زراعی و باغی

🔷🔷 مقدمه

گیاهان به دو روش جنسی و غیر جنسی تکثیر پیدا میکنند. پیوند زدن یکی از روشهای غیر جنسی برای تکثیر گیاه می باشد. در این روش بخشی از یک گیاه جدا شده و روی گیاه دیگر متصل می شود که با هدف های مختلفی صورت می گیرد. گاهی از پیوند زدن برای ترمیم بخش آسیب دیده درختان یا تشخیص بیماری های ویروسی استفاده می شود اما مهمترین کاربرد آن ایجاد گیاهان مقاوم و پربازده در شرایط متفاوت آب و هوایی می باشد. پیوند کردن یک ابزار سریع و قابل اطمینان برای تولید مثل گیاهانی است که نمی‌توانند از طریق دانه برویند و امروزه بیشتر درختان میوه بر روی پایه های پیوندی پیوند زده می شوند. در این مقاله به بررسی روش های متفاوت پیوند زدن و نیز محاسن و معایب آن می پردازیم.🔻🔻🔻🔻

🔑پیوند چیست؟

پیوند زدن به این معنا است که بخشی از یک گیاه جدا شده و روی بخشی از گیاه دیگر متصل شود تا بعد از گذشته زمان به هم جوش خورده و یک گیاه مستقل را به وجود آورند. یکی از گیاهان که قسمت ریشه و تنه را دارند پایه و گیاه دیگر که بخش های هوایی مانند ساقه، میوه، برگ و گل را تولید می کند که دارای ویژگی های مطلوب تر است، پیوندک نامیده می شود.

🔑چرا از پیوند در کشاورزی استفاده می کنیم؟

درختی که از طریق دانه رشد می کند ممکن است ۸ تا ۱۰ سال طول بکشد تا میوه تولید کند و ممکن است میوه های حاصل از آن طعم مطلوبی نداشته و بازار پسندی پایینی داشته باشد اما درختان پیوند شده طی ۲ الی ۴ سال میوه ای با همان کیفیت بالا و مطلوب و با ماندگاری بالا تولید می کنند و تا سالیان سال می توانند میوه با همان کیفیت تولید کنند. همچنین پیوند زدن مزایای دیگری نیز دارد به عنوان مثال گیاهی که ریشه های ضعیف و مستعد بیماری دارد را می توان روی پایه های مقاوم به شرایط پیوند زد و همچنین باعث بهبود گرده افشانی در باغ می شود یا می توان با پیوند زدن درختانی با قد کوتاه تر تولید کرد که از طریق آن هزینه های داشت و برداشت را کاهش داد. به طور کلی پیوند زدن باعث ایجاد محصول بیشتر و با کیفیت بالا در مدت زمانی کوتاه می شود.

🔑ویژگی های پایه و پیوندک خوب

پایه خوب باید مقاوم به سرما و بیماری ها بوده، دارای ریشه های سطحی و قوی باشد تا در محل های جدید به خوبی مستقر شوند، همچنین پاجوش تولید نکند زیرا پاجوش ها گیاه را ضعیف کرده و باردهی را کاهش می دهند و همچنین پوست درخت پایه نه خیلی ضخیم باشد نه خیلی نازک تا بتوان به راحتی پوست را جدا نمود. پیوندک نیز باید یکساله و کاملا رسیده از شاخه های گل یا میوه دهنده پایه مادر تهیه شود. پیوندی که از شاخه نرک برداشت شود معمولاً میوه نخواهد داد. چوب آن به اندازه کافی سفت و مواد ذخیره کافی در آن جمع شده باشد. همچنین بهتر است پیوندک از قسمت وسطی شاخه تهیه شود زیرا جوانه های قسمت بالایی خیلی جوان و ضعیف هستند و جوانه های پایینی شاخه کم محصول می باشند.

🔑انواع پیوند

پیوند زدن درختان باید متناسب با نوع گیاه مورد نظر و شرایط آن انتخاب شود. این عمل به دو روش کلی 1- پیوند جوانه و 2- پیوند شاخه صورت می گیرد که در ادامه به چند مورد از آن می پردازیم.

🔴 پیوند روکش جانبی 

این پیوند بیشتر برای گیاهانی که ریشه زایی آنها مشکل است مناسب است. در این روش یک برش عمیق در پایه ساقه ایجاد می کنیم. یک قلمه با قطر یکسان با پایه انتخاب و روی سطح بریده پایه قرار می دهیم و با نوار پیوندی یا چسب آنها را در کنار هم نگه می داریم. کل ناحیه پیوند شده را با رنگ یا موم پیوندی می پوشانیم. هنگامی که پیوند بهبود یافت و به صورت یکپارچه درآمد، نوار یا چسب را برمی داریم. این نوع پیوند بیشتر برای مخروطیان (Conifers) و سوزنی  برگها و گلهای رز انجام می‌شود.

🔴 پیوند نیمانیم

این پیوند برای گیاهان با ساقه علفی که قطر ساقه آنها کمتر از 1.5 سانتی متر است و برخی از کاکتوس ها، بهترین عملکرد را دارد. در این پیوند باید پایه و پیوندک قطر یکسانی داشته باشند.

🔴 پیوند اسکنه

یکی از قدیمی ترین روش های پیوند است که نیاز به برش تنه اصلی و یا شاخه های اصلی درخت دارد. در این روش ممکن است که تنه اصلی درخت را برای پیوند زدن برش داده شود. پس از برش زدن تنه یا شاخه های اصلی درخت، باید یک یا دو شکاف در حدود ۲ تا ۲.۵ سانتی‌متر در آن ایجاد کنیم.پیوندک در این شکاف ها قرار داده می شود تا در نهایت بتوانیم شاهد جوش خوردن پیوندک و تنه درخت باشیم. زمان مناسب برای این پیوند با توجه به برش هایی که روی تنه داده می شود اواخر زمستان (اسفند ماه) و یا در اوایل بهار (فروردین ماه) می باشد. همچنین در مناطقی از ایران که دارای زمستان های ملایم هستند استفاده از این روش مناسب به نظر می رسد.

🔴 پیوند زیرپوستی

پیوند تاجی یا زیر پوستی به دلیل امکان بالای گیرایی، ساده بودن روش و جوش خوردن سریع پایه و پیوندک یکی از محبوب ترین روشهای پیوند درختان می باشد در این روش یک شکاف حدود ۳ تا ۵ سانتی متر در پوست شاخه درخت پایه ایجاد می کنیم. بر روی پیوندک برشی از بخش پایینی می زنیم و سپس پیوندک را زیر پوست پایه قرار دهید. می توانید با استفاده از یک میخ محل پیوند را محکم و یا از نوار پیوند برای اتصال محکم دو بخش استفاده کنیم و محل پیوند را با چسب باغبانی می پوشانیم. از این روش در اوایل بهار استفاده می شود.

🔴 زمان مناسب پیوند زنی

 پیوند زدن زمانی که گیاه در دوره خواب خود به سر می برد انجام نمی شود زیرا جریان شیره نباتی در آنها راکد یا کند است. همچنین در زمانی که جریان شیره نباتی زیاد است نیز نمی توان پیوند زدن را انجام داد زیر اتصال بین پایه و پیوندک صورت نمی گیرد و به اصطلاح پیوند نمی گیرد. به طور کلی در دو فصل می توانیم پیوند بزنیم یکی در فصل بهار بعد از بیدار شدن پایه و قبل از این که شدت جریان شیره نباتی زیاد شود و دیگری در اواخر تابستان و یا اوایل پاییز که جریان شیره نباتی کند شده و همچنین سرمای زمستان نرسیده است.

به این نکته توجه داشته باشیم که در فصل تابستان نمی توانیم درختان را پیوند بزنیم زیرا گرمای هوا به سیستم ریشه و پیوندک آسیب می رساند.

🔷🔷 نتیجه گیری

پیوند یکی از روش های محبوب برای تکثیر گیاهان قوی و جدید است. توسط پیوند شما می توانید گیاهانی که ویژگی های خاص و مطلوب شما را دارند تولید کنید. راهکارهای پیوند زدی بسیار زیاد و متنوع هستند . البته نیاز به تبحر و مهارت زیادی دارند . سرعت عمل و مهارت در عمل پیوند باعث افزایش گیرایی و ایجاد گیاهان پیوندی مناسب می شود. پیشنهاد میکنیم تا اگر قصد دارید باغ خود را آماده پیوند کرده و یا آنها را پیوند کنید حتما از مشاوران مرسین کشت یاری بخواهید.

🔷🔷 مقدمه

ایران بعد از ترکیه و امریکا سومین کشور تولید کننده بزرگ این محصول در جهان محسوب می گردد از اینرو بخش قابل توجهی از باغات میوه در ایران به کشت و پرورش این محصول باغی اختصاص یافته است. یکی از عارضه رایج در باغات گیلاس پژمردگی و خشک شدن ناگهانی یا تدریجی این درخت می باشد که اغلب باغداران با این مشکل در اغلب مناطق ایران با آن مواجه شده اند. پژمردگی و خشک شدن درخت گیلاس ممکن ناشی از عوامل مختلف مانند آفت و بیماری باشد. برای آشنایی این عوامل ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید🔻🔻🔻🔻

عوامل مختلفی می تواند در پژمردگی و خشک شدن ناگهانی یا تدریجی درخت گیلاس نقش داشته باشند که عبارتند از:

• شوری بالا و یا درصد بالا آهک خاک
• سمپاشی با غلظت بالا سم
• کرم سفید ریشه
• پوسیدگی ورتیسلیومی ریشه
• پوسیدگی فیتوفتورایی ریشه
• پوسیدگی سفید یا رزلینیایی ریشه
• شانکر باکتریایی

🔑شوری بالا و یا درصد آهک بالا خاک

شوری و درصد آهک بالای خاک بسته به میزان آن می تواند موجب سوختگی و پژمردگی برگها درخت گیلاس گردد. اغلب در شوری بالای خاک حاشیه برگ گیلاس سوخته و به رنگ قهوه ای در می آید و آهک بالا خاک موجب توقف رشد و ضعف کلی درخت می گردد. اگر قصد احداث باغ گیلاس دارید حتما قبل از کاشت نهال، خاک باغ مورد آزمایش قرار گیرد تا میزان شوری، آهک و سایر پارامتر های خاک مشخص گردد و با توجه به نتایج آزمایش اقدامات لازم صورت گیرد.

در صورت شوری خاک باغ احداث شده گیلاس بسته به میزان شوری می توان از روش های مختلفی برای کاهش شوری و آهک خاک مانند زهکشی خاک، استفاده از ترکیبات ضد شوری (دسالین، فیکس 8 کاره) و ترکیباتی مانند هیومیک اسید، اسید فسفریک و سولفوریک اسید استفاده کرد. مقاله کاربردی شوری خاک رو مطالعه کن!!

🔑سمپاشی با غلظت بالای سم

یکی از عوامل رایج در سوختگی و پژمردگی ناگهانی برگ درخت گیلاس، سمپاشی درخت میوه با غلظت بالای سم، سم نامناسب و یا استفاده از سموم تاریخ گذشته می باشد، که در این شرایط برگ درخت گیلاس بصورت ناگهانی در عرض دو تا سه روز کاملا خشک شده و روی درخت باقی می ماند. هنگامی بروز چنین حادثه ای، درخت بشدت دچار تنش و ضعف شده، ولی به تدریج بسته به زمان بروز حادثه و شدت تنش درخت مجددا شروع به جوانه زنی و تولید برگ های جدید می کند. برای رفع سریع این تنش و کمک به درخت برای احیا سریع توصیه می شود درخت گیلاس بصورت منظم و به مقدار مناسب آبیاری شود و در آب آبیاری از کود های مانند هیومیک اسید همراه با کود ازت بالا مانند معجزه گر استفاده کنید همچنین از کودهای ضد تنش آمینو اسیدی و عصاره جلبک محلولپاشی شود تا گیاه دوباره احیا شده و به زندگی برگردد.

🔑کرم سفید ریشه

کرم سفید ریشه (Polyphylla olivieri) از جمله آفات خطرناک برای درختان میوه بخصوص گیلاس می باشد. حضور این آفت (لارو) بسته به جمعیت آن می تواند درخت گیلاس را در مدت زمان یک هفته بطور کامل خشک کند. افراد بالغ کرم سفید ریشه، سوسک های سیاه رنگ با لکه های سفید روی بالپوش می باشند که در داخل خاک در مجاورت ریشه تخمریزی می کنند. لارو این آفت کرم های بزرگ و بند انگشتی با سر قهوه ای با 3 جفت دست و پا می باشد که این لارو ها از ریشه درخت تغذیه می کنند و با بریدن ریشه درخت موجب قطع جریان شیره گیاهی و درنتیجه خشک شدن ناگهانی درخت می شوند. سیکل زندگی این آفت سه سال می باشد بنابراین کنترل این آفت نیاز به مدت زمان طولانی دارد. بهترین روش برای کنترل این آفت استفاده از شخم یا بیل زنی زمستانه همراه با یخ آب زمستانه می باشد. علف های هرز نیز منبع غذایی مناسبی برای این آفت می باشد بنابراین کنترل و حذف علف های هرز باغ در کاهش جمعیت این آفت موثر است. همچنین در طول فصل رویشی می توان از سم دیازینون یا سایپرمترین (به میزان 5 سی سی در یک لیتر) در آب آبیاری برای کنترل این آفت استفاده نمود، همچنین توصیه می شود از دیازینون گرانول یا کلرپیرفوس گرانول همراه با گوگرد بصورت شیاری اطراف ریشه درختان میوه بخصوص گیلاس برای کنترل و دور کردن کرم ریشه از پیرامون ریشه استفاده نمود.

🔑پوسیدگی ورتیسلیومی ریشه

بیماری پوسیدگی ورتیسلیومی ریشه ناشی از قارچ خاکزاد ورتیسلیوم یکی از عوامل خشک شدن درختان میوه هسته دار بخصوص گیلاس می باشد. نشانه های آلودگی به این بیماری در درختان گیلاس اغلب بصورت خشک شدن ناگهانی برگ های چندین شاخه در یک سوی درخت در تابستان نمایان می شود که به تدریج ممکن است این علائم در کل درخت مشاهده و موجب خشک شدن کل درخت گردد. در ابتدا در اثر آلودگی به این قارچ برگ های یک یا چند شاخه به رنگ تیره و سپس بصورت چروکیده و بروی شاخه باقی می ماند. در برش عرضی از شاخه و تنه های خشک شده، بافت آوند چوبی درخت بصورت لکه ای یا کامل به رنگ قهوه ای مشاهده می شود. بهترین روش برای جلوگیری از این بیماری کاشت نهال های سالم و گواهی شده با پایه های مقاوم در خاک ضد عفونی شده با سموم تدخینی می باشد. در صورت آلودگی درختان گیلاس برای درمان و پیشگیری از توسعه بیماری می توان از قارچ کش های سیستمیک مانند متالاکسیل، رزالاکسیل و اکسی کلر مس در آب آبیاری استفاده نمود.

🔑پوسیدگی فیتوفتورایی ریشه

پوسیدگی فیتوفتورایی ریشه و طوقه درختان هسته دار یکی از بیماری های رایج در باغات میوه می باشد که عمدتا کاشت نهال های آلوده و یا استفاده آب های آلوده منشا اصلی بروز این بیماری است. در اثر آلودگی به قارچ فیتوفتورا، ریشه و طوقه درختان گیلاس بتدریج دچار پوسیدگی نرم و لزج می شوند که در اثر این بیماری  ابتدا رشد درختان متوفف شده و برگ ها شروع به زرد شدن، پژمردگی و ریزش می کنند و سر شاخه درختان در اثر ریزش برگها بصورت تنک در می آیند و بتدریج درختان شروع به خشک شدن می کنند. استفاده از نهال های سالم با پایه های مقاوم بهترین روش برای پیشگیری از این بیماری می  باشد. این بیماری در خاک های با رطوبت بالا یا زهکشی نامناسب یا آبیاری غرقابی سنگین خسارت بیشتری دارد، از اینرو کاهش رطوبت خاک، استفاده از روش های مناسب آبیاری با حجم آب کمتر در کاهش خسارت ناشی از این بیماری موثر می باشد. از سوی دیگر در صورت مشاهده بیماری، برای کنترل بیماری می توان در چندین نوبت در سال از سم متالاکسیل، رزالاکسیل یا اکسی کلر مس در آب آبیاری استفاده نمود.

🔑شانکر باکتریایی هسته داران

یکی دیگر از عوامل پژمردگی و خشک شدن درخت گیلاس می توان بیماری شانکر باکتریایی هسته داران یا (Psuedomonas syringae) باشد. در اثر آلودگی به این باکتری بروی تنه و شاخه ها درختان زخم های نرم و فرورفته ایجاد می شود که از محل این زخم ها شیره درخت به صورت قهوه ای روشن تا تیره خارج می گردد که به تدریج این زخم ها عمیق تر شده و بصورت شانکر در می آید. در اثر آلودگی شدید و ایجاد زخم های توسعه یافته بر روی شاخه ها و تنه ممکن است شاخه ها همراه با برگ ها و یا کل درخت کاملا پژمرده و خشک شوند. رطوبت بالای هوا، بارندگی های اوایل فصل موجب انتشار و افزایش شدت بیماری در باغات و درختان گیلاس می گردد. برای کنترل این بیماری در باغات آلوده توصیه می شود که شاخه های آلوده کاملا هرس کرده و همراه با بقایایی گیاهی مانند برگ های خزان شده بیرون از باغ منهدم گردد. سپس درختان با سموم مسی مانند اکسی کلر مس یا محلول بردو در چندین نوبت بخصوص در سمپاشی زمستانه، سمپاشی شود.

🔑پوسیدگی سفید یا رزلینیایی ریشه

قارچ بیماریزا گیاهی (Rosellinia necatrix) عامل بیماری پوسیدگی سفید ریشه، قارچی بسیار خطرناک و مهاجم می باشد که موجب پوسیدگی شدید ریشه و در نهایت خشکیدگی درختان میوه دانه دار و هسته دار و گردو می شود. در اثر آلودگی این قارچ، پوست ریشه ها به رنگ قهوه ای تیره در آمده و حالت نمد سفید رنگی زیر پوست و گاهی روی پوست ریشه نمایان می گردد. در اثر آلودگی درختان گیلاس به این بیماری، رشد درختان متوقف و حالت ریزش شدید برگ ها، تنکی تاج درخت، ریز ماندن میوه و ریزش میوه، سرخشکیدگی شاخه ها مشاهده می شود و در اثر پیشرفت بیماری در نهایت درخت در مدت زمان کوتاهی دچار خشکیدگی کامل می گردد. با توجه به مهاجم بودن عامل این بیماری در صورت مشاهده و تشخیص سریع بیماری توصیه می شود درخت آلوده همراه با ریشه کاملا منهدم گردد و خاک محل درخت ضدعفونی شود و جهت کنترل بیماری می توان از سمومی مانند اکسی کلر مس، کاربندازیم-ایپردیون و توپسین ام چندین نوبت در آبیاری استفاده نمود.

🔷🔷 نتیجه گیری

گیلاس یکی از میوه های تابستانه محبوب در بین مردم می باشد که با توجه به جایگاه سوم ایران در تولید این محصول در جهان، سطح زیر کشت قابل توجهی از باغات به این محصول اختصاص یافته است. پژمردگی و خشک شدن درختان گیلاس یکی از مشکلات رایج در باغات این محصول می باشد که عواملی مانند شوری بالا خاک، کرم سفید ریشه، پوسیدگی ورتیسلیومی، فیتوفتورایی و سفید ریشه می توان در بروز این عارضه نقش داشته باشد که استفاده از نهال سالم با پایه های رویشی مقاوم همراه با یک برنامه مدیریتی باغی دقیق (تغذیه، سمپاشی، بهداشت باغی) می تواند در کاهش این خسارت نقش بسزایی داشته باشد.

🔷🔷 مقدمه

در تولید این میوه چین، بزرگترین تولید کننده و ایران نیز جز ده کشور اول تولید کننده این میوه در دنیا محسوب می شود. عوامل مختلفی در افزایش کمیت و کیفیت تولید این محصول دخیل می باشد. یکی از این عوامل آفات و بیماریهای رایج در هلو می باشد. یکی از عارضه های رایج در هلو پیچیدگی برگ هلو می باشد که چندین نوع آفت و بیماری می توان منجر به پیچیدگی برگ هلو شود. برای آشنایی عوامل دخیل در پیچیدگی برگ هلو و نحوه کنترل و پیشگیری آنها ما را تا انتها این مطلب همراهی کنید.

همانطور که اشاره شد پیچیدگی برگ هلو (Peach Leaf Curl) رایج ترین عارضه مشاهده شده در این محصول می باشد که عواملی مانند بیماری لب شتری هلو، سفیدک سطحی هلو، انواع آفت مکنده مانند شته ها بخصوص شته سبز هلو و کنه می تواند موجب پیچ خوردگی برگ هلو شوند. 🔻🔻🔻🔻

🔑بیماری لب شتری هلو

بیماری لب شتری هلو یا باد سرخ می تواند اصلی ترین عامل پیچیدگی برگ هلو باشد. عامل این بیماری قارچی بنام (Taphrina deformans) می باشد. این بیماری جز بیماری تک چرخه ای می باشد، یعنی این بیماری یکبار در سال و اغلب در فصل بهار (اردیبهشت تا خرداد) ظاهر می شود. این بیماری بصورت اسپور (کنیدیوم) در فلس جوانه ها و یا بقایای گیاهی مانند برگها خزان شده پای درختان زمستان گذارنی می کنند و در فصل بهار با افزایش رطوبت و باز شدن جوانه ها، این کنیدیوم جوانه زنی کرده و تولید اندام رویشی (میسیلیوم) کرده که این مسیلیوم ها در بافت برگ نفوذ کرده و در اثر اعمال یکسری فرایندهای فیزیولوژیکی موجب افزایش تکثیر سلول های برگ در محل آلودگی و در نهایت موجب بدشکلی و پیچیدگی برگ می شود.

در اوایل فصل بهار به جهت خنک بودن دمای هوا و رطوبت بالا ابتدا لکه های زرد رنگ تا مایل به قرمز رنگ روی برگها ظاهر می شود که به تدریج این لکه ها توسعه یافته و بافت برگ در این محل متورم و ضخیم می شود و در نهایت موجب پیچ خوردگی برگ می گردد. ممکن است در سطح رویی و یا زیر سطح برگ لایه سفید رنگ مربوط به اندام زایشی قارچ نیز مشاهده شود. در صورتی آلودگی شدید بافت های متورم برگ به رنگ قرمز تیره تا قهوه ای در آمده و برگها دچار ریزش می شود. پیچیدگی برگ هلو موجب کاهش توانایی و راندمان برگ در فتوسنتز و در نتیجه ضعف عمومی درخت و کاهش توانایی درخت در تولید میوه می گردد. در درختان هلو آلوده به این بیماری مقدار تولید میوه ممکن است بطور قابل توجهی کاهش پیدا کند. این قارچ بیماریزا می تواند به گل ها نیز حمله کند و موجب ریزش گل ها گردد. میوه ها به ندرت به این قارچ آلوده می شود ولی درصورت آلودگی لکه های جوش مانند و برجسته قرمز رنگی روی میوه ایجاد می شود که رشد بافت میوه در محل لکه ها متوقف شده و این موجب بدشکلی میوه می گردد. دمای بهینه برای رشد و توسعه این بیماری کمتر از 16 درجه می باشد، از اینرو با گرم شدن هوا در خرداد ماه و تیرماه این بیماری کاملا متوقف می شود، اما علائم خسارت ناشی از آن بروی برگها پابرجا می باشد.

پیشگیری و کنترل این بیماری با توجه به تک چرخه ای بودن بیماری راحتر می باشد. برای کنترل این بیماری (باتوجه به سابقه بیماری در باغ یا منطقه) بایستی در دو مرحله درختان هلو با ترکیبات مسی مانند بردو، نوردوکس یا اکسی کلر مس سمپاشی گردد. 🅰️ اولین مرحله سمپاشی در پاییز بعد از خزان برگها و 🅱️ مرحله دوم در زمستان بعد از سمپاشی زمستانه و قبل از باز شدن جوانه می باشد. نکته مهم دیگر در کنترل این بیماری جمع آوری بقایایی گیاهی و برگها خزان شده و انهدام آنها می باشد زیرا که این برگها می تواند منبع آلودگی برای سال زراعی پیش رو باشد. پیشگیری از بروز این بیماری بعد از باز شدن جوانه ها و مشاهده علائم اولیه آلودگی روی برگها تاثیر چندانی ندارد ولی سمپاشی درختان هلو با سم کاپتان در جلوگیری از توسعه شدید بیماری لب شتری هلو موثر می باشد.

🔑🔑سفیدک سطحی هلو (Powdery mildew) 

سفیدک سطحی هلو (Sphaerotheca pannosa) یکی دیگر از عوامل بیماریزا است که می تواند منجر به پیچیدگی و بدشکلی برگها گردد. در اثر آلودگی درختان هلو به این قارچ ابتدا لکه های نمدی سفید رنگی در هر دو سوی برگ ظاهر می شود که بافت برگ در زیر این لکه ها بصورت سبز کمرنگ در می آید. در صورت آلودگی شدید، لایه ای سفیدرنگی کل برگها را احاطه کرد و موجب چین دار شدن، تاخوردگی برگها و بندرت پیچیدگی برگها می شود. در اثر آلودگی برگها به سفیدک سطحی بافت برگها متورم و ضخیم و قرمز رنگ نمی شود. همچنین این قارچ با حمله به میوه موجب بروز لکه های سفید رنگ روی پوست میوه و بدشکلی آن می گردد که در نهایت با کاهش کیفیت میوه همراه می باشد.

سمپاش درختان هلو با سموم مسی در دو مرحله اشاره شده برای کنترل لب شتری هلو برای پیشگیری و کنترل سفیدک سطحی هلو نیز موثر می باشد. همچنین جهت کنترل بیماری سفیدک سطحی می توان پس از ریزش گلبرگ ها در دو تا سه نوبت از سمومی مانند کروزکسیم متیل (استروبی)، پنکونازول (توپاس)، تری سیکلازول و تبوکونازول استفاده نمود.

🔑🔑🔑شته ها

شته ها بخصوص شته سبز هلو (Green peach aphid) یکی از آفات غالب در باغات هلو می باشد. این آفت از ابتدای فصل بهار با تشکیل برگها روی آن ظاهر شده و شروع به تغذیه از شیره سلولی برگها می کند. سیکل زندگی شته بسته به شرایط آب و هوایی متفاوت می باشد ولی بطور میانگین هر دوره زندگی شته 10 تا 12 روز طول می کشد و این آفت می تواند چندین نسل (بیش از 10 نسل) در سال داشته باشد. تغذیه جمعیت بالای شته از شیره سلولی برگها موجب پیچ خوردگی برگها در محور رگبرگ اصلی و بدشکلی و پیچیدگی کل برگ می شود و ممکن است بافت برگ ها در محل تغذیه تا حدودی به رنگ قرمز درآید. جهت تمایز پیچیدگی برگ هلو ناشی از بیماری لب شتری هلو و تغذیه شته؛ اول اینکه در پیچیدگی برگ ناشی از تغذیه شته بافت برگها متورم و ضخیم نمی شود و بندرت بافت برگ به رنگ قرمز در می آید و دوم اینکه پشت برگ پیچ خورده در اثر تغذیه شته مملو از شته بالغ و پوره های آن می باشد و حالت لایه سفیدرنگ بافت زایشی قارچ مشاهده نمی شود. باید توجه داشت در برخی موارد آلودگی به شته و لب شتری هلو بطور همزمان در برگ هلو مشاهده می شود.

❌❌ برای کنترل شته در باغات هلو به محض مشاهده بایستی اقدامات لازم صورت گیرد زیرا شته به سرعت جمعیت خود را افزایش داد و حالت طغیانی در می آید. با توجه به چندین نسل بودن شته بایستی در چندین مرحله سمپاشی با سمومی مانند کنفیدور، دی کلرووس، دیمتوات، استامی پراید، پرمترین و موونتو علیه این آفت صورت گیرد.

🔑🔑🔑🔑کنه ها

تغذیه ناشی از کنه ها بندرت موجب پیچیدگی برگ هلو می شود. اما در برخی موارد، طغیان جمعیت کنه ها مانند کنه تارتن و کنه دو نقطه ای همراه با تنش آبی و گرمایی می تواند موجب بدشکلی و پیچیدگی برگ هلو گردد. عموما ظهور و خسارت ناشی از کنه با گرم شدن هوا و شروع تابستان مشاهده می شود که جهت کنترل کنه می تواند از کنه کش های مانند اسپیرودیکلوفن و آبامکتین استفاده نمود.

جمع بندی

پیچیدگی برگ هلو رایج ترین عارضه مشاهده شده در باغات هلو می باشد که در درجه اول بیماری لب شتری هلو و سپس سفیدک سطحی هلو و آفات مکنده ای مانند شته و کنه در بروز این عارضه نقش دارد. سمپاشی زمستانه باغات هلو با سموم مسی مانند بردو و اکسی کلر مسی و سموم آفتکش همراه با روغن ولک تاثیر قابل توجهی در جلوگیری از ظهور بیماری/ آفت و یا کاهش شدت آلودگی خواهد داشت. همچنین رعایت بهداشت باغی مانند جمع آوری و انهدام بقایای گیاهی و برگها خزان شده در کنترل و کاهش پیچیدگی هلو موثر می باشد.

🔷🔷 مقدمه

تریپس آفت مکنده (Thrips)، بسیار کوچک و پلی فاژ (دارای میزبان های متعدد گیاهی) می باشد که می تواند روی بسیاری از محصولات کشاورزی مانند درختان میوه، گیاهان زینتی، مرکبات، کدوئیان، گوجه فرنگی، توتون، نخود، کاهو، کرفس، فلفل، خربزه، آفتابگردان خسارت قابل توجهی وارد کند. خسارت تریپس در گلخانه بیشتر مورد توجه می باشد زیرا در شرایط گلخانه این آفت به سرعت جمعیت خود را افزایش می دهد و در صورت عدم کنترل موجب خسارت سنگین به محصولات گلخانه می گردد. برای آشنایی با نحوه کنترل موثر تریپس در ادامه ما را همراهی کنید. 🔻🔻🔻🔻

🔑تریپس

تریپس آفتی بسیار ریز 0.5 تا 1 میلیمتر می باشد که با چشم غیر مسلح به راحتی قابل تشخیص نیست. افراد بالغ بدنی باریک و کشیده با 6 پا دارد که در حاشیه دو بال آن پرز های بسیار مویی دیده می شود. این آفت دارای 6 مرحله در سیکل زندگی می باشد که شامل تخم، 2 مرحله لاروی، پیش شفیرگی، شفیرگی و افراد بالغ می باشد. افراد ماده عمدتا تخم های خود را در زیر برگها یا محل اتصال برگ به شاخه یا شکاف های موجود در بخش های مختلف گیاه قرار می دهد در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوا لارو ها سریعا از تخم خارج شده و پس از تغذیه و گذراندن مراحل لاروی به پیش شفیره و سپس شفیره تبدیل می شود. مرحله زمستان گذرانی این آفت بسته به میزبان و شرایط آب و هوایی می تواند یصورت تخم، شفیره، افراد بالغ باشد. عمدتا مرحله شفیرگی این آفت در خاک سپری می شود به همین جهت کنترل آفت در این مرحله دشوار می باشد. این آفت چندین نسل در سال دارد و در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوایی و حضور میزبان به سرعت می تواند جمعیت خود را افزایش دهد و در صورت عدم کنترل موثر می تواند خسارت شدید به محصولات زراعی و باغی و بخصوص کشت گلخانه ای در پی داشته باشد.

🔑🔑خسارت تریپس

تریپس جز آفات مکنده محسوب می شود که از شیره سلولی برگ و کلروفیل و همچنین سلول های سطح میوه در مراحل اولیه رشد تغذیه می کند که در اثر این تغذیه ابتدا لکه های کوچک رنگ پریده، نقره ای رنگ بر روی برگ ها ظاهر می شود که در صورت ازیاد جمعیت این آفت این لکه ها بزرگتر شده و به هم متصل می گردد و بصورت لکه های بزرگتر دیده می شود. در اثر تغذیه این آفت از سلول های سطح میوه لکه های ریز نقره ای رنگ در روی میوه ظاهر می شود که می تواند موجب رشد کند بافت میوه در محل تغذیه و در نهایت بد شکلی میوه گردد.

تریپس از لحاظ ظاهری آفتی ظریف به نظر می رسد و بیشتر در پشت برگ و محل اتصال برگ به شاخه، محل ظهور خوشه گل، لابه لای برگهای متراکم (مثل کاهو) تجمع می یابند. لارو و افراد بالغ تریپس بیشتر از بافت ترد و جوان گیاه تغذیه می کنند که موجب کند شدن و یا توقف رشد گیاه در محل تغذیه می شود که این در نهایت موجب توقف رشد گیاه در آن محل، پیچیدگی و دفرمه شدن می گردد. در صورت که گیاه در مرحله گلدهی باشد تغذیه تریپس موجب بدشکلی گل ها، ریزش و خشک شدن گل ها می شود که پیامد این رخداد کاهش شدید عملکرد در انتهای فصل به همراه خواهد داشت. بطور کلی علائم ظاهری خسارت ناشی از تغذیه ترپیس بصورت بروز لکه های زردرنگ و نقره ای پشت برگها، بد شکلی .و پیچیدگی برگها، بدشکلی و ریزش گل، لکه های نقره روی میوه و کوچک ماندن و بدشکلی میوه نمایان می گردد.

❌❌ علاوه بر خسارت مستقیم ناشی از تغذیه تریپس، این آفت ناقل چندین بیماری ویروسی مانند ویروس لکه ای گوجه فرنگی (TSMV) می باشد که موجب کاهش چشمگیر کیفیت و کمیت محصول می گردد. این آفت به راحتی می تواند توسط باد در مزرعه پخش گردد و به این طریق ویروس در کل مزرعه منتقل کند.

🔑🔑🔑 کنترل تریپس

همانطور که اشاره شد این آفت چندین نسل در سال دارد و به سرعت می تواند جمعیت خود را افزایش داده و به ویژه در گلخانه بصورت طغیانی در بیاید. برای کنترل غیر شیمیایی این آفت می توان از کارت های آبی، صابون محلول پاشی و کود های سیلیکات پتاسیم استفاده کرد. استفاده از روش های غیر شیمیایی اغلبا در صورتی پایین بودن جمعیت تریپس موثر می باشد و بایستی حتما در مراحل اولیه مشاهده و ظهور آفت اقدام شود. جذب تریپس به کارت آبی بیشتر از کارت زرد می باشد و بایستی هر 10 تا 15 متر مربع یک کارت آبی در فضای گلخانه استفاده گردد. کارت آبی علاوه بر کاهش جمعیت تریپس، با مشاهده جمعیت تریپس های چسبیده به این کارت می توان استراتژی متناسب با جمعیت مشاهده شده برای کنترل موثر تریپس اتخاذ کرد. همچنین محلول پاشی گیاهان با صابون یونی محلول پاشی به مقدار 1 تا 5/1 در هزار و یا کود سیلیکات پتاسیم 2 در هزار در مرحله قبل از ظهور آفت و یا مراحل اولیه ظهور آفت در کنترل ترپیس موثر می باشد.

اما در صورت افزایش جمعیت ترپیس استفاده از سموم شیمیایی برای کنترل این آفت اجتناب ناپذیر می باشد. سمپاش زمستانه روش عالی در کنترل آفات بخصوص تریپس ها در باغات میوه می باشد. با توجه به سابقه آلودگی فصل قبلی باغ به تریپس توصیه می شود در سمپاشی زمستانه در کنار روغن ولک و اتیون از سم دیکلرووس یا کنفیدور استفاده گردد.نکته مهم در کنترل شیمیایی این آفت استفاده متناوب از سموم مختلف برای کنترل این آفت در مزرعه یا باغ می باشد. با توجه به ماهیت این آفت، چند نسلی بودن و افزایش سریع جمعیت، این آفت به سرعت می تواند نسبت به مصرف مداوم یک سم از خود مقاومت نشان دهد از اینرو بایستی در کنترل این آفت از سموم شیمیایی مختلف مانند استامی پراید، کنفیدور، دی کلرووس،پروتئوس، موونتو، دیازینون، ابرون و پرمترین بصورت متناوب استفاده نمود.

برای کنترل تریپس در گلخانه های گیاهان زینتی مانند گل داوودی و گل رز استفاده از موونتو، پروتئوس، استامی پراید بیشتر توصیه می شود. در باغات میوه و مزارع استفاده دی کلرووس، کنفیدور، دیازینون بیشتر بیشتر رایج می باشد. درصورتی که جمعیت تریپس بالا باشد بایستی سمپاشی در دو مرحله و به فاصله 15 روز تکرار گردد.

🔆🔆نتیجه گیری

تریپس یکی از آفات خسارت زا گیاهی مهم در اغلب محصولات کشاورزی بخصوص در کشت گلخانه ای می باشد. تریپس آفت مکنده می باشد که چندین نسل در سال دارد و می توان به سرعت جمعیت خود را افزایش دهد اتخاذ استراتژی های به موقع نقش اساسی در کنترل موثر این آفت دارد. استفاده از کارت آبی، صابون محلول پاشی قبل از ظهور یا مراحل اولیه ظهور تریپس موثر می باشد. در صورت افزایش جمعیت کنترل شیمیایی آفت با سمومی مانند کنفیدور، دی کلرووس، موونتو، ابرون و پروتئوس اجتناب ناپذیر می باشد. نکته مهم در کنترل شیمیایی این آفت جهت جلوگیری از بروز مقاومت استفاده از سموم یصورت متناوب می باشد.