها و کرم های خاکی عمل کرده و باعث افزایش فعالیت موجودات زنده در خاک و کیفیت بیشتر خاک می شوند.

🔑خطرات بالقوه کودهای دامی و حیوانی

از منظر کشاورزی مهمترین خطر ناشی از کودهای دامی، وجود تخم حشرات آفت، بذر علف های هرز و پاتوژن های گیاهی مانند قارچ ها در کود است. کودهای حیوانی چنانچه تازه بوده باشند و یا فرایند پوسیدن آنها به صورت کامل طی نشده باشد ممکن است حاوی این موارد باشند و باغ شما را آلوده کنند. همچنین آلودگی های میکروبی مانند بیماری های مشترک دام و انسان می تواند از طریق کودهای دامی تازه و نپوسیده به گیاهان منقل و موجب بیماری در انسان ها شود. کودهای تازه دامی همچنین مصرف کننده و کاهش دهنده نیتروژن خاک و عامل کمبود نیتروژن در گیاهان هستند.

البته خبر خوب این است که تمامی این موارد با پوسیدن کود دامی به صورت کامل برطرف شده و خواص مهم کود دامی نمایان می شود.

🔑انواع کودهای حیوانی

کود حیوانی ممکن است از جانداران مختلفی بدست بیاید که در ادامه با هر یک از آنها و خواص این کودها آشنا خواهید شد:🔻🔻🔻🔻🔻

کود گاوی

معروف ترین و پر مصرف ترین کود حیوانی، کود گاوی است. این کود بیشترین میزان تولید کود دامی را داشته و حاوی مواد آلی بالایی است. این کود حاوی 0.8 درصد نیتروژن، 0.5 درصد فسفر، 0.5 درصد پتاسیم و عناصر ریز مغذی مانند منگنز، گوگرد، منیزیم، کلسیم، روی و آهن به مقدار اندک است و می تواند شرایط فیزیکوشیمیایی خاک را به خوبی بهبود دهد.

کود گوسفندی

این کود میزان تولید کمتری نسبت به کود گاوی داشته و معمولا قیمت بالاتری دارد، خاصیت سبک سازی این کود نسبت به کود گاوی کمتر است اما مواد پتاسیمی بالاتری برای گیاه دارد. به نحوی که کود گوسفندی حاوی 0.7 درصد نیتروژن، کمتر از 0.2 درصد فسفر، حدود یک درصد پتاسیم و عناصر ریز مغذی مانند منگنز، گوگرد، منیزیم، کلسیم، روی و آهن را دارا است. کود گوسفندی به دلیل رژیم غذایی گوسفندها (تعلیف در صحرا) به نسبت کود گاوی (تعلیف صنعتی) ، بیشتر مستعد آلودگی به بذر علف هرز و تخم حشرات است.

کود مرغی و پرندگان

این کود دارای مواد آلی بالا و درصد مواد غذایی بیشتری نسبت به کود گاوی و گوسفندی است و خطرات آلودگی کمتری نسبت به آنها دارد. کود پرندگان حدود 30 تا 50 درصد ماده آلی، 0.9 درصد نیتروژن، 0.5 درصد فسفر. 1.7 پتاسیم را دارا است. عناصر ریز مغذی اندکی نیز در این کود وجود دارد اما میزان کلسیم بالایی در کود های پرندگان مشاهده می شود. کود مرغی چنانچه به صورت تازه مصرف شود سبب ایجاد ریشه سوزی در گیاهان جوان می شود که این موضوع به دلیل غلظت بالای ترکیبات آمونیاکی در کود این جانداران است.

کود ماهی

کود ماهی از جمله غنی ترین کودهای حیوانی به شمار می آید اما ممکن است نسبت به سایر کود ها قیمت بالاتری داشته باشد. این کود ماده آلی کمتری نسبت به سایر کود ها داشته و مواد معدنی موجود در آن بسیار بالا تر است به نحوی که کود ماهی، حاوی سه درصد نیتروژن، سه درصد فسفر، 0.1 درصد پتاسیم، حدود 7 درصد کلسیم و عناصر ریز مغذی مانند منگنز، گوگرد، منیزیم، کلسیم، روی و آهن می باشد. درصد بالای فسفر در این کود می تواند به ریشه زایی درختان کمک بسزایی کند. البته کود ماهی ممکن است حاوی عناصر سنگین مانند کادمیوم، جیوه و سرب نیز باشد که کیفیت خاک را در صورت استفاده مداوم به خطر می اندازد.

کود اسب

کود اسبی شباهت زیادی به کود گاوی دارد با این تفاوت که نسبت به کود گاوی اندکی سبک تر است. کود اسب حاوی 0.7 درصد نیتروژن، 0.3 درصد فسفر، 0.6 درصد پتاسیم و عناصر ریز مغذی مانند منگنز، گوگرد، منیزیم، کلسیم، روی و آهن است و از این جهت شباهت بالایی به کود گاو دارد.

کود شتر

کود شتر نیز از نظر ساختاری و ترکیبات مغذی تقربا شبیه به کود اسب می باشد.

کود خفاش

کود خفاش از جمله کودهای کمتر شناخته شده اما بسیار مغذی برای گیاهان است. این کود که البته دسترسی به آن دشوار بوده و قیمت بالایی نیز دارد حاوی 7 درصد نیتروژن، 3 درصد فسفر، 1 درصد پتاسیم و عناصر ریز مغذی مانند منگنز، گوگرد، منیزیم، کلسیم، روی و آهن است. همانطور که در مقایسه قابل مشاهده است، این کود عناصر غذایی بالاتری داشته و لذا میزان مصرف کمتری نیز دارد.

ورمی کمپوست

به فضولات ناشی از کرم های خاکی ورمی کمپوست گفته می شود که یکی از کودهای حیوانی بسیار با کیفیت است. فرم NPK کودهای ورمی کمپوست از 0-0-1 تا 3-5-5 متغییر است و این موضوع بستگی به نوع تولید ورمی کمپوست دارد. میزان جذب آب ورمی کمپوست بسیار بالا بوده و در نتیجه برای مناطق خشک عملکرد بهتری دارد.

تا اینجای مقاله با انواع کودهای حیوانی آشنا شده اید. نکته مهم در مورد این کودها آن است که کودهای حیوانی بر خلاف کودهای شیمیایی یا معدنی، آنالیز یا درصد مواد غذایی ثابت و مشخص ندارند و از آنجایی که این کودها از فضولات حیوانات ایجاد می شود، بنابراین تغذیه و آنچه که حیوان از آن میخورد بسیار با اهمیت است. در واقع رژیم غذایی حیوان تعیین کننده مواد غذایی موجد در کود است. بنابراین اعدادی که در این مقاله ذکر شده است به صورت عمومی و تقریبی است و ممکن است در موارد مختلف تغییراتی داشته باشد.

🔑کدام کود دامی برای درختان باغ مناسب تر است؟

در پاسخ می توان گفت تقریبا تفاوتی بین کودهای دامی وجود ندارد و فقط کودهای پرندگان، ماهی ها و خفاش از بقیه متفاوت است. در واقع عامل تعیین کننده برای انتخاب کود حیوانی دسترسی شما به کود است. پیشنهاد مرسین کشت برای استفاده روتین و هر ساله، کود گاوی است که می توان برای بهبود کیفیت آن از انواع کودهای کامل مخصوص چالکود و یا میکرو میکس معدنی استفاده نمود.

دقت کنید که استفاده از کود دامی بیشتر با جنبه اصلاح خاک و بهبود شرایط فیزیکی آن استفاده می شود. در زمانهای قدیم گزینه دیگری برای تغذیه باغات وجود نداشت و از همین رو بسیاری از باغداران تغذیه را با کودهای دامی انجام می دادند. اما امروز با توسعه علم کشاورزی گزینه های بسیار بهتری برای تغذیه باغات وجود دارد که از جمله می توان به انواع کودهای کامل، 7-4-7 گرانول، هیومیک گرانول و 5-5-5 گرانول اشاره کرد.

🔑نتیجه گیری

کودهای حیوانی منابع ارزان قیمت و خوبی برای اصلاح بافت خاک و تغذیه جزئی گیاهان هستند. این کودها حاوی مواد آلی و معدنی هستند که علاوه بر تضمین سلامت خاک سبب بهبود رشد گیاه هم می شوند. گرچه این کودها ممکن است مشکلاتی را نیز برای گیاهان به همراه داشته باشند که با استفاده از کودهای پوسیده می توان از آنها جلوگیری کرد.

پیشنهاد میکنیم تا چنانچه نیاز به مشاوره بیشتری در این خصوص دارید به این صفحه (فرم) را تکمیل کنید و وقت مشاوره با گیاهپزشک را رزرو فرمائید. به شما اطمینان می دهیم که با مشاوره از متخصصین ما به بهترین نتیجه ممکن خواهید رسید.

پیشنهاد می کنیم چنانچه پرسشی در این خصوص دارید از طریق این فرم با کارشناسان گیاهپزشک مرسین کشت در تماس باشید و به صورت اختصاصی مشورت بگیرید.

🔷🔷 مقدمه

سولفات پتاسیم با فرمول شمیمیایی k₂SO₄ (سولو پتاس، دی پتاسیم سولفات و دی پتاسیم سولفوریک) یک نمک معدنی متشکل از دو ترکیب اسیدی (SO₄) و قلیایی (k₂) می باشد. عنصر پتاسیم یکی از عناصر فراوان در پوسته زمین می باشد ولی فرم دی پتاسیم سولفات بطور خالص بندرت در طبیعت یافت می شود و سولفات پتاسیم در طی دو واکنش شیمیایی بصورت انبوه تولید می گردد. برای تولید انبوه سولفات پتاسیم در واکش اول که یک واکنش گرما زا است، کلرید پتاسیم (KCL) با سولفوریک اسید (H₂SO₄) ترکیب شده که موجب تولید اسید کلرید (HCL) و بی سولفات پتاسیم (KHSO₄) می گردد. سپس در طی واکنش دوم که یک واکنش گرماگیر است بی سولفات پتاسیم با کلرید پتاسیم ترکیب شده در نهایت سولفات پتاسیم و اسید کلرید تولید می شود.

سولفات پتاسیم بصورت نمک پودری یا کریستال سفید رنگ با مزه شور و تلخ و بی بو بوده که کاربردی زیادی دارد. از سولفات پتاسیم در قالب کود شیمیایی برای حاصلخیزی خاک، طعم دهنده در صنایع غذایی ،کاتالیزور و روان کننده، پیشران انفجاری در صنعت نظامی، در صنایع شیشه سازی و رنگ سازی، تولید مصالح ساختمانی، صنایع آتش نشانی و بسیاری از صنایع دیگر استفاده می شود. بیشترین کاریرد سولفات پتاسیم تولید شده به عنوان کود در کشاورزی می باشد بطوری که حدود 65 درصد از مصرف سولفات پتاسیم تولید شده در جهان به حوزه کشاورزی اختصاص دارد و کشور های چین، هند، روسیه و آلمان بزرگترین تولید کننده سولفات پتاسیم در این زمینه می باشند.

 🔻🔻🔻🔻🔻

🔑نقش کود سولفات پتاسیم در کشاورزی

کود سولفات پتاسیم از دو عنصر گوگرد و پتاسیم تشکیل شده است. این دو عنصر جز 5 عنصر اصلی و پرمصرف گیاه می باشند که نقش های کلیدی و متعددی در فرآیند های فیزیولوژیکی در تمامی مراحل رشد و نمو گیاه دارند. پتاسیم جز یکی از سه عنصر مهم و مورد نیاز گیاه تحت عنوان NPK می باشد که نقش موثری در سنتز پروتئین ها، تولید نشاسته و قند، افزایش راندمان فتوسنتز و افزایش فعالیت آنزیم ها دارد. استفاده از پتاسیم در باغات میوه در زمان رسیدن میوه موجب درست شدن میوه، خوش رنگی، شیرین تر  و آبدار شدن و در نهایت افزایش کیفیت و بازار پسندی آن می شود، همچنین استفاده از پتاسیم در کشت غلات در زمان خوشه دهی و پرکردن دانه ها موجب افزایش وزن دانه و پر شدن یکدست دانه در غلات مانند گندم می گردد. کمبود پتاسیم بصورت قهوه ای شدن حاشیه برگ و کوچک ماندن میوه، تلخ شدن میوه و کوچکی غلاف در گیاهان قابل رویت می باشد. گوگرد چهارمین عنصر پرمصرف گیاه می باشد که در سنتز پروتئین ها و آنزیم ها نقش کلیدی دارد. علاوه بر این گوگرد تاثیر عالی در درشت شدن میوه، افزایش مقاومت گیاه در برابر آفات و بیماریها و خاصیت قارچ کشی، شته کشی و کنه کشی نیز دارد. کود سولفات پتاسیم از جمله کود های پر مصرف در صنعت کشاورزی می باشد که به فرم های پودری، گرانول و مایع مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از کود سولفات پتاسیم علاوه بر تامین دو عنصر پرمصرف گوکرد و پتاسیم در گیاه فواید دیگری از جمله کاهش شوری خاک، کاهش کلرید خاک، افزایش تخلخل خاک، تعدیل اسیدیته خاک، افزایش مقاومت گیاه به خشکسالی و سرما وکنترل بیمای های قارچی در گیاهان دارد.

🔑کاربرد کود سولفات پتاسیم در کشاورزی

همانطور که اشاره شد کود سولفات پتاسیم به صورت گرانول، پودری و مایع در بازار ارائه می شود. سولفات پتاسیم گرانول حلالیت کمی تر در آب دارند و کشاورزان اغلب در ترکیب با اوره بصورت سرک قبل از کشت زراعی و یا بصورت چاکود در باغات میوه در فصل پاییز و زمستان استفاده می کنند. در خاک های سبک و شنی که احتمال آبشویی بیشتر می باشد استفاده از کود پتاسیم سولفات گرانول تاثیر بهتری دارد. بطور کلی توصیه می شود قبل از استفاده از هر نوع کودی، برای مشخص شدن شرایط کلی خاک و کمبود عناصر غذایی در آن براساس نوع کشت مورد نظر، آزمایش خاک صورت گیرد (مراجعه به مقاله آزمایش خاک) تا براساس نتایج حاصل آزمایش از برنامه کودی مناسب استفاده گردد. اغلب کشاورزان کود سولفات پتاسیم را به شکل پودری می شناسند که حلالیت بالای در آب دارد و بیشترین میزان مصرف این کود را شامل می شود. سولفات پتاسیم پودری در ترکیب با آب سریعا حل می گردد و می توان آن را در دوره های مختلف آبیاری استفاده نمود. کود سولفات پتاسیم یکی از کود های پرمصرف در کشت های هیدروپونیک می باشد. عرضه کود سولفات پتاسیم مایع کمتر در بازار مشاهده می شود و این فرم از کود سولفات پتاسیم بیشتر بصورت محلول پاشی مورد استفاده قرار می گیرد.

برند های مختلفی از کود های سولفات پتاسیم ایرانی و خارجی در بازار موجود می باشد که از برند های خارجی معتبر می توان به سولفات پتاسیم زیگلر آلمان، سولفات پتاسیم پرینوا مکزیک و از برند های داخلی به سولفات پتاسیم پادنا و سولفات پتاسیم جنوبگان اشاره کرد. می توانید برای آشنایی و تهیه انواع کود های سولفات پتاسیم با کارشناسان مجموعه مرسین کشت در ارتباط باشید.

🔑زمان مصرف کود سولفات پتاسیم

زمان مصرف کود سولفات پتاسیم براساس نوع و مرحله ای رشدی گیاه متفاوت می باشد. بطوری کلی مناسب ترین زمان مصرف کود پتاسیم در مراحل اولیه رشد و موقع کاشت می باشد. در باغات میوه بهترین زمان مصرف کود سولفات پتاسیم گرانول در زمان زمستان بصورت چالکود و کود سولفات پتاسیم پودری در زمان فندقی شدن میوه، گردویی شدن میوه، اواسط تابستان و بعد از برداشت میوه و قبل از زرد شدن برگ ها می باشد. در مورد کشت زراعی مانند غلات بهترین زمان استفاده از کود سولفات پتاسیم گرانول قبل از کشت و هنگام آماده سازی زمین بصورت سرک و در طول فصل زراعی اوایل ساقه زنی، اوایل تشکیل غلاف و زمان پر شدن دانه ها می باشد. بهترین زمان استفاده از کود سولفات پتاسیم برای کشت صیفی جات، بصورت گرانول و سرک هنگام آماده سازی زمین و بصورت پودری در آبیاری بعد از 4 برگی شدن نشا ها، قبل از گلدهی، گردویی شدن میوه و قبل از رسیدن میوه می باشد.

مقدار مصرف کود سولفات پتاسیم

مقدار مصرف سولفات پتاسیم بستگی به شرایط خاک (براساس نتایج آزمایش خاک) نوع گیاه و مرحله رشد گیاه دارد. بطور کلی برای چالکود کردن در باغات میوه می توان از کود سولفات پتاسیم گرانول به مقدار 200 تا 300 گرم به ازای هر درخت و برای سرک کردن هنگام آماده سازی زمین 200 تا 300 کیلو در هکتار از سولفات پتاسیم گرانول استفاده کرد. مقدار استفاده از سولفات پتاسیم پودر (سولفات پتاسیم زیگلر یا پرینوا) در آبیاری در طول دوره رشد به مقدار 20 تا 30 کیلو در هکتار می باشد و مقدار استفاده از سولفات پتاسیم (سولفات پتاسیم زیگلر) در کشت هیدروپونیک به مقدار 2000 پی پی ام می باشد.

نکات مهم در استفاده و نگهداری از کود سولفات پتاسیم

– کود سولفات پتاسیم قابلیت اختلاط با اغلب کودهای دیگر به جز کودهای کلسیمی و مسی را دارد.

– هنگام استفاده از کود سولفات پتاسیم موارد ایمنی لازم مانند استفاده از ماسک و دستکش را رعایت کنید.

– کود سولفات پتاسیم را در مکانی خشک با تهویه مناسب و  به دور نور آفتاب و  دسترس کودکان نگه داری گردد.

🔑جمع بندی

کود سولفات پتاسیم یکی از پرمصرف ترین کود های کشاورزی می باشد که تاثیر عالی در تامین دو عنصر پرمصرف پتاسیم و گوگرد در گیاه دارد. کود سولفات پتاسیم در سه فرم گرانول، پودری و مایع به بازار عرضه می شود که می توان در تمام طول فصل استفاده نمود. از جمله کود های سولفات پتاسیم شناخته شده می توان به سولفات پتاسیم آسیا و زیگلر آلمان، سولفات پتاسیم پرینوا، سولفات پتاسیم پادنا و جنوبگان اشاره نمود.

پیشنهاد میکنیم تا چنانچه نیاز به مشاوره بیشتری در این خصوص دارید به این صفحه (فرم) را تکمیل کنید و وقت مشاوره با گیاهپزشک را رزرو فرمائید. به شما اطمینان می دهیم که با مشاوره از متخصصین ما به بهترین نتیجه ممکن خواهید رسید.