یوسف پناهنده

🔷🔷 مقدمه

بطور کلی در خاک های مرغوب کشاورزی تقریبا 2 درصد از لایه سطحی خاک از مواد آلی تشکیل می گردد در حالی در اغلب مناطق ایران خاک های زراعی از نظر مواد آلی فقیر بوده و درصد مواد آلی در آن کمتر از 1 درصد می باشد. در سالیان گذشته سوزاندن بقایای گیاهی موجب کاهش روز افزون مواد آلی در خاکهای زراعی ایران شده است که در چندین سال گذشته با توصیه ها و هشدار های داده شده این روند تا حدودی کاهش یافته است. متاسفانه در سال های اخیر استفاده بی رویه از کود های شیمیایی موجب برهم خوردن توازن عناصر غذایی در خاک و تخریب ساختار خاک و کاهش مواد آلی در خاک شده است که موجب بروز یکسری مشکلات زیست محیطی گردیده است.

🔻🔻🔻🔻🔻

همانطور که اشاره شد خاک های زراعی ایران سطوح حداقلی از مواد آلی بصورت هوموس دارا می باشد که این فقر مواد آلی در خاک موجب کاهش حاصلخیزی خاک، تخریب ساختمان خاک، فرسایش و متراکم شدن خاک می گردد. از اینرو استفاده از مواد آلی و افزودن آن به خاک، اولین و عمومی ترین روش برای احیا خاک و افزایش حاصلخیزی خاک جهت تولید محصولات کشاورزی با کیفیت و کمیت قابل قبول می باشد. افزودن مواد آلی در خاک علاوه بر تامین بخشی از عناصر غذایی مورد نیاز گیاه موجب افزایش فعالیت میکروبی خاک و در نتیجه بهبودی شرایط فیزیکوشیمیایی خاک مانند وزن مخصوص ظاهری خاک، تعدیل اسیدیته خاک، کاهش شوری خاک، هدایت هیدرولیکی خاک، ظرفیت نگهداری رطوبت خاک و مقاومت در برابر فرسایش آبی و بادی می گردد. 

✅ اسید فولویک

اسید فولولیک بصورت اسید آلی حلقوی و آلیفاتیک می باشد که دارای تعداد زیادی گروه کربوکسیل و هیدروکسیل می باشد از اینرو از لحاظ شیمیایی از هیومیک اسید فعالتر و ظرفیت تبادل کاتیونی بالاتر از هیومیک اسید دارد. فولویک اسید از نظر وزن مولکولی کوچکتر از هیومیک اسید می باشد و در تمامی شرایط اسیدیته (بازی، خنثی و اسیدی) در آب حل می شود در حالی که هیومیک اسید در شرایط قلیایی در آب حل می گردد.

فولویک اسید از نظر ظاهری یا محصول کودی بصورت پودر زرد تا قهوه ای رنگ می باشد که یک اسید آلی می باشد که می توان به عنوان یک الکترولیت آلی قوی عمل کند. این ویژگی موجب شده که استفاده از فولویک اسید منجر به تجزیه سریع سم ها و کاهش خطرات زیست محیطی بقایای این سموم در محیط می گردد. همانطور که اشاره شد فولویک اسید وزن مولکولی کمتری نسبت به هیومیک دارد از اینرو فولویک اسید به راحتی از طریق برگ گیاهان قابل جذب باشد و می توان آن را علاوه بر آبیاری بصورت محلولپاشی نیز استفاده نمود.

✅ فواید فولویک اسید

فولویک اسید عامل کلاته کننده قوی می باشد که موجب افزایش جذب عناصر غذایی بخصوص عناصر فلزی مانند روی، منگنز و آهن در گیاه می گردد و به دلیل نفوذ پذیری سریع آن از دیواره سلولی موجب افزایش کارایی جذب عناصر غذایی بصورت محلول پاشی می گردد. فولویک اسید نقش مستقیمی در برخی از فرایند های زیستی گیاه مانند تولید آمینو اسید و پروتئین ها دارد و همچنین موجب تحریک و افزایش تقسیم سلولی، طویل شدن سلول ها، افزایش فعالیت آنزیم ها و افزایش سنتز کلرفیل می گردد، که هر کدام در فرایند های فیزیولوژیکی متنوعی دخیل می باشند و در نهایت می تواند تاثیر چشمگیری در رشد و نمو گیاه و در نهایت افزایش کمیت و کیفیت محصولات گیاهی داشته باشد.

استفاده از فولویک اسید در آبیاری موجب افزایش جذب فسفر و ازت در خاک شده که همراه با تحریک به ریشه زایی موجب افزایش حجم ریشه گیاه می گردد. محلول پاشی فولویک اسید به دلیل افزایش جذب اکسیژن در برگ ها موجب بهبودی رشد رویشی گیاه و افزایش طول رشد گیاه می گردد که درنهایت منجر به تاخیر در فرایند پیر شده گیاه می شود. اسید فولویک با تحریک سنتز کلرفیل و تاثیر در افزایش جذب نور خورشید موجب افزایش راندمان فتوسنتز بخصوص در روز های ابری متوالی می گردد.

فولولویک اسید با افزایش ذخیره آب و رطوبت در گیاه موجب ارتقا سطوح بریکس در گیاه شده در نتیجه گیاه در تنش های کم آبی مقاوم تر و دیرتر پژمرده می گردد. همچنین استفاده از فولویک اسید در زمان برودت هوا موجب افزایش مقاومت گیاه در برابر سرما زدگی می شود. از سوی دیگر استفاده از فولویک اسید به همراه سیلیس در روز های گرم تابستان موجب افزایش مقاومت گیاه در برابر گرمازدگی و آفتاب سوختگی می شود.

فولویک اسید در مقایسه با هیومیک اسید کاربردی تر و عملکرد بالاتری دارد. فولویک اسید برخلاف هیومیک اسید می توان بصورت محلول پاشی همراه با سایر کود ها مورد استفاده قرار گیرد که موجب افزایش جذب سریع این عناصر از طریق برگ و تاثیر آنی آن ها خواهد شد.

فولویک اسید برخلاف هیومیک اسید در تمامی دامنه اسیدیته محلول می باشد و اسیدیته (ph) محدودیتی در استفاده از فولویک اسید ایجاد نمی کند. فولویک اسید با اغلب کود ها و سموم پیاهی قابلیت اختلاط دارد و به راحتی می تواند با ترکیبات سولفاته ترکیب شده و به عنوان یک کلاته کننده برای عناصر این نوع کود ها عمل کند. فولویک اسید برخلاف هیومیک اسید می تواند با نیترات کلسیم ترکیب شود و عنصر کلسیم موجود در این کود را کلاته کند. فولویک اسید برخلاف هیومیک اسید می تواند با تمامی کود های فسفاته مانند اسید فسفریک محلول بصورت ترکیبی استفاده نمود. 

نحوه و مقدار مصرف فولویک اسید

فولویک اسید را می توان در تمامی فصول سال برای تمامی گیاهان اعم از محصولات زراعی، درختان میوه، صیفی و سبزیجات و گیاهان زینتی به دو صورت محلول پاشی و یا آبیاری با ترکیب با سایر کود ها یا تنهای استفاده نمود. اما در برخی از محصولات استفاده از فولویک اسید در دوره خاصی از رشد بیشتر مورد توجه می باشد برای مثال استفاده از فولویک اسید بصورت بذر مال همراه با عنصر روی در کشت غلات مانند گندم موجب افزایش جوانه زنی بذر  و ایجاد گیاهچه های قوی می گردد. محلول پاشی فولویک اسید همراه با کود پتاس بالا مایع در زمان خوشه دهی غلات موجب افزایش تعداد دانه و پر شدن بهتر غلاف و افزایش کیفیت دانه های غلات می گردد. محلول پاشی فولویک اسید همراه با کود پتاس بالا در زمان خوشه دهی پسته موجب افزایش و پر شدن مغز پسته می گردد. محلول پاشی فولویک اسید همراه با کود فروت ست در گلخانه ها خیار و گوجه قبل از گلدهی موجب افزایش گلدهی و تشکیل میوه می گردد. باید توجه داشت مقدار فولویک اسید بصورت محلول پاشی بسته به دوره رشد و یا سن گیاه 0.5 تا 1 کیلو در هزار لیتر آب و در آبیاری به مقدار 3 تا 5 کیلو در هکتار می باشد.

کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی رابطه تنگاتنگی با حاصلخیزی خاک دارد. مواد آلی خاک یکی از عوامل مهم در حاصلخیزی خاک می باشد. متاسفانه خاک های زراعی ایران از نظر دارابودن مواد آلی فقیر می باشد از اینرو توجه به استفاده از مواد آلی در خاک برای افزایش حاصلخیزی خاک امری ضروری می باشد. فولویک اسید و هیومیک اسید از جمله مواد آلی بسیار کارآمد و مفید می باشد که استفاده از این نوع مواد آلی مزایایی بسیاری برای کشاورزی به همراه دارد.

🔷🔷 مقدمه

شوری خاک با پارامتری بنام هدایت الکتریکی electrical conductivity (EC) با واحد دسی زیمنس بر متر اندازه گیری می شود. بطوری کلی افزایش درجه هدایت الکتریکی نشان دهنده افزایش شوری خاک می باشد. خاک با درجه هدایت الکتریکی کمتر از 2 برای کشاورزی مناسب می باشد و شوری خاک بالاتر  از 2 بستگی به نوع محصول می تواند موجب کاهش رشد گیاه و کاهش کمیت و کیفیت محصول گردد. باید توجه داشت می توان در خاک کشاورزی با شوری بالاتر کشت انجام داد ولی میزان رشد گیاه، کمیت و کیفیت محصول کشاورزی در مقایسه با خاک با شوری پایین تر کمتر خواهد بود. علاوه بر شوری خاک، میزان اسیدیته خاک (pH) نیز در شرایط فیزیکو شیمیایی خاک موثر می باشد و اسیدیته بالاتر و پایین تر از حد استاندارد می تواند موجب تشدید تاثیر شوری خاک در رشد و نمو گیاه گردد.

گیاه عناصر غذایی در خاک بصورت محلول در آب و به طریق فشار اسمزی جذب می کند وقتی که درجه شوری خاک بالا باشد گیاه برای جذب این عناصر غذایی باید فشار اسمزی بیشتری را در محیط اطراف ریشه اعمال کند تا بتواند بر فشار اسمزی ناشی از شوری خاک غلبه کند و این موجب افزایش مصرف انرژی در گیاه برای جذب عناصر غذایی و آب می گردد و در نتیجه کاهش رشد و کاهش کمیت و کیفیت محصول کشاورزی را به همراه خواهد داشت. از سوی دیگر اسیدیته خاک نیز در جذب عناصر غذایی توسط گیاه تاثیر دارد. بهتر دامنه اسیدیته خاک برای جذب عناصر غذایی 5.8-6.5 می باشد و اسیدیته بالاتر از 8 موجب کاهش جذب بسیاری از عناصر غذایی بخصوص عنصر آهن و روی در گیاه می شود.

🔻🔻🔻🔻🔻

🔑علائم شوری

یکی از علائم رایج و قابل رویت شوری خاک، بروز یک لایه سفید بر روی خاک بخصوص بعد از آبیاری در فصل گرما می باشد که این لایه سفید شامل املاح کلرید سدیم، سولفات منیزیم می باشد. بهترین روش برای تعیین میزان شوری و اسیدیته خاک انجام آزمایش کامل خاک می باشد. علائم شوری خاک در گیاه می تواند بصورت کاهش رشد گیاه، پژمردگی گیاه با وجود آبیاری مناسب، سوختگی و قهوه های شدن حاشیه برگها، سر لخت شدن شاخه های بالایی درختان و سوختگی گل ها بروز کند.

🔑روش های کاهش شوری خاک

برای کاهش شوری خاک بسته به میزان درجه شوری خاک می توان از روش های مختلف در کنار کشت گیاهان مقاوم به شوری مانند انار، پسته، پنبه، چغندر و ..  استفاده کرد.

✅ آبشویی

یکی از روش های موثر در کاهش شوری خاک، آبشویی می باشد. آبشویی بصورت آبیاری با فوصل زمانی کوتاه موجب خارج شدن نمک های محلول در آب از خاک و کاهش شوری می گردد. نکته مهم در آبشویی این است که آب مصرف شده برای آبشویی نباید شور باشد. بطور کلی شوری خاک در یک منطقه با شوری آب متناسب می باشد یعنی در مناطقی که خاک شوری بالای دارد اغلب آب کشاورزی آن منطقه نیز شور می باشد.

نکته مهم دیگر در روش آبشویی، در دسترس بودن آب به مقدار کافی می باشد که این امر موجب محدودیت در مناطق کم آب می باشد. آبشویی بهتر است در فصل سرد سال انجام گردد زیرا که در این فصول آب به مقدار بیشتری در دسترس می باشد و تبخیر سطحی که موجب بالا آمدن شوری از لایه های زیرین می گردد کمتر صورت می گیرد.

✅ زهکشی

زهکشی بهترین روش برای کاهش شوری در اطراف ریشه گیاه می باشد. بسته به نوع کشت و نوع خاک برای کاهش شوری می توان از روش زهکشی عمیق استفاده کرد. در این روش در پایین دست مزرعه در سمت شیب زمین کشاورزی  کانلی عمیق حفر می گردد و سپس با آبیاری غرقابی سنگین املاح موجود در خاک وارد کانل شده و از زمین کشاورزی خارج می گردد.

✅ استفاده از ژیپس

ژیپس Gypsum ماده طبیعی، غیر آلی و جامدی می باشد که با تبدیل ترکیبات کربناتی و بی کربناتی خاک به ترکیبات سولفاته موجب کاهش شوری و اسیدیته خاک می گردد.

✅ استفاده از کود های آلی

هیومیک اسید یکی از کود های آلی بسیار موثر در کاهش شوری خاک می باشد. هیومیک اسید به دلیل ساختار کربنی و آلی خود علاوه بر تحریک رشد ریشه و افزایش جذب عناصر غذایی توسط ریشه موجب افزایش فعالیت میکروبی خاک می گردد، که در نتیجه فعالیت میکروبی خاک املاح موجود در خاک مانند سدیم کلرید به صورت سدیم و کلر تبدیل شده و از طریق آبیاری از محدود ریشه گیاه خارج می گردد.

🔆 استفاده از کود گوگرد ارگانیک در خاک علاوه بر تامین گوگرد مورد نیاز رشد گیاه و کاهش بیماری گیاهی مانند پوسیدگی ریشه، در کاهش اسیدیته و شوری خاک بسیار موثر می باشد. گوگرد استفاده شده در خاک توسط باکتری های تیوباسیلوس بصورت اسید سولفوریک در می آید که بشدت اسید دوست بوده و موجب اصلاح خاک و کاهش شوری می گردد.

✅ کود های ضد شوری

انواع مختلفی از کود های ضد شوری یا آنتی سالت (مانند فیکس 8 کاره، فیکس 15 کاره، دسالین) در بازار موجود می باشد که عموما این کود های شامل ترکیبات سولفات کلسیم، سولفات پتاسیم، نیتروژن و گوگرد می باشد که بصورت متنوع فرموله شده و مورد استفاده قرار می گیرد.

🎯 کود های ضد شوری سولفات کلسیم: یکی از فرمول های رایج کود های ضد شوری سولفات کلسیم می باشد. که سولفات یا گوگرد موجود در این ترکیب علاوه بر تامین گوگرد مورد نیاز گیاه موجب کاهش اسیدیته خاک می گردد و کلسیم موجود در این آنتی سالت ها با ترکیبات سدیم وارد واکنش شده و جایگزین سدیم و آزاد شدن سدیم می گردد که این سدیم تجمع یافته در اثر آبشویی یا آبیاری از محیط اطراف ریشه خارج می گردد.

🎯 کود های ضد شوری نیترات کلسیم: فرمول دیگر آنتی سالت ها نیترات کلسیم مایع می باشد که درصد بالای نیتروژن موجود در این ترکیبات علاوه بر نقش تغذیه ای ، در طی جایگزینی نیتروژن در خاک موجب آزاد شدن یون های H و یون های آمونیومی خاک و در نتیجه در کاهش شوری خاک و اسیدیته خاک از موثر بوده و از سوی دیگر کلسیم موجود در این آنتی سالت موجب رها سازی و آبشویی سدیم و کاهش شوری می شود.

🎯 کود های ضد شوری سولفات پتاسیم مایع: این فرمول از آنتی صالت ها با دارا بودن درصد بالای کوگرد و پتاسیم در کاهش اسیدیته و شوری خاک موثر می باشند که عنصر پتاسیم موجود در این آنتی سالت ها علاوه بر رفع کمبود عنصر پتاسیم در خاک موجب افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش های خشکی و کم آبی و نیز کاهش شوری می گردد.

🎯 کود های ضد شوری اسیدی: در صورت مشخص شدن  بالا بودن درجه شوری خاک در نتیجه آزمایش خاک در برخی موارد می توان از ترکیبات اسیدی مانند اسید سولفوریک، اسید فسفریک و اسید انفوریک برای کاهش شوری خاک استفاده کرد. باید توجه داشت مصرف این ترکیبات اسیدی تحت نظارت کارشناس مجرب صورت گیرد.

🔑جمع بندی

شوری خاک یکی از عوامل مهم در کاهش راندمان خاک برای صنعت کشاورزی می باشد و امروزه کشاورزان با کشت های بی رویه و بدون آیش، مصرف بی رویه کود های شیمیایی و عدم استفاده از برنامه مدیریتی مناسب برای تغذیه گیاهان و بهبودی شرایط خاک موجب تشدید در فرآیندی شوری خاک گردیده است. از اینرو مدیریت، برنامه ریزی و انجام اقدامات لازم برای بهبودی شرایط خاک و کاهش شوری خاک در راستای یک سیستم کشاورزی پایدار امری ضروری می باشد.

🔷🔷 مقدمه

ظهور گل های بهاری سفید و صورتی بروی شاخسار درختان میوه در اواخر اسفند ماه و اوایل فروردین بیانگر شروع سال و بهاری نو برای ما و نویدی سالی پربار برای باغداران عزیز می باشد. یکی از چالش های مهمی که با مشاهده گل های فراوان بروی شاخه های درختان، فکر باغداران را به خود مشغول می کند نگرانی از ریزش غیر عادی گل های درختان و کاهش کمیت محصول درختان میوه در انتهای فصل می باشد. با وجود اینکه در بسیاری از موارد تمرکز باغداران روی خسارت ناشی از آفات و بیماریهای گیاهی در باغ می باشد، ریزش شدید گل و میوه می تواند خسارت قابل توجهی به باغداران وارد کند. از اینرو توجه به این چالش و جلوگیری از بروز آن موجب افزایش کمیت محصول و افزایش سود آوری برای باغداران زحمتکش خواهد شد. در ادامه مطالب برای آشنایی با عوامل دخیل در ریزش گل ها، راهکار جلوگیری از آنها و کود مناسب برای افزایش گل و تبدیل گل به میوه ما را تا انتهای این مقاله همراهی نمایید.

🔻🔻🔻🔻

❇️❇️ عوامل دخیل در ریزش گل ها

در اوایل فصل بهار تعداد گل های بسیار زیادی بروی شاخسار درختان ظهور پیدا می کند، که درختان برای تنظیم تعادل بین جذب و مصرف عناصر غذایی و عدم توانایی درختان در تامین عناصر غذایی و انرژی برای این حجم از گل ها، اقدام به ریزش گل ها یا اصلاحا تنک کردن یا خودتنظیمی می کند که این نوع ریزش گل امری طبیعی و به نفع درخت و باغدار می باشد. زبرا اگر تعداد میوه های تشکیل شده روی میوه بیشتر از توانایی درخت باشد در آخر فصل از یک سوی میوه های کوچک و بی کیفیت تشکیل خواهد و سوی دیگر ضعف شدید برای درختان را به همراه خواهد داشت. بطور طبیعی بسته به نوع و سن درخت تبدیل شدن 5 تا 7 درصد از گل به میوه، درصد قابل قبول و اقتصادی برای باغدار می باشد.

ولی در برخی موارد با وجود مشاهده گل های فراوان روی شاخه های درخت در انتهای فصل میوه های انگشت شماری روی درخت باقی می ماند که در این ریزش غیر طبیعی گل ها عوامل مختلفی دخیل می باشد. قبل از معرفی کود های مناسب برای افزایش تولید گل و تبدیل گل ها به میوه آگاهی از عوامل موثر در ریزش گل ها و راهکارهای مناسب برای رفع آنها امری ضروری می باشد. از عواملی که می تواند در ریزش گل ها دخیل باشند می توان بطور خلاصه به شرح موارد زیر اشاره داشت.

❇️اختلال در گرده افشانی درختان میوه

❇️تاثیر عوامل محیطی در ریزش گل ها

❇️عدم رعایت اصول مدیریتی

❇️ریزش گل ها در اثر کمبود عناصر غذایی

❇️آفات و بیماریها گیاهی

🔑اختلال در گرده افشانی درختان میوه

عدم تلقیح کامل گل ها در اثر عدم گرده فشانی یا اختلال در گرده افشانی موجب ریزش گل های می شود. این اختلال در گرد افشانی درختان میوه ممکن است مربوط به نوع سیستم گرده افشانی درختان میوه باشد یا در اثر عوامل دخیل در کارایی گرده افشانی صورت گیرد. منظور از سیستم گرده افشانی درختان میوه این است که برخی از درختان میوه مانند خرمالو، مرکبات نیاز به گرده افشانی ندارند و برخی  مثل هلو، شلیل، زردآلو، آلبالو خود بارور یا خودسازگار هستند یعنی گرده های گل می تواند مادگی گل های روی درخت را بارور کنند. درحالی که درختانی مانند سیب، گلابی، گیلاس، آلو و بادام خود نابارور یا خود ناسازگار می باشند و برای گرده افشانی نیاز به رقم های دیگری از همان درخت می باشد. برای مثال وجود درخت آلبالو در بین درختان گیلاس موجب افزایش راندمان گرده افشانی در درختان گیلاس می باشد. در مورد درختان خود نابارور هنگام کاشت درختان و احداث باغ باید به این نکته توجه کرد و از ارقام مختلف برای گرده افشانی استفاده نمود.

در مورد عوامل دخیل در گرده افشانی می توان به شرایط آب و هوایی مانند دما، رطوبت، باد و حشرات گرده افشان اشاره کرد که هر کدام از این عوامل می تواند در افزایش یا کاهش راندمان گرده افشانی و تلقیح گل ها به نوبه خود نقش داشته باشد. درختانی مانند گردو، فندق و اغلب هسته داران و دانه داران با باد و حشرات گرده افشانی می کنند. قرار دادن کندو زنبور عسل بسته به نوع و سن درخت 1 تا 5 کندو در هر هکتار باغ باعث افزایش قابل توجه راندمان گرده افشانی می گردد.

🔑تاثیر عوامل محیطی در ریزش گل ها

عوامل محیطی مانند سرمای دیررس بهاره، بارش شدید باران، برف و تگرگ در زمان گل دهی، افزایش شدید دما در زمان گل دهی و وزش شدید باد می تواند موجب ریزش گل ها در درختان میوه گردد. ظهور این شرایط نامساعد محیطی در هنگام گلدهی در اختیار باغداران نمی باشد ولی اعمال یکسری اقدامات می تواند در کاهش خسارت ناشی از این عوامل موثر باشد. در مناطقی که احتمال بروز سرمای دیررس بهاره زیاد می باشد بایستی از درختان دیرگل ده استفاده نمود و یا در هنگام بروز سرما دیررس با محلولپاشی ترکیبات پتاس بالا، کود های آمینو اسید و یا سوزاندن کاه و کلش خسارت ناشی از سرما روی گل ها را به حداقل رساند. کاشت درختان باد شکن مثل صنوبر، سنجد در مناطق بادخیز می تواند در کاهش ریزش گل ها ناشی وزش باد شدید موثر باشد.

🔑عدم رعایت اصول مدیریتی در باغ

یکسری از اقدامات مدیریتی نامناسب در باغ مانند هرس نامناسب، آبیاری درختان در زمان گلدهی، محلول پاشی با فشار بالا در زمان گلدهی، سمپاشی علف کش در زمان گلدهی و وزش باد می تواند موجب ریزش گل ها گردد. عدم تعادل بین اندام هوایی درخت و حجم ریشه یکی از دلایل ریزش گل ها می باشد. هرس اصولی با ایجاد این تعادل موجب تامین مناسب عناصر غذایی بین گل ها و سایر بخش های درخت گردیده و موجب کاهش ریزش گل ها می گردد.

🔑ریزش گل ها در اثر کمبود عناصر غذایی

یکی از عوامل اصلی ریزش گل ها کمبود عناصر غذایی در هنگام تشکیل گل روی درخت می باشد. در اغلب موارد ریزش شدید گل ها در اثر کمبود عناصر غذایی پس از سالی پربار و عدم تامین عناصر غذایی و کودهی مناسب پس از برداشت محصول اتفاق می افتد. باغداران عزیز بایستی توجه داشته باشند که غنچه ها گل سال بعدی درختان میوه در پاییز بروی شاخسار درخت تشکیل می شود، از اینرو در سالی که درختان، میوه پربار دارند به دلیل حجم بالای تولید میوه، پس از برداشت محصول درختان میوه از نظر عناصر غذایی با ضعف عمومی مواجه می شوند، از اینرو کود های اصولی و مناسب در این مرحله (پس از برداشت محصول) مانع از کاهش شدید گلدهی درختان میوه در سال آتی و ریزش شدید گل ها و میوه ها می گردد. اصولی ترین روش برای تعیین کمبود عناصر غذایی در درختان میوه آزمایش برگ پس از برداشت محصول و آزمایش خاک در پاییز می باشد. که با توجه به نتایج آزمایش های صورت گرفته می توان برنامه غذایی و کودهی دقیق تری برای تغذیه درختان میوه تنظیم کرد. یکی از کود های مناسب برای افزایش گل دهی پس از برداشت میوه و قبل از زرد شدن برگها استفاده از فروت ست بصورت محلول پاشی می باشد. کود فروت ست حاوی سه عنصر روی –بور و ازت می باشد که دو عنصر روی و بور نقش مهمی در تشکیل گل دارند. عنصر ازت موجود در این کود موجب افزایش طول عمر مادگی گل و عنصر بور موجب افزایش سرعت تشکیل لوله گرده و تلقیح سریع گل ها می شود. محلول پاشی کود فروت ست در دو تا سه مرحله (دو مرحله قبل از زرد شدن برگها پس از برداشت میوه و یک مرحله هنگام متورم و باز شدن غنچه ها در اواخر اسفند ماه) می تواند تاثیر قابل توجهی در افزایش گلدهی داشته باشد. استفاده از کود فروت ست همراه با آمینو اسید بصورت محلول پاشی تاثیر به مراتب بیشتری خواهد داشت. همچنین استفاده از نیترات کلسیم، سولفات روی و سولفات پتاسیم در آبیاری پس از برداشت محصول تاثیر عالی در جلوگیری از ریزش گل ها خواهد داشت. پس از گلدهی درختان میوه در فصل بهار، محلول پاشی بوریک اسید در سه مرحله، هنگام تلقیح 80 درصد گل ها، بعد از فندقی شدن میوه و قبل از رسیدن میوه باعث افزایش کیفیت میوه و کاهش ریزش میوه می گردد. همچنین بعد از تلقیح گل ها و تشکیل میوه استفاده از کود های کلسیم مایع (هارد، کلبورن) بصورت محلول پاشی مانع از ریزش میوه های تازه تشکیل شده می گردد.

🔑ریزش گل ها در اثر آفات و بیماری ها

برخی از آفات مانند زنبور مغز خوار، کرم سیب، شپشک استرالیایی و بیماریها از قبیل شانکر باکتریایی و پوسیدگی ریشه فیتوفتورای و رزلینیا می توان در ریزش گل ها نقش داشته باشد که اعمال اقدامات لازم برای کنترل این آفات و بیماری ها می تواند در رفع این عارضه موثر باشد.

🔷🔷 نتیجه گیری

کمبود عناصر غذایی یکی عوامل اصلی در ریزش گل درختان میوه در اوایل فصل بهار محسوب می شود که استفاده از یک برنامه کودهی اصولی و برآمده از نتایج آزمایش برگ و خاک نقش بسزایی در حل این چالش خواهد داشت. استفاده از کود های مانند فروت ست، بوریک اسید، نیترات کلسیم، سولفات پتاسیم و سولفات روی در چند مرحله بخصوص پس از برداشت محصول و قبل از زرد شدن برگها در افزایش گل دهی، افزایش راندمان گرده افشانی و تلقیح گل ها و تولید میوه با کیفیت تاثیر قابل توجهی خواهد داشت.